У палескай глушы сочинение

Чатырохрадкоўе геніяльнага Гётэ (у маім падрадковым перакладзе) сцвярджае:

Хто хоча зразумець паэзію,
Павінен пабываць у яе краіне;
Хто хоча зразумець паэта,
Павінен наведаць яго краіну.

Беларусь невыпадкова стала краінай паэтаў. Кожны яе куточак — сваёй прыгажосцю, хараством — спрыяе ўсходам паэтычных парасткаў. I радзіма Якуба Коласа — не выключэнне. Наднямонне — cэрца Беларусі, яе сонечнае спляценне. Тут канцэнтрацыя беларушчыны развілася ці не ў найбольшую шчыльнасць. Беларушчыны — па-народнаму натуральна нусмактанай з матчыным малаком, не ўзятай у палон згубнымі формамі, якія неўзабаве выцясняць ці як мінімум пасунуць тую натуральнасць. Таму не дзіўна, што на гэтай зямлі восенню 1882 г. убачыў свет парастак коласа, якога яшчэ не мела наша ніва: у сям’і палясоўшчыка Міхала Міцкевіча нарадзіўся трэці сын, названы Костусем.

Філосаф У.Каганскі казаў: «Культура — заўсёды спалучанасць чалавека і ландшафту; яе цяжка ўявіць па-за звароту да ландшафту. Бачанне культуры мае на ўвазе ландшафт. Бачанне ландшафту мае на ўвазе культуру. Звяртаючыся да ландшафту, можна шмат даведацца пра культуру; ландшафт — яе нечаканая сфера, сведчанне, адваротны бок». I прыклад творча-культурнай эвалюцыі Міцкевіча-Коласа — яркім таму пацвярджэннем, якое пачынаецца, натуральна, з нараджэння.

Уражанні дзяцінства кшталтуюць усё жыццё чалавека. Гэта вядома было і да Фройда:

Эх, досвітак маленства, лета!
Вамі навек душа сагрэта!

У Коласавым выпадку пік гэтых уражанняў прыпаў на альбуцкі перыяд.

Парэчча — слаўная мясціна,
Куток прыгожы і вясёлы:
Як мора — лес, як неба — долы…

Такімі глабальна-касмічнымі маштабамі адгукаюцца з дзяцінства «малюнкі родныя і з’явы» перайменаванай у паэме Парэччам вёсачкі Альбуць, якая тым часам была недасягальнай для аўтара, бо засталася па заходні бок мяжы падзеленай Беларусі. Пры Коласавых успамінах роднага куточка звяртае на сябе ўвагу менавіта дыяпазон маштабнасці: ад ахопу сусветнага ўзроўню да ўглядання ў мікраскапічныя (як можа падацца) моманты жыцця, бытавыя, паўсядзённыя, бачачы і ў іх (перадусім у іх!) паэзію — у «вузенькім ложы» крынічкі, у «елцы ў пары з хваіною», «гожай падкове» лесу, «калоссях жыта» і г.д. Таму паэт не саромеецца амаль таўталогіі ў сваім ці не самым геніяльным творы пра тое, наколькі ён жывіцца ўспамінамі:

…Ды я душою ажываю,
Як вокам мыслі азіраю
Цябе, мой луг і бераг родны,
Дзе льецца Нёман срэбраводны…
..Я родны край успамінаю,
Я ім жыву, я ў ім душою
I сэрцам кожнаю парою…

Паэзію прыроды будучы класік адчуваў з маленства. «Малюнкі навакольнай прыроды былі вельмі простымі і няхітрымі, але тым не менш яны моцна дзейнічалі на мяне і глыбока западалі ў душу», — прызнаваўся ў аўтабіяграфіі 1913 г. малады і ўжо знакаміты паэт. Свае перажыванні ад судакранання з беларускімі пейзажнымі карцінамі творца пачаў занатоўваць з самага пачатку творчага шляху, калі напісаліся радкі пра вясну, адораныя бацькам цэлым сярэбраным рублём. Але любая пара года была любімай Коласам. Нават зімовыя малюнкі выклікаюць проста вясёлкавыя настроі ў падлетка Костуся, што ён пасля занатуе асобным раздзелам «Новай зямлі» — «На рэчцы», пейзажныя радкі якога знітаваныя з філасафічнымі асацыяцыямі:

I праўда: рэчачка-крынічка,
Хаця і мелка невялічка,
Але такую сілу мае,
Што лёд угору падымае
I ломіць глызу, як націну.

У кожнага ёсць свой родны кут. I, бадай, кожнаму край свайго маленства непаўторны. Таму і нараджаюцца ўсклікі захаплення:

I дзе на свеце ёсць такая,
Як Нёман рэчанька другая?

Як адзначае У.Казбярук, «малюнкі прыроды адыгрываюць у «Новай зямлі» асабліва важную ролю — ідэйную і кампазіцыйную. Увесь першы раздзел — «Леснікова пасада» — уяўляе з сябе ўводзіны ў духоўную атмасферу твора. Якуб Колас усхвалявана апявае тое, што з’яўляецца найдаражэйшым яго сэрцу, — родны куток, якому адрасуе прачулыя творы любові і адданасці. Гэта асноўны матыў паэмы, якая стала гімнам роднай зямлі, яе непаўторным краявідам».

Варта дадаць, што створаны Песняром гімн роднай зямлі распаўсюджваецца на ўсю Беларусь, выходзіць за межы «роднага кута», які геаграфічна з’яўляецца якраз сэрцам краіны, у чым бачыцца не выпадковасць, а пэўная зададзенасць нацыятворчага развіцця. Напэўна, так сталася незалежна ад паэта. Аўтар хутчэй сам трапіў у залежнасць ад прыроднага кантэксту (што, аднак, не змяншае Коласавых заслугаў як мастака). «На гэтай невялікай топографічнай плошчы (дзе адбываецца асноўнае дзеянне ў паэме «Новая зямля». — А.Т.) поэт сьцісла і ў той-жа час конкрэтна ўлажыў свае сапраўдныя назіраньні над беларускім жыцьцём. Тут зьмясьціўся ўвесь характэрны беларускі рэльеф і пэйзаж — ад бераговога ракітніку да лясной глушы, ад травой заросшай крынічкі да «срэбраводнага Нёмана», ад балота, паросшага старымі бярэзінамі, да шырокіх зялёных лугоў, залітых праменьнямі сонца. На гэтым географічным кусочку Беларусі сабраў аўтар амаль ня ўсе характэрныя для яго радзімы пароды дрэваў, ад лазы і крушыны да тых старых дубоў, што стаяць над вадою «даўнейшых спраў вартаўнікамі», ён сабраў усе адценні беларускага неба, усе зьмены пагоды ад «ветрыка» да «вятругі», зьмясьціў тут усе поры году, увесь гаспадарскі абыходак беларуса, яго будзённы клопат і справы і сьвяточныя звычаі і весялосьці, уключаючы сюды і запраўдныя народныя, песьні. Мала таго, аўтар у сукромных топографічных асадках свае поэмы, на абшары між Слуцкам і Нясьвіжам, Нясьвіжам і Менскам, зьмясьціў усю вякамі цяжкай гісторыі зложаную душу беларуса з яго жыцьцёваю мудрасьцю працы, працоўнай моральлю і працоўным прадстаўленьнем аб людзкім шчасьці і людзкай праўдзе» (Замоцін I. Пуціны беларускай літаратуры // Якуб Колас у літаратурнай крытыцы. Да дваццацігадовага юбілею яго літаратурнай дзейнасьці / Злажыў Ул.Дзяржынскі. — Менск, 1926).

Падабенства дэтэрмінізму той жа У.Казбярук выяўляе і стасоўна ўзнікнення яшчэ адной славутай паэмы Якуба Коласа: «Дзяцінства Кастуся прайшло ў лесніковых сялібах Ласток… і Альбуць на ўлонні чароўнай беларускай прыроды, якую з тых часоў ён палюбіў на ўсё жыццё. Непаўторная краса наднёманскіх лугоў, лясных палян, таемны і ўрачысты шум лесу зачароўвалі ўражлівага хлапчука. Малому Кастусю ўяўлялася, што ён разумее, аб чым шуміць лес, пяюць жаваранкі, булькоча ручаёк, галосіць зімовы вецер. I, бясспрэчна, у пачуццях героя паэмы «Сымон-музыка» шмат уражанняў дзіцячых гадоў самога Якуба Коласа».

Сам паэт таксама падкрэсліваў аўтабіяграфічнасць перажыванняў, якімі надзяліў ён хлопчыка Сымонку: «Крытыкі гавораць увесь час: «Новая зямля» — аўтабіяграфічны твор, бо гэта само вачам назаляе. А пра «Сымона-музыку» ніхто ў такім кірунку не абазваўся. <…> Перада мною стаяў уласны лёс. Рупіла расказаць, што вось і мае чалавек нешта за душою, а ніяк не выплыве напаверх у гэтым свеце. <…> З гэтых усіх разваг (пра жыццёвыя — дзіцячыя, семінарскія, настаўніцкія, валацужныя, урэшце турэмныя і паслятурэмныя перажыванні. — А.Т.) і вынікла задума: напісаць твор з пяці частак, адпаведна ліку абведзеных у мыслях наўкруга сябе колаў», — піша М.Лужанін у аповесці-эсэ «Колас расказвае пра сябе». Таму, ідучы следам за папярэднімі даследчыкамі, не памылімся, калі ўбачым тоеснасць успрымання прыроды героя і Костуся ў дзяцінстве:

I здавалася яму,
Што ён знае, як травінка
Сваю думае думу,
Што гаворыць жытні колас,
I аб чым шуміць ячмень,
I чаго спявае ўголас
Мушка, конік, авадзень,
Што ўгары над срэбрам жыта
Пяе жаваранак той
Так прыгожа-самавіта,
I зачым у высь блакіту
Ідзе ветрык пехатой…

Такім чынам, на ўзроўні інтуітыўным прыродны пачатак у творчым патэнцыяле Якуба Коласа быў закладзены ад нараджэння, «ад роднае зямлі, ад гоману бароў, ад казак вечароў, ад песень дудароў…». Што датычыцца «Новай зямлі», прафесар А.Яскевіч піша: «Настраёвым камертонам паэмы і яе асноўным эмацыянальна пераўтваральным каталізатарам з’яўляецца паслядоўна праведзенае лірычнымі адступленнямі (раздзелы I, XIV, XVI, XVIII, XXX і інш.) узнаўленне падзей праз успаміны маленства, агністымі азарэннямі, першаадкрыццямі якога ў канчатковым выніку вобразна перайначана, бясконца сагрэта, святліста ўзвышана ўся, здаецца, такая прыземлена побытавая матэрыя твора. Бо тады нараджаўся паэт, адчуваў роднае ўлонне як рай зямны, нягледзячы на ўсю шматпакутнасць вясковага ладу жыцця. Такая патаемная «алхімія» мастацкіх пераўтварэнняў жыццёвага матэрыялу!». Ж.Шаладонава прытрымліваецца думкі, што «на мове ландшафтаў з чалавекам размаўляе Бог» і што «ў мастацкую задачу пісьменнікаў уваходзіць патрэба па магчымасці найбольш поўна і дакладна зразумець і перадаць гэту мову ў сваіх творах». Пагаджаючыся з меркаваннем даследчыцы, дадамо, што названы тэзіс кангеніяльна, шырока спраўдзіўся ў творчасці Якуба Коласа. Прычым незалежна ад яго самога, неспазнанымі сіламі сялянскі хлопчык быў абраны свайго роду перакладчыкам, талмачом з мовы прыродных стыхіяў на людскую гаворку (менавіта гаворку: калі ўлічыць, што беларуская тады многімі за мову і не прымалася, бо яе літаратурны варыянт знаходзіўся толькі ў стадыі актыўнай распрацоўкі). Як адзначыць паэт пазней, пры напісанні «Новай зямлі», «і з таго часу пасягоння мне сонцам свеціць Наднямонне».

Альбуць

Рацыянальнае, свядомае асэнсаванне наступіла, паводле яго словаў, пазней, калі ён быў ужо прызнаным і знакамітым. Гэта адбылося ў 1924 г. пад час творчага адпачынку ў Кіславодску пад уражаннем ад фінскага эпасу «Калевала»: «…»Калевала» як пабунтавала мой спакой, так і падказала выхад. I шматлікія стваральнікі яе, і я — усе пілі з адной крыніцы, але фіны знайшлі яе на беразе мора, сярод скал, а мы — у сваіх барах і балотах» (М.Лужанін. Тамсама). Сучасны даследчык Коласавай спадчыны I.Жук разгарнуў гэтую думку аўтара «Сымона-музыкі», пашырыў яе, яшчэ больш «глабалізаваўшы» вытокі беларускага твора.

Акрамя Наднямоння, Якубу Коласу палюбілася сваёй прыродай Палессе. Калі мысліць вобразна, то родны кут паэта можна назваць сэрцам (і яго самога, і ўсёй краіны — балазе, як вышэй адзначалася, размяшчаецца ў самым яе цэнтры), а палескі край — лёгкімі, якія надалі дыхання творчай жыццядзейнасці маладому настаўніку Канстанціну Міцкевічу (па аналогіі з яшчэ адной метафарай Палесся як «лёгкіх Еўропы»). Гэты дадатковы ключ, выток выліўся ў напісанне «палескіх» аповесцяў. У палескай глушы мастак пранікся яшчэ адным куточкам Беларусі не менш, чым наднямонскімі краявідамі: «Яму (Лабановічу. — А.Т.) па душы быў і гэты глухі куток Палесся, аб якім яшчэ дома так многа цікавага наслухаўся ад аднаго старога аб’ездчыка, і гэты народ з яго асабліваю моваю і звычаямі, так не падобнымі да мовы і звычаяў тых беларусаў, з гушчы якіх выйшаў Лабановіч; гэты некрануты край старажытнасці, якая на кожным кроку кідалася ў вочы і затрымлівала на сабе ўвагу, і гэты выгляд самой мясцовасці, агульнага тону якой не мог яшчэ ўлавіць Лабановіч, але ў якой таксама было многа цікавага і, на яго погляд, павабнага».

Дамо слова і самому класіку, які, як мы ведаем, з’яўляецца прататыпам свайго галоўнага героя Андрэя Лабановіча. I каб чытач не сумняваўся ў тоеснасці літаратурнага героя і жывога чалавека, прывядзём наперад словы прызнання Якуба Коласа: «Лaбановіч — мой двайнік. Выдуманага ў яго паводзінах і характары нічога няма». Таму захапленні літаратурнага героя тоесныя пачуццям яго аўтара: «А прырода! Колькі вялікага задавалення дае нам яна! Бо прырода — найцікавейшая кніга, якая разгорнута прад вачамі кожнага з нас. Чытаць гэту кнігу, умець адгадаць яе мнагалучныя напісы — хіба ж гэта не ёсць шчасце? Адно толькі шкада, што наша жыццё несуразмерна малое для таго, каб начытацца гэтай кнігай».

Якуб Колас стаў неаспрэчна галоўным класікам пейзажнай лірыкі ў айчынным мастацтве. Яе дыяпазон у паэта надзвычай шырокі. Каб пераканацца, дастаткова прааналізаваць «Новую зямлю». А ёсць яшчэ «Сымон-музыка», шматлікія вершы, проза. Гэтае Коласавае першынства з’яўляецца найлепшым доказам прыроднага чынніка ў творчасці Песняра.

Максім Лужанін задумваецца над фактарам прыроды ў Коласавым феномене: «Успамянем, перад усім, багацце ўласнай душы і здольнасць пры дапамозе слова дзяліцца гэтым багаццем з іншымі, адным чынам, тое, што ў звычайным абыходку называюць пісьменніцкім талентам. Але ці ёсць талент тым шчаслівым дарункам, які атрымлівае чалавек ад прыроды пры нараджэнні і нясе яго праз жыццё як нешта раз і назаўсёды дадзенае і таму нязменнае?»

Абмежаваўшы рацыянальны погляд на феномен таленту Якуба Коласа гётэўскім метадам, працытаваным вышэй у вершаванай страфе, усё ж не стварыць паўнавартаснай карціны. Гэта быў праверыў і М.Лужанін: «Я кінуўся на коласаўскія мясціны, зрабіў пешкі падарожжа па беразе Нёмана, не адзін дзень правёў на абтупаных паэтам лясных сцяжынах у гонкіх шчырых барах, слухаў, як шумяць любыя ягонаму сэрцу дубовыя гаі. Пасля пачаў адчыняць дзверы ў леснічоўкі, дзе жыў ён некалі, распытваўся ў аднавяскоўцаў, выхопліваў кожнае цікавае слоўца ў братоў і сясцёр.

Усё як быццам станавілася на месца: людзі, прырода, абставіны, а жывога дыхання ў вобразе так і не з’яўлялася».

Таму сярод генеральных чыннікаў выяўлення Коласавага генія прырода роднага кута і Пінскага Палесся, натуральна-народны каларыт культурнага кантэксту, усмактаны з мацярынскім малаком, займаюць месца першае, хаця і не першаснае. Следам за гэтым, дзякуй Богу, даўзгадавання, выспельвання літаратурнага коласа актыўна спрычыніўся яшчэ шэраг не менш значных фактараў, якія далучаліся да каталізацыі творчага росту будучага класіка потым, па меры яго сталення, выток якога — у крыніцах, якія білі з-пад радзімых парогаў.

Источник

«Новая зямля» была распачата Я. Коласам у Мінскім астрозе. Пра гэта мы знаходзім у апошнім раздзеле: I ты, мае апавяданне, .На свет радзілася бурлівы Яшчэ далёкаю вясною За мураванаю сцяною Ў няволі жудаснай астрога. Паэмай Якуб Колас вяртаўся ў краіну свайго дзяцінства, але вяртаўся ўжо сталым чалавекам, які нямала пабачыў свету, шмат над чым задумаўся. Таму мінулае ў творы не проста ўзнаўляецца ў сваіх фарбах, колерах, гуках, але асэнсоўваецца. Разважанняў, роздумаў пісьменніка над жыццём, над лесам чалавека, над узаемаадносінамі паміж людзьмі нямала на старонках паэмы. Вось як, напрыклад, Якуб Колас гаворыць у XVIII раздзеле пра вайну, што пранеслася над яго радзімай

Поэма Якуба Коласа «Новая Земля» – энциклопедия жизни белорусского крестьянства 19-20 вв. – настолько обширна тематика и такое богатство жизненного содержания. Это большое эпическое произведение о исторической судьбе крестьян и поисках ими путей к светлому будущему. Поэт рассказывает обо всём, чем богата и интересна жизнь крестьян: о заботах и занятиях взрослых, о забавах детей и их учёбе, о праздниках и буднях, о ясных летних днях и тёмных зимних вечерах, когда взрослые рассказывают детям о своих воспоминаниях. Работали и взрослые, и дети: Михаил выполнял обязанности лесника, Антон «правил хо.

I зямля, і месца, як апісвае Міхал, цудоўныя. Міхал згадвае сваю службу, ліхога начальніка («Ці ж чалавек ён? азіят, душа зацятая, ліхая, такіх паноў і свет не знае»). Адметнасць гэтай кнігі ў тым, што ў ёй рэалізавана спроба папулярызаваць, зрабіць больш даступнымі для вучнёўскага ўспрымання тыя раздзелы школьнай праграмы па літаратуры, якія выклікаюць у школьнікаў асаблівыя цяжкасці. Новая зямля Якуб Колас каротки змест галоуныя герои Новая зямля Якуб Колас кароткi героi вобраз характар характарыстыка прататып матэрыял для сачынення краткое содержание образ характер характеристика прототип материал для сочинения. Раздзел I «Леснікова пасада».

«Но́вая зямля́» — лірыка-эпічная паэма, напісаная Якубам Коласам у 1911—1923 гадах, першы беларускі буйны эпічны твор. За «Новай зямлёй» замацавалася назва «энцыклапедыя жыцця беларускага сялянства канца XIX — пачатку XX стагоддзяў». Якуб Колас пачаў пісаць твор, калі рыхтавалася сталыпінская аграрная рэформа, і яго гісторыя непасрэдна звязана з тым, як вырашалася зямельнае пытанне ў Расійскай імперыі і пазней у СССР.

Якуб Колас паказаў беларуса не толькі ў працы, але і ў адпачынку, у час святаў, прычым традыцыйных, нацыянальных, тым самым выявіў душу народа, яго беражлівае стаўленне да звычаяў і традыцый. Паэма «Новая зямля» — мастацкая этнаграфія Беларусі. Натуралістычна выпісана ў паэме выключна ўсё, што характарызуе побыт беларуса: гаспадарчыя забудовы, хатні інтэр’ер, прылады працы, нацыянальныя стравы, жаночыя і мужчынскія строі, танцы, песні, народныя «залацінкі». Чытаючы паэму, мы захапляемся мудрасцю і цвярозым розумам нашых продкаў: у іх не было нічога непатрэбнага, лішняга, і разам з тым яны мелі ўсё неабходнае для здаровага ладу жыцця.

Поэму “Новая земля” Якуб Колас начал писать ещё в 1910 году, находясь в минской тюрьме, где отбывал наказание за участие в революционной работе среди крестьянства. В этом большом эпическом произведении поэтом философски осмыслена целая эпоха жизни белорусского крестьянства конца ХІХ – начала ХХ века. Мастерски раскрыты характеры и внутренний мир героев через их быт, обряды, традиции, взаимоотношения.

«Новая зямля» (рус. Новая земля) — лирико-эпическая поэма, написанная Якубом Коласом в 1911 — 1923 годах, первое беларусское крупное эпическое произведение. За «Новой землей» закрепилось название «энциклопедия жизни беларусского крестьянства конца XIX — начала XX веков». Якуб Колас начал писать произведение, когда готовилась Столыпинская аграрная реформа, и его история непосредственно связана с тем, как решался земельный вопрос в Российской империи и позднее в СССР.

СОДЕРЖАНИЕ. Booksonline.com.ua. Русская классика. Колас Якуб. Новая зямля (на белорусском языке). Якуб Колас. Новая зямля. Паэма. I. ЛЕСНIКОВА ПАСАДА.

Якуб Колас. Новая зямля. Паэма. I. ЛЕСНIКОВА ПАСАДА. Мой родны кут, як ты мне мiлы!.. Забыць цябе не маю сiлы! Не раз, утомлены дарогай, Жыццём вясны мае убогай . Перейти к описанию Следующая страница. {«b»:»78371″,»o»:1}. ЛитМир: бестселлеры месяца. ‹ › Жанры 360. Авторы 269 743. Книги 628 976. Серии 23 743.

Краткие содержания. Биографии. Литературные герои. Паэма Я. Коласа «Новая зямля» — вяршыня паэтычнага майстэрства песняра. Працаваў над ёй аўтар больш за дванаццаць гадоў: паэма была пачата ў 1910 г., а апошні раздзел — трагічная развязка — напісаны ў 1923 г. З аповесці аб жыцці адной лесніковай сям’і паэма перарастае ў вялікі твор аб жыцці беларускага сялянства ў канцы XIX ст. (яго быце, звычаях, беззямеллі, збядненні, пошуках кавалка хлеба на панскай службе, яго абуджэнні і ўсведамленні сваёй чалавечай годнасці).

Новая зямля (1) — паводле Якуба Коласа, 1982 год. 7bukashka. Views 26K6 years ago. 5:05. Аудыёкніга Новая зямля Якуб Колас За сталом. Дмитрий Табала. Views 119Year ago. Якуб Колас. Трылогія «На ростанях» 1 кніга «У палескай глушы». I — VI часткі.

Тут можно читать бесплатно Якуб Колас — Новая зямля (на белорусском языке). Жанр: Русская классическая проза издательство неизвестно, год 2004. Так же Вы можете читать полную версию (весь текст) онлайн без регистрации и SMS на сайте Nice-Books.Ru (NiceBooks) или прочесть краткое содержание, предисловие (аннотацию), описание и ознакомиться с отзывами (комментариями) о произведении. 80. 1.

“Паэма “ Новая зямля” з’яўляецца сапраўднай жамчужынай у беларускай літаратуры… У гэтым сапраўды класічным творы мы бачым жыццё бедняка- селяніна ад калыскі да магілы… Яркімі фарбамі намалявана сацыяльнае асяроддзе, у якім ён жыве і дзейнічае, сямейны быт , прырода, якая яго акружае”. 1. Складзіце артыкулы энцыклапедыі сялянства паводле паэмы Якуба Коласа “Новая зямля”, карыстаючыся наступнай тэматыкай (і яе падказкамі). Праект па дадзенай тэме прадугледжвае працу па наступных мікратэмах: 1. Падворак і хата беларуса.

Колас Якуб » Новая зямля — читать книгу онлайн бесплатно. 2%. 2%. Оглавление. « Назад. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63. 64.

Краткое содержание Лермонтов «Герой нашего времени» «Фаталист». Развивашки Аудиокниги Краткое содержание. Aufrufe 1,5 Tsd.Vor 9 Monate. Всем привет!!! огромное спасибо за просмотр. Новая зямля (1) — паводле Якуба Коласа, 1982 год. 7bukashka. Aufrufe 25 Tsd.Vor 5 years.

Источник

Лунінеччына літаратурная

“Наканавана нам
быць годнымі
паэта, а
школе хочацца яго імя насіць!”

“Настаўнік нацыі” – так назвалі Якуба
Коласа школьнікі СШ №1 г. Лунінца, дзе адбылася адна з сустрэч “Лунінецкіх
Каласавін”. Як дакладна гэта вызначэнне падрэсліла ролю народнага песняра ў
гісторыі нашай краіны! Пачынаў як педагог, стаў адным з заснавальнікаў
літаратурнай мовы, стварыў “энцыклапедыю сялянскага жыцця”, што і сёння вучыць
нашчадкаў жыць у гармоніі з прыродай і суладдзі з сумленнем.

Хто злучае Пінск і Лунінец?

Традыцыйная праграма праводзіцца з 1991 года ў розных фарматах – ад
гарадскога Дома культуры да школьнай актавай залы. Пандэмія вызначыла пэўныя
абмежаванні ўдзельнікаў – пасяджэнне за “круглым сталом” ці сустрэча з класам у
прадметным кабінеце. Яшчэ адна сёлетняя асаблівасць – “Лунінецкія Каласавіны”
пачаліся… у “сталіцы Палесся”. Пінская гарадская дзіцячая бібліятэка імя Якуба
Коласа арганізавала міжрэгіянальную канферэнцыю “Коласаўскія адрасы малой радзімы:
памятныя мясціны, музеі, помнікі”. Так прыгожа “апошнія апосталы святла”, як
паэт назваў работнікаў кніжных скарбніц, адзначылі 30-годдзе прысваення
бібліятэцы імя класіка беларускай літаратуры.

Ганаровымі гасцямі свята сталі малодшая ўнучка народнага песняра Вера
Данілаўна Міцкевіч, бацька якой нарадзіўся ў Пінску, і супрацоўнікі Дзяржаўнага
літаратурна-мемарыяльнага музея Якуба Коласа – дэлегацыю ўзначаліў вучоны
сакратар Антон Уладзіміравіч Астаповіч. Мінчане адкрылі выставу, прысвечаную
галоўнай сёлетняй падзеі – 100-годдзю вяртання паэта на Бацькаўшчыну. На роднай
зямлі яго голас загучыць у поўную моц, будуць выданы самыя значныя творы, праз
гэта славутае імя свет даведаецца пра Беларусь і беларусаў.

У дар бібліятэцы ўручана кніга Юрыя Кур’яновіча “Старасвецкая Лошыца”
(Мінск, “Беларусь”, 2018). І не выпадкова. Адным з героеў выдання з’яўляецца
аднакурснік Якуба Коласа па Нясвіжскай семінарыі Вікенцій Антонавіч Філіповіч.
Ураджэнец Пінска, ён працаваў у Лунінецкім народным пачатковым вучылішчы, дзе ў
1911-1912 гг. даў прытулак апальнаму паэту і магчымасць заробку прыватнымі
заняткамі з вучнямі.

Імя В.А. Філіповіча, як і яго брата Уладзіміра, з якім у гэты час
пазнаёміўся Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч, злучыла нашы гарады. З Пінска па
старой дарозе, захаваўшай гістарычную брукаваную “трылінку”, шлях вёў у
глыбінку Палесся, як часта называюць наш край.

155-гадовая ўстанова адукацыі –

СШ №1 г. Лунінца, пераемніца пачатковага народнага вучылішча, гасцінна
сустракала ўнучку Якуба Коласа. Літаратурная праграма была аздоблена паэтычнымі
здольнасцямі настаўнікаў і мастацкай дэкламацыяй вучняў, уразіла
тэатралізаванымі элементамі афармлення. Кранаюча гучалі словы дзяцей:

…Вучыў
нас Колас гаварыць

На
мове нашай роднай,

I
песні пець, жыццё тварыць,

Каб
быць краінай самай годнай.

Да гонару калектыву аўтараў сцэнарыя, яны карысталіся
выверанымі фактамі, што ў 1960-ыя гг. былі апублікаваны на старонках раённай
газеты. Іх, на жаль, не ўлічваюць шматлікія інтэрпрэтатары каласазнаўства, таму
ў выданнях апошняга часу здараюцца памылкі ў адносінах да перыяду знаходжання
К.М. Міцкевіча ў Лунінцы (гэта датычыць і вышэй указанай кнігі – дзякуй Веры
Данілаўне за ўнесеныя алоўкам папраўкі).

Калега будучага класіка

З “Авангарда” і “Ленінскага шляха” – пад такімі назвамі
раней выходзілі цяперашнія “Лунінецкія навіны” – вучні СШ №1 даведаліся, што
першаадкрывальнікам мясцін знаходжання народнага песняра ў Лунінцы з’яўляецца
былы супрацоўнік Дзяржаўнага літаратурна-мемарыяльнага музея Якуба Коласа Леў
Паўлавіч Мірачыцкі. Яму пашчасціла сустрэцца з ветэранам педагагічнай працы
першай школы, якая вучыла лунінецкіх дзяцей яшчэ ў царскі час. Дачка
свяшчэнніка Мікалая Прорвіча – Любоў – стала жонкай Уладзіміра Антонавіча
Філіповіча. Маладая сям’я здымала кватэру, якая размяшчалася ў “шыкоўным доме
Падгурскага” па Садовай вуліцы (цяпер гэта Савецкая; будынак захаваўся, але
значна рэканструяваны). Вікенцій Антонавіч часта наведваў брата, у тым ліку з
госцем, які затрымаўся ў Лунінцы амаль на 5 месяцаў. Старая настаўніца
прыгадвала, што ў коле мясцовай інтэлігенцыі Якуб Колас абмяркоўваў
літаратурныя навіны рэдакцыі “Нашай нівы”, абменьваўся думкамі аб надзённых
справах “саматканага люду”, чытаў свае творы, спяваў калыханкі, любіў паказваць
народныя камічныя прымаўкі і жарты…

У сакавіку 1912 года К.М. Міцкевічу дазволілі вярнуцца да
настаўніцтва. Паэт пераехаў у вёску Купяцічы, а затым і ў Пінск. На памяць
нашаму краю засталіся вечныя радкі:

“3
цяжкім смуткам сэрца я вас пакідаю

Мілыя
малюнкі дарагога краю!..”

Гучалі гэтыя і іншыя вершы паэта, што цудоўна чыталі
вучні розных класаў (такі дэмакратычны падыход, калі школьнікаў не прымушаюць
рыхтавацца да пэўных праграм, а прапаноўваюць удзел у іх жадаючым, – адна з
добрых традыцый СШ №1). А “разыначкай” “Лунінецкіх Каласавін” стала паяўленне
на свяце самога… Якуба Коласа, ролю якога выдатна выканаў 11-класнік Уладзіслаў
Гаўрыловіч.

У свой час на будынку раённага краязнаўчага музея адкрыта
мемарыяльная дошка аб знаходжанні народнага песняра ў Лунінцы, у эскпазіцыі –
бюст нацыянальнага класіка і стэнд з архіўнымі матэрыяламі. У 2005 годзе ўсталяваны
помнік Якубу Коласу (пазней да яго ўсклалі кветкі Вера Міцкевіч і прадстаўнікі
адміністрацыі СШ №1).

Цікава, што адной з вуліц (тут захаваўся дом свяшчэнніка,
якога таксама наведваў народны пясняр, а пасля занатаваў айца Мікалая Прорвіча
ў аповесці “У палескай глушы” трылогіі “На ростанях”) імя народнага песняра
было прысвоена да яго 80-годдзя. Тады ж раённая газета апублікавала ліст вышэй
прыгадваемай Любоў Мікалаеўны Савінскай (яе першы муж У.А. Філіповіч загінуў у
час Першай сусветнай вайны, таму настаўніца ўзяла другі шлюб і змяніла
прозвішча): “Ад усяго сэрца вітаю рашэнне гарвыканкама назваць Завальную вуліцу
ў горадзе Лунінец імем Якуба Коласа… Для ўвекавечання памяці паэта добра б
яшчэ з гэтай мэтай устанавіць мемарыяльную дошку на будынку школы №1, таму што
на гэтым месцы калісьці знаходзілася старая народная школа і ў ёй жыў часова
Якуб Колас” (28.08.1962).

Пажаданне амаль 60 год чакае свайго ажыццяўлення… А вучні
ХХІ стагоддзя, маючыя гонар вучыцца ў старэйшай школе раёна, вылучаюць і новую
прапанову:

Заўсёды
Коласа
выконваць будзем запаветы,

Па
мерках коласаўскіх –
працаваць і жыць,

Наканавана быць дастойнымі паэта,

А
школе хочацца яго імя насіць!

Зычым грамадскай падтрымкі імкненням па ўшанаванню памяці
народнага песняра! А Вера Міцкевіч, захопленая літаратурнай праграмай
школьнікаў, пашкадавала толькі аб тым, што прыгожае відовішча не было запісана
на відэа… Унучка (адна з шасці) класіка нацыянальнай літаратуры – навуковы
супрацоўнік Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры
Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Шмат цікавага магла б давесці пра сваю
творчую дзейнасць! Але сустрэча адбывалася ўпершыню, таму Вера Міцкевіч расказала
аб сям’і славутага дзеда, паведаміла аб фактах, што не адлюстраваны ў школьных
падручніках, адказала на пытанні юных лунінчан. Атмасфера зносін была настолькі
шчырай, што дырэктар школы Ганна Францаўна Богдан не хавала эмоцый:

–Упершыню сустрэліся з Верай Данілаўнай, а здаецца, што
ведаем унучку Якуба Коласа ўсё жыццё!

Па сцяжынках народнага песняра…

Эскурсія, што супрацоўнікі Дзяржаўнага
літаратурна-мемарыяльнага музея Якуба Коласа ажыццявілі па Піншчыне (асабліва
ўражаны музеем у Пінкавічах і яго юнымі экскурсаводамі), працягнулася ў
Лунінцы. Сімвалічным экспанатам папоўніцца эспазіцыя сталічнага “храма муз” –
намеснік старшыні райвыканкама Аляксандр Іванавіч Савіна перадаў сноп новага
ўраджаю з жартоўным пажаданнем:

–Хлеб сабраны – няхай і “літаратурныя дажынкі” ўражваюць новымі
творамі!

Вераснёўскі дождж перашкодзіў працягламу агляду вуліцы,
школы, дома. Але за сціпласцю і простатой аб’ектаў мясцовай мінуўшчыны госці
ўбачылі галоўнае – любоў да малой радзімы і захопленасць вывучэннем яе таямніц.
Гэта адзначыла дачка вядомага беларускага пісьменніка – Наталля Аляксандраўна
Адамовіч шмат год працуе ў музеі народнага песняра:

–Упершыню пазнаёмілася з Палессем і ўпэўнена, што
абавязкова сюды вярнуся. І не толькі для таго, каб палюбавацца захаванасцю
старой архітэктуры. Уразілі людзі, з якімі перакрыжаваліся літаральна на хаду,
– бібліятэкары, краязнаўцы, журналісты, настаўнікі, школьнікі. Прыгадваючы
радок Якуба Коласа: “Божы дух вітаў у высі!”, праецырую яго на ўвесь гэты
самабытны беларускі край…

Таццяна Канапацкая.

Источник

1 Темные аллеи 10 отзывов

“Темные аллеи” (1937-1945) — самая известная книга Бунина, состоящая из рассказов о любви, этот сборник сам писатель считал своим лучшим творением.

Наверное, никто ни до, ни после Бунина не создал в литературе такой яркой, живой и разнообразной “энциклопедии любви”. Для Бунина любовь — как солнечный удар.

Испытать это чувство хотя бы раз в жизни дано не каждому, это и великое счастье, и дорогое сердцу воспоминание, а порой и страшная трагедия, оборачивающаяся смертью.

Каждая из новелл, составляющих этот сборник, — отдельная история любви.

Самые известные рассказы “Темных аллей” — “Генрих”, “Чистый понедельник”, “Натали”, “В Париже”, но, без сомнения, вы, читая эту вдохновенную, увлекательную книгу, сами выберете ту историю, которая наиболее созвучная вашему сердцу.

162 р.

2 Горе от ума 10 отзывов

Жизнь Александра Грибоедова — русского писателя и дипломата, погибшего от рук религиозных фанатиков — окутана многими тайнами. Знаменитая комедия А.

Грибоедова «Горе от ума» разошлась на цитаты, а фамилии главных героев стали именами нарицательными и общепризнанно обозначают типы психологических характеров.

«Горе от ума» — кладезь афоризмов, многие из которых до сих пор помогают современному человеку ориентироваться в жизни.

253 р. 281 р. – 10%

3 Бедная Лиза 11 отзывов

Н.М. Карамзин открыл новую эпоху русской литературы, став основоположником сентиментализма — направления, пришедшего на смену классицизму и привлекшего внимание к миру человеческих чувств.

В сборник вошли самые известные повести писателя: “Наталья, боярская дочь”, “Марфа-посадница”, “Сиерра-Морена”, “Остров Борнгольм”, “Юлия” и, конечно же, “Бедная Лиза” — хрестоматийное произведение, пленяющее своим лиризмом и элегической тональностью.

Именно в этой повести начали разрабатываться темы, привлекшие затем внимание Пушкина, Гоголя и Достоевского.

153 р.

4 Мертвые души 11 отзывов

Поэма “Мертвые души” еще при жизни автора была переведена на множество других языков. Она имела невероятный успех. Никому до Гоголя и после него не удавалось так ярко и остро описать пороки и слабости русского человека, так живо и правдиво отразить важнейшие для России проблемы.

Прошло 160 лет, и поэма звучит как только что написанная. Чичиковы, Коробочки, Ноздревы, Плюшкины, Собакевичи — их стремления, чувства, поступки не кажутся нам отголосками прошлого.

Современное и острое звучание эти персонажи обретают, когда мы смотрим все новые и новые спектакли и фильмы по этой бессмертной поэме.

364 р.

5 Евгений Онегин. Драмы 10 отзывов

“Евгений Онегин” – “свободный роман”, замысел которого, по словам самого Пушкина, привиделся ему “сквозь магический кристалл”. Пленительный и завораживающий, он не устареет никогда, так же как не сойдут с подмостков мировых сцен драматургические произведения великого поэта.

В каждой пушкинской строке читатель найдет что-то важное, нужное, бесценное для себя.
“Мой Пушкин” – так назвала свою книгу Марина Цветаева.
Откройте своего Пушкина!

197 р. 219 р. – 10%

9 Малое собрание сочинений. Шекспир У. 3 отзыва

Знаменитые пьесы Уильяма Шекспира, величайшего английского драматурга, одного из известнейших драматургов мира, в настоящем издании объединены под одной обложкой в соответствии с тремя основными для того времени драматическими жанрами: хроника, трагедия, комедия.

Не будь Шекспира, этого гения “золотого века”, иными были бы сегодня театральное искусство и мировая литература…

“Я не помню, чтобы какая-нибудь книга или какое-нибудь событие моей жизни произвели на меня такое неотразимое впечатление, как драмы Шекспира… Это не поэтические произведения. Читая их, с ужасом видишь перед собой книгу человеческих судеб и слышишь, как бурный вихрь жизни с шумом переворачивает ее листы”. И.В.Гете.

512 р. 539 р. – 5%

10 А зори здесь тихие 8 отзывов

Борис Львович Васильев (1924 – 2013) – русский писатель и сценарист. С началом Великой Отечественной войны ушёл на фронт добровольцем в составе истребительного комсомольского батальона. Воевал под Смоленском и под Вязьмой. Более тридцати книг, созданных Васильевым, по праву стали классикой отечественной литературы.

В сборник вошли наиболее известные произведения Б. Васильева о войне. Повесть «А зори здесь тихие…» (1969) посвящена великому, но не попавшему в сводки военных событий подвигу пятерых юных девушек-зенитчиц, под руководством старшины Васкова в мае 1942 года вступивших в неравный бой с отрядом немецких диверсантов.

Действие повести «Завтра была война» (1984) происходит накануне войны. Это история о выпускниках, которым совсем скоро предстоит взять в руки оружие и отправиться на фронт – защищать Родину. Повесть «В списках не значился» (1974) воспевает подвиг настоящего русского солдата, последнего защитника Брестской крепости, лейтенанта Плужникова. Повесть Б.

Васильева «А зори здесь тихие» входит в список обязательной литературы школьной программы.

288 р.

11 Слово о полку Игореве 2 отзыва

“Слово о полку Игореве” – выдающееся произведение древнерусской литературы, представляющее огромное значение для отечественной истории и культуры. В основе сюжета поэмы – поход новгород-северского князя Игоря против кочевников, многие годы терзавших Русскую землю. Автор “Слова…” воспевает героизм и мужество русских воинов, их духовную силу и самоотверженную любовь к Родине.

150 р. 158 р. – 5%

12 Собачье сердце. Повести 8 отзывов

Фантастическая сатирическая проза 20-х годов – “Роковые яйца”, “Дьяволиада”, “Собачье сердце” – М. Булгакова пропитана духом своего времени с его представлением о возможности омоложения и даже победы над смертью. Любопытно, что впервые только в “Собачьем сердце” ученый и интеллигент, носитель практической мудрости, одерживает победу над своим созданием, не давая себя уничтожить.

460 р. 511 р. – 10%

13 Пьесы 4 отзыва

В этот сборник вошли самые прославленные пьесы Островского – рвущие душу, трагические истории любви “Гроза” и “Бесприданница”, в героинях которых по-прежнему узнают себя все новые поколения читательниц, лирическая пьеса “Бедность не порок” и увлекательные искрометно-остроумные комедии сатирические – “Свои люди – сочтемся! и “На всякого мудреца довольно простоты”.

214 р. 238 р. – 10%

14 Путешествие из Петербурга в Москву 5 отзывов

“Путешествие из Петербурга в Москву” принято условно называть повестью, но это не так – в действительности оно представляет собой своеобразную публицистическую вариацию на тему любимого в конце XVIII столетия жанра “сентиментального путешествия” – путевых заметок, сконцентрированных не столько на реальных впечатлениях путешественника, сколько на его мыслях и чувствах по поводу увиденного. И то, что довелось увидеть Радищеву в городах, деревнях и на почтовых станциях, где писатель останавливался по пути из Петербурга в Москву, превратило его книгу в гневную и трагическую отповедь российскому крепостничеству во всем его уродстве и жестокости.

133 р. 142 р. – 6%

16 Малое собрание сочинений 3 отзыва

Жан Батист Поклен обрел литературное и сценическое бессмертие под псевдонимом Мольер, который навсегда вписан в историю мировой драматургии и театра наряду с именами великих предшественников автора в комедийном жанре (Аристофана, Плавта, Теренция, Шекспира), выдающихся французских трагиков XVII века – Корнеля и Расина – и длинной череды последователей, среди которых Сумароков, Фонвизин, Крылов, Гольдони, Бомарше, Грибоедов, Скриб, Лабиш. Многочисленные постановки “Тартюфа”, “Дон Жуана”, “Мизантропа”, “Скупого”, “Мещанина во дворянстве” и других пьес Мольера уже три с половиной столетия сменяют друг друга на театральных подмостках в разных странах мира. Отразившие, как в зеркале, свою эпоху, ее нравы, художественные вкусы, характерные конфликты и социальные типажи, мольеровские творения и поныне не утратили силы драматических положений, динамизма интриги, многоголосия и живости речи, а имена их главных героев давно стали нарицательными обозначениями извечных свойств человеческой натуры и прочно вошли в общекультурный лексикон Нового времени.

400 р. 454 р. – 12%

Что почитать летом: список литературы для чтения с 5 по 11 класс – подборка интересных книг на лето

Уникальная подборка книг для подростков всех возрастов. Здесь каждый найдет для себя произведение по душе. Наши преподаватели хорошо потрудились и собрали для вас самые интересные книги на лето. А для вашего удобства списки можно скачать, распечатать и отмечать свой прогресс.

Список книг на лето для 5 класса

Рекомендовано для детей 10-12 лет‍

«Чучело», В.К. Железников
«Дети подземелья», В.Г. Короленко
«Сказка о мёртвой царевне», А.С. Пушкин
«Бежин луг», И.С. Тургенев
«Бурый волк», Джек Лондон

Полный список →

Список книг на лето для 6 класса

Рекомендовано для детей 11-13 лет‍

Мифы Древней Греции: «Легенда об Арионе», «Первый подвиг Геракла»
«Белый пароход», Чингиз Айтматов
«Гимназия №13», Андрей Жвалевский, Евгений Пастернак
«Мальчик-звезда», Оскар Уайльд
«Робинзон Крузо», Даниэль Дефо

Полный список →

Список книг на лето для 7 класса

Рекомендовано для детей 13-14 лет‍

«Всё лето в один день», Рэй Брэдбери
«Жизнь Пи», Янн Мартел.
«Мальчик, который хотел стать человеком», Риэль Йорн.
«Тайный дневник Адриана Моула», Сью Таунсенд.
«Я не тормоз», Нина Дашевская.

Полный список →

Список книг на лето для 8 класса

Рекомендовано для детей 14-15 лет‍

«Айвенго», Вальтер Скотт.
«Книжный вор», Маркус Зусак.
«Повелитель мух», Уильям Голдинг.
«Рассказы о чудесном», Юнна Мориц.
«Цветы для Элджернона», Дэниел Киз.

Полный список →

Список книг на лето для 9 класса

Рекомендовано для детей 15-16 лет‍

«Фауст», И.В. Гёте
«Два капитана», Вениамин Каверин
«Изгои», Сьюзан Хинтон
«Три товарища», Э.М. Ремарк
«Скотный двор», Джордж Оруэлл

Полный список →

Список книг на лето для 10 класса

Рекомендовано для детей 16-17 лет‍

«Великий Гетсби», Френсис Фицджеральд
«Виноваты звёзды», Джон Грин
«Географ глобус пропил», Алексей Иванов
«Над пропастью во ржи», Дж. Сэлинджер
«Посторонний», Альбер Камю

Полный список →

Список книг на лето для 11 класса

Рекомендовано для детей 17-18 лет‍

«На западном фронте без перемен», Эрих Мария Ремарк.
«Почти как люди», Клиффорд Саймак.
«По ком звонит колокол», Эрнест Хемингуэй.
«Сандро из Чегема», Фазиль Искандер.
«Трудно быть богом», братья Стругацкие.

Полный список →

Список книг на лето для программы 10-11 классов за один год

Рекомендовано для детей 16–18 лет‍

«Игра в классики», Х. Кортасар
«Двенадцать стульев», И. Ильф, Е. Петров
«Превращение», Франц Кафка
«Сто лет одиночества», Г. Маркес
«Обломов», И.А. Гончаров

Полный список →

Занятия по литературе в «Домашней школе Фоксфорда» непохожи на уроки в обычной школе. Никакой скуки — живые дискуссии и полёт творчества. Преподаватели говорят с подростками на одном языке и мастерски увлекают классическими и современными авторами. Темы творческих работ настолько нетипичны, что сочинения с удовольствием пишут даже не гуманитарии

Познакомьтесь с уникальным подходом преподавателей литературы «Фоксфорда», воспользовавшись трёхдневным демодоступом. Оставьте заявку, мы свяжемся с вами и расскажем всё подробнее.

Список литературы на лето

Что-то из этого было бы хорошо прочитать летом, чтобы облегчить себе жизнь в учебном году:

У. Шекспир. Гамлет (Принцу является Призрак отца, и…).
И.-В. Гёте. Фауст (вот что случается, когда решился заключить сделку с дьяволом!).
Ж.-Б. Мольер. Мещанин во дворянстве (бедняга хочет пробиться в высшее общество).
Н. М. Карамзин. Бедная Лиза (эта повесть – прабабушка современных женских романов о любви!).
А. С. Грибоедов. Горе от ума (издевается он что ли?! Кто?!).
А. С. Пушкин. Евгений Онегин (Она любит его, Он – не любит?; потом Он – любит, а Она? и почему это называется «энциклопедией русской жизни»?!).
Ю. М. Лотман. Комментарий к роману «Евгений Онегин» (в романе много уже не очень понятных слов; герои поступают иногда с нашей точки зрения странно – со всем этим поможет справиться Комментарий).
М. Ю. Лермонтов. Герой нашего времени (ничего себе герой! Но многим нравится).
Н. В. Гоголь. Мёртвые души (поэма о спорах с Судьбой и о смелом финансовом проекте).

Что не обязательно, не скучно и «рифмуется» с тем, что будет изучаться, может пригодиться:

А. Данте. Божественная комедия (что творится в аду?).
Французский средневековый эпос «Песнь о Роланде».
У. Шекспир. Ромео и Джульетта. Отелло. Сон в летнюю ночь.
М. Сервантес. Дон Кихот (это большой роман; можно почитать фрагменты – эпизод сражения с ветряными мельницами – точно:), можно – адаптированный, облегчённый вариант).
Ж.-Б. Мольер. Дон Жуан, или Каменный пир. Э.Т.А. Гофман. Дон Жуан. А. С. Пушкин. Каменный гость (как вы догадались, все эти произведения о…).
Ж.-Б. Мольер. Мизантроп.
А. С. Пушкин. Маленькие трагедии. Медный всадник. Борис Годунов. Пиковая дама.
М. Ю. Лермонтов. Демон. Мцыри.
Н. В. Гоголь. Вий. Портрет. Невский проспект. Нос (вы не знали, что Гоголь – мистик?! Тогда читайте! «Сумерки» меркнут).
Ч.-Г. Байрон. Паломничество Чайльд-Гарольда. Корсар.
Э.Т.А. Гофман. Крошка Цахес по прозванию Циннобер. Песочный человек (это очень страшно!).
В. Гюго. Отверженные. Человек, который смеётся. Собор Парижской Богоматери (это большие романы, можно выбрать один – не пожалеете, все прекрасны!).
П. Мериме. Новеллы. Этрусская ваза. Маттео Фальконе и др.
Б. Шоу. Ученик дьявола.
Ю. Тынянов. Смерть Вазир Мухтара (о жизни, любви и смерти А. С. Грибоедова).
Дж. Остин. Гордость и предубеждение (не суди по первому взгляду!).
Э. Бронте. Грозовой перевал.
Ш. Бронте. Джейн Эйр.
Э.-Л. Войнич. Овод.
О. Уайльд. Портрет Дориана Грея (ещё ни один прочитавший не остался равнодушным к этой жуткой и красивой истории).
Э. Ростан. Сирано де Бержерак.
Э. По . Рассказы. В смерти – жизнь. Падение дома Ашеров и др. А это то, что можно читать просто так – без мысли о том, что может пригодиться:

Братья Стругацкие. Трудно быть богом. Пикник на обочине. Гадкие лебеди.
В. Голявкин. Арфа и бокс.
Ю. Коваль. Приключения Васи Куролесова. Промах гражданин Лошакова. Пять похищенных монахов
О. Громова. Сахарный ребёнок.
Б. Васильев. Завтра была война.
А. Приставкин. Ночевала тучка золотая.
М. Петросян. Дом, в котором…
В. Богомолов. Иван. Момент истины.
В. Тендряков. Весенние перевертыши. Хлеб для собаки.
Ж. Амаду. Генералы песчаных карьеров
Г. Свортаут. Благослови зверей и детей
Д. Киз. Цветы для Элджернона
Р. Брэдбери. 451 градус по Фаренгейту. Рассказы. Марсианские хроники.
Дж. Сэлинджер. Над пропастью во ржи.
Х. Ли. Убить пересмешника.
В. Голдинг. Повелитель мух.
А. Кристи. Смерть на Ниле. Пять поросят. Убийство в «Восточном экспрессе».
О.Хаксли. О дивный новый мир.
Дж. Олдридж. Акулья клетка. Последний дюйм.
Р. Бах. Чайка по имени Джонатан Ливингстон.
Р. Желязны. Девять принцев Амбера.
Р. Шекли. Запах мысли и др. рассказы.
Д. Стейнбек. О мышах и людях.
Дж. Р. Толкиен. Сильмариллион.

А эти книжки советуют прочитать ровесники:

А. Пехов. Искра и ветер. Киндрэт. Хроники Сиалы и др. произведения.
А. Жвалевский, Е. Пастернак. Здесь вам не причинят никакого вреда. И другие повести.
Б. Акунин. Азазель. Левиафан. Турецкий гамбит.
В. Пелевин. Затворник и Шестипалый. Желтая стрела.
Л. Лоури. Дающий.
Г. Шмидт. Битвы по средам.
Р. Ф. Фейнман. Вы, конечно, шутите, мистер Фейнман!

Пожелания на лето:

Читайте по выбору – то, что покажется вам интересным! Главное, читать много и с удовольствием!

Запишите в «Дневник читателя» автора, название прочитанного произведения и свои впечатления (кратко или развернуто – по желанию).

10-й класс

Ключевые тексты (опора для ЕГЭ по русскому языку и литературе)

Рекомендуется совместное чтение вслух: семейное, дружеское – в послеобеденные и вечерние часы, на пляже и на привале. Привлекайте к чтению всех, с кем проводите лето: друзей и родителей, инструкторов, вожатых, тренеров.

И. С. Тургенев. Отцы и дети.
И. А. Гончаров. Обломов.
Ф. М. Достоевский. Преступление и наказание.
Л. Н. Толстой. Война и мир.
Н. С. Лесков. Очарованный странник. Левша. Тупейный художник.
М. Е. Салтыков-Щедрин. Сказки. Господа Головлевы.
Н. А. Некрасов. Лирика. Кому на Руси жить хорошо…
Ф. И. Тютчев. Лирика.
А. А. Фет. Лирика.
А. И. Островский. Гроза. Волки и овцы.
А. П. Чехов. Вишневый сад. Рассказы.

Книга на досуге: чтение на выбор (необходимо прочитать не менее 4 любых позиций из списка)

Смешное, страшное, странное и даже, на первый взгляд, скучное

П. Г. Вудхауз. Дживс и Вустер.
С. Алексиевич. Цинковые мальчики.
А. Адамович, Д. Гранин. Блокадная книга.
О. Уайльд. Как важно быть серьезным.
М. Метерлинк. Пьесы на выбор.
Г. Ибсен. Пьесы на выбор.
Б. Шоу. Пьесы на выбор.
Е. Шварц. Обыкновенное чудо. Тень. Дракон.
Шолом-Алейхем. Рассказы.
Ги де Мопассан. Рассказы.
У. Голдинг. Повелитель мух.
Дж. Оруэлл. 1984.
Р. Кено. Зази в метро.
К. Воннегут. Колыбель для кошки.
Дж. Остин. Гордость и предубеждение.
Эм. Бронте. Грозовой перевал.
Д. Д. Сэлинджер. Над пропастью во ржи.
Харпер Ли. Убить пересмешника.
Мольер. Комедии.
У. Шекспир. Комедии.
Дж. Хэрриот. Книга на выбор («О всех созданиях — больших и малых», «О всех созданиях — мудрых и удивительных», «О всех созданиях — прекрасных и разумных» и др.).
Дж. Даррелл. Моя семья и другие звери.
Б. Кауфман. Вверх по лестнице, ведущей вниз.
Э. По. Рассказы.
Э. М. Ремарк. Три товарища.
Р. Брэдбери. Марсианские хроники.

Книга и кино (читаем и смотрим)

Ф. М. Достоевский. Идиот. Фильм И. Пырьева. Телесериал В. Бортко.
Н. В. Гоголь. Шинель. Мультипликационный фильм Ю. Норштейна (не окончен).
Дж. Остин. Гордость и предубеждение. Сериал С. Лэнгтона.
Е. Шварц. Обыкновенное чудо. Фильм М. Захарова. Тень. Фильм Н. Кошеверовой. Убить дракона. Фильм М. Захарова.
Б. Шоу «Пигмалион». «Моя прекрасная леди». Фильм Дж. Кьюкора.
«Несколько дней из жизни И. И. Обломова». Фильм Н. Михалкова.
«Господа Головлевы». Фильм А. Ерофеевой.
У. Шекспир. «Ромео и Джульетта». Фильм Ф. Дзеффирелли.
«Ромео + Джульетта» Б. Лурманна.
«Вестсайдская история» Р. Уайза, Д.Роббинса.
Э. М. Форстер. Комната с видом. Фильм Дж. Айвори.

11-й класс

Обязательный минимум

Б. Пастернак. Доктор Живаго.
М. Булгаков. Мастер и Маргарита.
Е. Замятин. Мы.
А. Блок. Двенадцать.
А. Ахматова. Реквием.
И. Бунин. Рассказы.
А. Куприн. Олеся. Гранатовый браслет. Поединок. Рассказы.
Л. Андреев. Рассказы.
Лирика А. Блока, А. Ахматовой, Н. Гумилева, М. Цветаевой, С. Есенина, В. Маяковского, Б. Пастернака, О. Мандельштама, И. Бродского.
М. Горький. Рассказы. Детство. На дне.
М. Зощенко. Рассказы.
И. Бабель. Рассказы.
А. Платонов. Рассказы.
В. Набоков. Рассказы.
А. Твардовский. Василий Теркин.
А. Солженицын. Один день Ивана Денисовича. Матренин двор.
В. Шаламов. Колымские рассказы.
В. Шукшин. Рассказы.

Зарубежная литература (для общего развития)

О.Уайльд. Портрет Дориана Грея
Ф.Кафка. Процесс
Ф.С.Фицджеральд. Великий Гэтсби
Г.Гессе. Степной волк
Э.М. Ремарк. На Западном фронте без перемен
Э.Хэмингуэй. Старик и море
Г.Маркес. Сто лет одиночества
Дж. Сэлинджер. Над пропастью во ржи
К.Воннегут. Колыбель для кошки

Для ЕГЭ по литературе

Внеклассное чтение (не менее 5 произведений)

Литература о войне (например: Б. Васильев. А зори здесь тихие. Г. Владимов. Генерал и его армия. В. Некрасов. В окопах Сталинграда. К. Воробьев. Убиты под Москвой. В. Быков. Сотников. Б. Вахтин. Одна абсолютно счастливая деревня. С. Алексиевич. У войны не женское лицо.)
Литература о деревне (например: Б. Екимов. Рассказы. А. Дмитриев. Крестьянин и тинейджер. Ф. Абрамов. Братья и сестры. Проза В. Распутина.)
Литература об истории (например: Л. Чуковская. Софья Петровна. Ю. Домбровский. Факультет ненужных вещей. М. Шолохов. Тихий Дон. Б. Пильняк. Повесть непогашенной луны. Е. Гинзбург. Крутой маршрут. А. Приставкин. Ночевала тучка золотая. А. Солженицын. В круге первом. Раковый корпус.)
Драматургия 20 века (например: Пьесы Е. Шварца. А. Вампилов. Старший сын. Утиная охота. Прошлым летом в Чулимске. Пьесы Л. Зорина, А. Г. Горина, А. Володина.)
«Возвращенная литература» (например: проза И. Шмелева, А. Ремизова, Б. Зайцева.)

Научно-популярная литература о языке (профиль)

В. А. Плунгян. Почему языки такие разные.
Ю. В. Откупщиков. К истокам слова.
Э. А. Вартаньян. Путешествие в слово. Занимательно об именах. Из жизни слов.
А. В. Суперанская, А. В. Суслова. О русских именах.
В. М. Мокиенко. Загадки русской фразеологии. Почему так говорят? (От Авося до Ятя).
А. Кондратов. Земля людей – земля языков. Звуки и знаки.
Б. В. Казанский. В мире слов.
С. Максимов. Крылатые слова.
В. В. Колесов. История русского языка в рассказах. Гордый наш язык.
И. С. Лутовинова. Слово о пище русской.
М. Панов. А все-таки она хорошая. Занимательная орфография.
А. А. Леонтьев. Путешествие по карте языков мира. Что такое язык.
О. Рисс. У слова стоя на часах.
Б. Тимофеев. Правильно ли мы говорим?
Л. Успенский. Слово о словах. За языком до Киева. По закону буквы.
Н. Галь. Слово живое и мертвое.
Л. К. Чуковская. В лаборатории редактора.
И. Б. Левонтина. Русский со словарем.
М. О. Кронгауз. Русский язык на грани нервного срыва.
Б. Тимофеев. Правильно ли мы говорим?
П. Клубков. Говорите, пожалуйста, правильно.
Б.Ю. Норман. Язык – знакомый незнакомец. Игра на гранях языка.
В.З. Санников. Русский язык в зеркале языковой игры.
В. Л. Янин. Я послал тебе бересту.
Н. М. Шанский. В мире слов. Лингвистические детективы.
В. В. Виноградов. История слов.
К.И. Чуковский. Живой как жизнь.
Л.В. Смехов. Популярная риторика.
О.И. Северская. Говори, да не заговаривайся! По-русски, правильно!
В.В. Одинцов. Лингвистические парадоксы.
С.И. Львова. Русский язык. Занимательное словообразование.
М. Королева. Чисто по-русски.
В. В. Виноградов. История слов.
А. А. Зализняк. Из заметок о любительской лингвистике.
Л. В. Сахарный. Как устроен наш язык.
Е. Земская. Как делаются слова.
Л. П. Крысин. Жизнь слова.

Список литературы 9 класс

Информация о материале Просмотров: 1020

После окончания девятого класса всем школьникам выдают на лето задание – прочесть определенный перечень книг. Данная внеурочная деятельность определена необходимостью развивать способности школьников . Ниже представлен список учебников для учеников переходящих из 9 в 10 класс.

ОБРАЩАЕМ ВАШЕ ВНИМАНИЕ!!! В зависимости от школы, список рекомендуемой литературы для чтения на лето ученикам 9 класса может отличаться

«Золотой список» рекомендуемый преподавателями с 8 класса

Кроме того, многие педагоги предлагают для изучения так называемый «золотой список» — произведения отечественной и зарубежной литературы, которые интересны для чтения в любом возрасте и вместе с обязательными произведениями школьной программы составляют некий культурный базис образованного человека. Предлагаемый далее список универсален для школьников примерно с 8 класса.

Русская литература

М. Салтыков-Щедрин «Сказки»
Е. Шварц «Тень», «Обыкновенное чудо», «Сказка о потерянном времени»
А. Азимов «Стальные пещеры», «Поющий колокольчик»
А. и Б. Стругацкие «Обитаемый остров», «Понедельник начинается в субботу»
А. Грин. «Бегущая по волнам», «Алые паруса»
Д. Хармс «Старуха», «Голубая тетрадь № 10», «Случаи», «Сонет», «Оптический обман», «Сон», «Тюк!», «Связь»
И. Тургенев «Первая любовь», «Мой сосед Радилов», «Ася», «Затишье»
Ф. Достоевский «Кроткая», «Подросток», «Неточка Незванова»
Л. Толстой «Хозяин и работник», «Три смерти», «Хаджи-Мурат»
Л. Андреев «Ангелочек»
В. Гаршин «Красный цветок»
Тэффи «Рассказы»
М. Зощенко «Жертва революции», «Аристократка», «Нервные люди», «Актер», «Тормоз Вестингауза» и другие рассказы
А. Солженицын «Случай на станции Кречетовка»
В. Набоков «Рождество», «Ужас», «Машенька», «Лолита», «Защита Лужина»
Н. Олейников «Хвала изобретателям», «Смерть героя», «Муха», «О нулях»
А.П. Платонов «Броня»
В. Быков «Сотников»
В. Закруткин «Матерь человеческая»
Б. Васильев «А завтра была война», «В списках не значился», «А зори здесь тихие», «Утоли мои печали»
Вс. Лавренёв «Сорок первый»
В. Распутин «Живи и помни»
В. Тендряков «Весенние перевертыши»
Г. Машкин «Синее море, белый пароход»
А. Алексин Повести и рассказы

Зарубежная литература

Ч. Диккенс «Оливер Твист»
Г. Уэллс «Когда спящий проснется», «Пища богов»
Р. Бредбери «451 по Фаренгейту», «И грянул гром», «Вино из одуванчиков», «Лето, прощай!»; рассказы «Всё лето в один день», «Вельд», «И всё-таки он наш…», «Калейдоскоп», «Улыбка»
П. Андерсон «Три льва и три сердца»
Р. Желязны «Джек-из-тени», «Колокола Шоредана»
Г. Каттнер «Рассказы о Хогбенах»
К. Саймак «Всё живое», «Когда в доме одиноко», «Поколение, достигшее цели»
Томас Мэлори «Смерть Артура» (в пересказах)
Р. Грин «Приключения короля Артура и рыцарей Круглого стола»
К.де Труа «Ивейн, или Рыцарь со львом»
М.Твен «Янки из Коннектикута при дворе короля Артура»
Д ж. Свифт «Путешествия Гулливера»
Э. Т. А. Гофман «Песочный человек», «Крошка Цахес»
Ф. Кафка «Превращение», «Исправительная колония»
У. Голдинг «Повелитель мух»
Г. Уолпол «Замок Отранто»
Э. По «Колодец и маятник», «Метценгерштейн»
О. Уайльд «Кентервильское привидение»
В. Гауф «Молодой англичанин»
Р. Шекли «Ордер на убийство»
Ф. Браун «Арена».
Э. Хемингуэй «Старик и море», «Прощай, оружие!», «Фиеста»
Д. Олдридж «Последний дюйм»
Урсула Ле Гуин «Волшебник Земноморья»
Дж. Дарелл «Моя семья и другие звери» и др.
Джек Лондон «Смок и Малыш»
Джейн Остин «Гордость и предубеждение»
Ш. Бронте «Джейн Эйр».
Э.М. Ремарк «Три товарища», «На западном фронте без перемен», «Время жить, время умирать»
Г. де Мопассан «Ожерелье», «Милый друг»
О. Генри «Фараон и хорал».

Древнерусская литература

«Повесть временных лет»
«Повесть о Петре и Февронии Муромских»
«Хождение Богородицы по мукам»
«Сказание о Вавилонском царстве»

Русская классика

А.Н. Островский «Свои люди — сочтёмся!», «За двумя зайцами», «На всякого мудреца довольно простоты», «Не всё коту масленица»
Л.Н. Толстой «Севастопольские рассказы»
М.А. Булгаков «Записки молодого врача», «Роковые яйца»
В.М. Шукшин «Верую», «Чудик», «Микроскоп», «Забуксовал»
Е. Шварц «Дракон»
М.В.Ломоносов Оды, стихотворения
Д.И. Фонвизин «Бригадир»
А.Н. Радищев «Вольность»
Г.Р. Державин Оды, стихотворения
В.Ф. Одоевский «Русские ночи», «Последний квартет Бетховен»
Стихотворения К.Н. Батюшкова, К.Ф.Рылеева, Е.А.Баратынского
А.С. Пушкин «Пиковая дама», «Выстрел», «Метель», «Гробовщик», «Бахчисарайский фонтан», «Борис Годунов», «Маленькие трагедии», лирика.
М.Ю. Лермонтов «Демон», лирика
Н.В. Гоголь «Миргород», «Женитьба»
Стихотворения Н.А. Некрасова, Ф.И. Тютчева, А.А. Фета, А. Н. Майкова, И.С. Тургенева
И.А. Бунин «Жизнь Арсеньева», рассказы, стихотворения
А.М. Горький «Мои университеты»
М.А. Булгаков «Дни Турбиных», рассказы.
Стихотворения А.А. Блока, С.А. Есенина, В.В. Маяковского, М.И. Цветаевой, А.А. Ахматовой
Рассказы А.Т. Аверченко, Тэффи, М.М. Зощенко, К.Г.Паустовского, Ю.В. Трифоновова, В.П. Астафьева
В.В. Быков «Обелиск»
Стихотворения Н.А. Заболоцкого, Н.М. Рубцова, Е.А. Евтушенко, А.А. Вознесенского, И.А. Бродского

Зарубежная литература

У. Шекспир «Сон в летнюю ночь», «Король Лир», «Много шуму из ничего»
Б. Кауфман «Вверх по лестнице, ведущей вниз»
С. Хилл «Я в замке король»
Р. Бах «Чайка по имени Джонатан Ливингстон»
О. Бальзак «Шагреневая кожа»
В. Гюго «Собор Парижской Богоматери», «Отверженные»
Г. Флобер «Госпожа Бовари»
М. Дрюон Серия «Проклятые короли»

Литературная критика

И. Гончаров «Мильон терзаний».
В. Белинский «Сочинения А.С.Пушкина», «Герой нашего времени», Сочинение М.Лермонтова»
Ю. Манн «В поисках живой души» (поэма «Мертвые души»)
Н. Долинина «Прочитаем Онегина вместе», «Печорин и наше время», «Каждый читает по-своему» «Предисловие к Достоевскому», «По страницам «Войны и мира».

Стихотворный минимум (для заучивания наизусть в 9 классе)

А.С. Грибоедов Два монолога наизусть (Фамусова и Чацкого)
А.С. Пушкин «Анчар», «Я помню чудное мгновенье…», «Я вас любил…», «Арион»,
«Я памятник себе воздвиг…», «К Чаадаеву», «Деревня», «Во глубине сибирских руд…», «Пророк», «Поэту», «Брожу ли я вдоль улиц шумных…», 19 октября 1825 года (три строфы)
А.С. Пушкин отрывок из романа «Евгений Онегин»
А.С. Пушкин стихотворение по выбору
М.Ю. Лермонтов «Смерть поэта», (отрывок), «Кинжал», «Как часто пестрою толпою окружен…», «И скучно и грустно», «Молитва», «Пророк», «Родина», «Нищий»
М. Ю. Лермонтов стихотворение по выбору

Список литературы для чтения на лето (5 – 9 классы)

5 класс
Спіс твораў, рэкамендаваных для чытання летам 5 клас
(6 – 10 твораў на выбар вучня)
Беларуская літаратура

В. Адамчык «Сонечны зайчык»
Кіплінг Д.Р. “Маўглі”
«Бяздоннае багацце: легенды, паданні, сказы» (уклад. А. Гурскі)
Я. Брыль «Цюцік»
Э. Валасевіч «Дняпроўскі чарадзей»
А. Грачанікаў «Казка пра Івана-ганчара і пачвару цара»
У. Дубоўка «Як сінячок да сонца лётаў»
М. Зарэмба «Паддаўкі», «Арэхавы Спас»
Карусь Каганец «Скрыпач і ваўкі»
У. Караткевіч «Чортаў скарб», «Кацёл з каменьчыкамі»
Якуб Колас «Што яны страцілі», «Стары лес»
М. Лынькоў «Міколка-паравоз»
А. Ліндгрэн “ Браты Львінае Сэрца”
«Прыстань ваўкалакаў: чарадзейныя казкі» (уклад. А. Гурскі)
А. Якімовіч «Рыжык», «Залатая дзіда»
А. Грачанікаў «Мова», Я. Крупенька «Ёсць у кожнага з нас…», Я. Янішчыц «Мова», П. Броўка «Кропля», А. Грачанікаў «Зоры спяваюць», «Як ападае ліст…», А. Астрэйка «Над ракой»
А. Масла “ Таямніца закінутай хаты”
Легенды «Пестунь», «Лазовы куст»
П. Сіняўскі «Зачараваная гаспадарка»
А. Федарэнка «Падслуханая казка»
М.Лужанін «Добры хлопец Дзік»
У. Караткевіч. «Былі ў мяне мядзведзі»
М. Лынькоў. «Пра смелага ваяку Мішку і яго слаўных таварышаў»

Русская литература

Сказки А.С.Пушкина
В.Г. Короленко «Дети подземелья»
А.Толстой «Детство Никиты»
А.П.Чехов «Мальчики»
В.П. Астафьев «Конь с розовой гривой»
В.И. Белов «Скворцы»
Ф.Искандер «Тринадцатый подвиг Геракла», «День Чика»
К.Г. Паустовский «Мещёрская сторона»
М.М. Пришвин «Кладовая солнца»
И.С. Тургенев «Муму»
Л.Толстой «Кавказский пленник»
Н.А.Кун «Легенды и мифы Древней Греции»
А.И. Гайдар «Тимур и его команда»
А.И. Куприн «Белый пудель», «Чудесный доктор»
К.Булычёв «Девочка с Земли», «Миллион приключений»
А.Г. Алексин «Самый счастливый день»
Л.Н. Андреев «Петька на даче»
В.П. Крапивин «Валькины друзья и паруса»
Г.Мало «Без семьи»
В.П. Астафьев «Васюткино озеро»
А.Н. Рыбаков «Кортик», «Бронзовая птица»
В.П. Крапивин «Та сторона, где ветер»

Замежная літаратура

(дазваляецца чытаць творы ў перакладзе на беларускую або рускую мовы)

Браты Грым «Казкі»
Д. Зальтэн «Бэмбі»
Д. Р. Кіплінг «Маўглі»
А. Ліндгрэн «Браты Львінае Сэрца»
Э. Распэ «Прыгоды барона Мюнхаўзена»
Х.К. Андерсен «Сказки»
А.Линдгрен «Расмус-бродяга»
М.Твен «Приключения Тома Сойера», «Приключения Гекльберри Финна»
Дж. Свифт «Гулливер в стране лилипутов»
Е.Л.Шварц «Рассеянный волшебник»
В.Гауф «Карлик нос», «Маленький Мук»
Р.Киплинг «Сказки джунглей»
О.Уайльд «Мальчик–звезда»

6 класс
Спіс твораў, рэкамендаваных для чытання летам 6 клас
Беларуская літаратура

У. Караткевіч. “Лебядзіны скіт”.
Я. Баршчэўскі. “Вужыная карона”.
Я. Колас. “Жывая вада”.
Фальклорныя легенды “Дамавік ездзіць на конях”, “Палешукі і палевікі”, “Цар Ірад”.
А. Васілевіч. “Сябры”.
К. Чорны. “Насцечка”.
І. Мележ. “Здарэнне”.
У. Бутрамееў. “Славутая дачка Полацкай зямлі”.
С. Тарасаў. “Еўфрасіння Полацкая”.
В. Адамчык. “Салодкія яблыкі”.
І. Пташнікаў. “Алені”.
А. Жук. “Стары бабёр”(урывак з аповесці “Паляванне на Апошняга жураўля”)
Р. Баравікова. “Гальштучнік” (урывак з “Аповесці чатырох падарожжаў”)
Д. Шулцэ. “Роберцік”.
В. Вольскі. “Падарожжа па краіне продкаў”.
В. Карамазаў. “Падранак”.
Я. Маўр. “У краіне райскай птушкі: аповесці, апавяданні”.
І. Навуменка. “Вайна каля Цітавай копанкі”.
Зборнік. “Ніколі не забудзем”.
І. Сяркоў. “Мы з Санькам у тыле ворага”.
І. Пташнікаў. “Арчыбал”.
А. Савіцкі. “Радасці і нягоды залацістага карасіка Бубліка”.
А. Якімовіч. “Эльдарада просіць дапамогі”

Русская литература

Пушкин А.С. Дубровский
Гоголь Н.В. Майская ночь, или Утопленница
Некрасов Н.А. Железная дорога
Гарин-Михайловский Н.Г. Детство Темы
Тургенев И.С. Рассказы из цикла «Записки охотника»: «Бежин луг»
Лесков Н.С. Человек на часах
Андреев. Л. Н. Петька на даче. Ангелочек
Чехов А.П. Толстый и тонкий
Платонов А.П. Корова
Астафьев В.П. Конь с розовой гривой
Шергин Б. Детство в Архангельске. Миша Ласкин
Абрамов Ф. А. Собачья гордость. О чем плачут лошади
Пришвин М.М. Таинственный ящик. Синий лапоть
Грин А.С. Гнев отца
Зощенко М.М. Водная фиерия
Евгеньева Л. Сестры
Пантелеев Л.И. На ялике, Главный инженер
Погодин Р.П. Тишина, Дубравка
Солоухин В.А. Ножичек с костяной ручкой

7 класс
Спіс твораў, рэкамендаваных для чытання летам 7 клас
Беларуская літаратура

Я. Купала. “Курган”.
М. Багдановіч. “Музыка”.
А. Вярцінскі. “Рэквіем па кожным чацвёртым”.
Я. Колас. “Дзядзька-кухар” (урывак з паэмы “Новая зямля”).
З. Бядуля. “На Каляды к сыну”.
Я. Брыль. “ Сірочы хлеб”.
І. Навуменка. “Жуль Верн”.
Д. Лондан « Белы клык».
І. Навуменка. “ Настаўнік чарчэння”.
Я. Маўр. “Палескія рабінзоны”.
У. Караткевіч. “Зямля пад белымі крыламі”.
Л. Дайнека. “Меч князя Вячкі”.
Я. Пархута. “Апошні гусляр”.
В. Адамчык. “Урок арыфметыкі”.
В. Быкаў. “Альпійская балада”.
І. Пташникаў “Ільвы”.
В. Гардзей. “Шалапут на гаспадарцы”.
У. Караткевіч. “Кніганошы”, “Сівая легенда”.
А. Наварыч. “ Антонік”.
І. Навуменка. “Новая хата”, “Дзяцінства”, “Пераломны ўзрост”.
В. Хомчанка. “Звон пад зямлёй”.
У. Аляхновіч. “Першае каханне”.

Русская литература

Пушкин А. С. Капитанская дочка
Гоголь Н.В. Ревизор
Грин А.С. Алые паруса
А. де Сент-Экзюпери Маленький принц
Фраерман Р.И. Дикая собака Динго, или Повесть о первой любви

8 класс
Спіс твораў, рэкамендаваных для чытання летам 8 клас
Беларуская літаратура

В. Карамазаў. “Дзяльба кабанчыка”.
А. Дудараў. “Вечар”, “Кім”.
У. Караткевіч. “Лісце каштанаў”.
Г. Далідовіч. “Страта”.
В. Быкаў. “Жураўліны крык”, “Страта”.
Я. Купала. “Магіла льва”.
Я. Купала. “Паўлінка”.
Г. Марчук. “Новыя прыгоды Несцеркі”.
У. Бутрамееў. “Новыя прыгоды Несцеркі”.
А. Бадак. “Адзінокі васьмікласнік хоча пазнаёміцца”.
В. Адамчык. “Дзікі голуб”.
А. Дудураў. “ Святая птушка”.
С. Кавалёў. “Драўляны рыцар”.
Дзяргай С. «Чатыры стыхіі”.
У. Краўчанка. “Тайна адной выспы”.
Р. Стывенсан “Чорная страла”.
А. Дзюма “Тры мушкецеры”.
В. Быкаў. “На ўсходзе сонца”, “Дажыць да світання”.
Я. Янішчыц “ Зорная паэма”.

Русская литература

Р.Бредбери «451º по Фарингейту»
К.Саймак «Пересадочная станция», «Рассказы»
Ф.Рабле «Гаргантюа и Пантагрюэль»
У.Шекспир «Венецианский купец», «Виндзорские проказницы», «Король Лир»
Сервантес «Дон Кихот»
Свифт «Путешествие Гулливера»
Филдинг «История Тома Джонса, найдёныша»
Шиллер «Разбойники», «Коварство и любовь»
В.Скотт «Айвенго», «Замок Смольгольм»
В.Гюго «Собор парижской богоматери», «Девяносто третий год», «Король забавляется»
Диккенс «Большие надежды»
Ф.Купер «Зверобой», «Последний из могикан» и др.
И. Ефремов «Звездные корабли»
Симонов «Родина», «Дом в Вязьме».
Я. В. Смеляков «Судья», «Песня».
Суворов Г.К. «Еще утрами черный дым клубится…»
Сурков «Бьется в тесной печурке огонь…»
Твардовский А.Т. «Рассказ танкиста», « В тот день, когда окончилась война».
Воробьев К.Д. «Это мы, господи!», « Крик».

9 класс
Спіс твораў, рэкамендаваных для чытання летам 9 клас
Беларуская літаратура

Ш. Руставелі “ Віцязь у тынравай шкуры”
“Слова пра паход Ігаравы”.
Л. Дайнека. “След ваўкалака”.
М. Гусоўскі. Паэма “Песня пра зубра”.
У. Караткевіч. “ Подзвіг Скарыны”.
“Энеіда навыварат”.
А. Міцкевіч. “Гражына”.
А. Мальдзіс “ Як жылі нашы продкі у XVIII ст.”
К. Вераніцын. “Тарас на Парнасе”.
В. Дунін-Марцінкевіч. “Пінская шляхта”, “Ідылія”.
Ф. Багушэвіч. “Кепска будзе”.
К. Тарасаў “Тры жыцці кнагіні Рагнеды”
Я. Купала. Паэма. “Бандароўна”, драма. “Раскіданае гняздо”.
Я. Колас. “Новая зямля”, трылогія “На ростанях” (частка першая. “У палескай глушы”).
У. Арлоў. “Дзень, калі ўпала страла”.
Т. Бондар. “Рагнеда”.
В. Іпатава. “Прадслава”.
А. Куляшоў. “Хамуціус”.
А. Марціновіч Зб. “Хто мы, адкуль мы”
А. Наўроцкі. “Валун”.
А. Наварыч. “Літоўскі воўк”.
М. Арочка. “Судны дзень Скарыны”

Русская литература

“Слово о полку Игореве”
Фонвизин Д. “Недоросль”
О. де Бальзак «Евгения Гранде»
Грибоедов А. “Горе от ума”
Пушкин А. “Евгений Онегин”, стихи
Лермонтов М. “Герой нашего времени”, стихи
Гоголь Н. “Петербургский повести», « Миргород», «Шинель», «Женитьба»
Чехов А. “Медведь”
Вересаев В.В.”Гоголь в жизни» , «Пушкин в жизни».
Тэффи Рассказы по выбору учащихся, например, “Русские в Европе”, “Маркита”
Булгаков М. “Похождения Чичикова”
Бунин И. Рассказы по выбору учащихся
Шолохов М. “Судьба человека”

Источник

Як бы ні развіваўся свет, важнае месца ў ім заўсёды будзе займаць кніга. Гэта чарговы раз засведчылі ўжо ХVII Міжнародныя кнігазнаўчыя чытанні ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі. Здаецца, чым хутчэй развіваецца прагрэс, тым глыбей даследчыкі сягаюць у мінулае, каб засяродзіцца на схаваных кніжных таямніцах. Тэмпы сучаснага навукова-тэхнічнага прагрэсу такія, што не паспавяеш азірнуцца, як заўтрашні дзень навукі становіцца ўжо ўчарашнім. Адметнасць сёлетніх кнігазнаўчых чытанняў — выкарыстанне розных фарматаў: выступленне жывое, з дапамогай відэаканферэнц-сувязі, відэапаведамленне.

Пасяджэнні нон-стоп

— Складаны этап каранавіруса прымушае да пошуку новых форм камунікацыі і нярэдка дае новыя магчымасці, — адзначыў Алесь Суша, намеснік дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі, мадэратар чытанняў. — У гэтай зале сабралася каля 40 удзельнікаў ужывую, і вялікая колькасць гледачоў далучаецца ў віртуальным фармаце праз трансляцыю, хтосьці пазнаёміцца з матэрыяламі канферэнцыі ў запісе. Прадугледжаны розныя фарматы, і гэта, будзем лічыць, на карысць.

Дыстанцыйная камунікацыя — прыкмета сучаснасці. Пад трансляцыяй на канале YouTube можна было задаваць пытанні, а выступоўца даваў адказы. Такім чынам, дыялог у розных фарматах, але з адной мэтай — абмеркаваць актуальныя пытанні кніжнай культуры, падзяліцца досведам, вынікамі навуковых даследаванняў.

Не спыняюцца ініцыятывы па вяртанні помнікаў кніжнай культуры на радзіму.

— Значная частка нявыяўленых нацыянальных дакументаў знаходзіцца па-за межамі нашай краіны, — канстатаваў дырэктар Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі Раман Матульскі. — Так, толькі за апошнія некалькі гадоў супрацоўнікамі НББ выяўлена каля 20 000 раней невядомых нацыянальных дакументаў, якія папоўнілі нацыянальную бібліяграфію. Толькі ў мінулым годзе бібліятэкай было набыта 91 рэдкае выданне, і найбольш каштоўныя — за сродкі фонду падтрымкі культуры Прэзідэнта нашай краіны.

Усё яшчэ застаецца шмат маладаследаваных калекцый. Адна з такіх, — перакананы Раман Матульскі, — Віленская публічная бібліятэка, якая была адной з найбуйнейшых на тэрыторыі Расійскай імперыі і саступала па сваіх фондах толькі Імператарскай публічнай бібліятэцы ў Санкт-Пецярбургу і бібліятэцы Румянцаўскага музея ў Маскве. Побач з найкаштоўнейшымі еўрапейскімі выданнямі там захоўваліся такія помнікі культуры, як Тураўскае евангелле, Статуты ВКЛ, кнігі Ф. Скарыны, выданні, якія пабачылі свет у беларускіх друкарнях, адзначае Р. Матульскі: «Фонды Віленскай публічнай бібліятэкі ніколі не былі прадметам спецыяльнага даследавання беларускіх бібліятэказнаўцаў, тым больш на прадмет выўлення ў іх нацыянальных дакументаў. Разам з тым апублікаваныя каталогі, якія цяпер знаходзяцца ў адкрытым доступе, з’яўляюцца добрай крыніцай для работы ў гэтым кірунку. З больш чым двухмільённага фонду Дзяржаўнай бібліятэкі БССР імя Леніна засталося каля 300 тысяч. Многае было вывезена, і мы не ведаем яго лёс». Але работы па вяртанні кніжнай спадчыны працягваюцца.

Неразгаданы Скарына

Больш чым 80 дакладаў агучылі за два дні падчас кнігазнаўчых чытанняў выступоўцы з 8 краін свету. Тэмы, звязаныя з асобай і спадчынай Ф. Скарыны, не губляюць актуальнасці. Асаблівасці мастацкага афармлення Бібліі рускай Францыска Скарыны — у фокусе даследавання Вольгі Шутавай, дырэктара лабараторыі скарыназнаўства і валарызацыі даследаванняў гісторыі і культуры Беларусі з Ва-сюр-Сен (Францыя). Даследчыца спыняецца на своеасаблівых візуальных маркерах Бібліі рускай, па якіх можна пазнаць Рэнесанс. Звяртаючыся да мастацкага афармлення скарынаўскай Бібліі, Вольга Шутава адзначае ўмоўнасць яго класіфікацыі: «Гаворачы пра функцыянальнасць гравюр Бібліі рускай у цэлым, трэба памятаць, што ўсе яны з’яўляюцца ілюстрацыямі, прызначанымі для візуальнай прэзентацыі тэксту. Гэта прадмова Скарыны, і ўласна Біблія». Яна разглядае гравюру бічавання Іава, якая навукоўцамі абыдзена ўвагай праз яе недасканаласць. Тлумачэнне гэтай гравюры Вольга Шутава бачыць так: тры мужчынскія постаці аказваюцца сябрамі Іава: Еліфаз, Вілдад, Сафар, жанчына ў сукенцы — жонка Іава.

Ілюстрацыйны характар скарынаўскай Бібліі даследчыца даказвае на прыкладзе гравюры, дзе царыца Эсфір прыйшла да цара Артаксеркса. Выява Эсфір у Бібліі рускай адрозніваецца ад нямецкага, чэшскага, італьянскага варыянтаў не толькі па стылістыцы, але і сюжэтна. Звычайна Эсфір паказана на каленях перад царом, а ў Бібліі рускай яна стаіць. Усведамляючы ўсю небяспеку свайго з’яўлення, яна ўсё ж прыйшла да Артаксеркса, каб заступіцца за Мардахея і ўсіх іўдзеяў. А цар працягнуў да яе залаты жэзл. Ілюстрацыя ў Скарыны дакладная, супадае з тэкставым апісаннем. Тое, што Скарына выкарыстоўваў карцінкі для ілюстрацыі тэксту, дае падставу задаць пытанне: з дапамогай якіх вобразаў ён ствараў гэтыя ілюстрацыі? Гравюры Скарыны характарызуюцца аб’ёмнасцю персанажаў і наяўнасцю перспектывы (гравюры ж іншых аўтараў плоскія). Даследчыца робіць выснову, што вобразы і асацыяцыі да ініцыялаў Бібліі рускай прыдумваў чалавек, які свабодна валодаў некалькімі мовамі. Верагодна, гэта быў сам Францыск Скарына. Так сама, як ён стаяў не толькі за ідэйным афармленнем, але і фармальным напаўненнем біблейскага тэксту.

Асветнік Зізаній

Значная фігура ў беларускай гісторыі — Лаўрэнцій Зізаній. Яму прысвяціла сваё даследаванне Юлія Шустава, дацэнт кафедры дапаможных і спецыяльных гістарычных дысцыплін Расійскага дзяржаўнага гуманітарнага ўніверсітэта, старшы навуковы супрацоўнік навукова-даследчага аддзела рэдкіх кніг Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі. Даследчыца звяртаецца да той часткі педагагічнай спадчыны Зізанія, якая часта застаецца ў цені, а менавіта яго прыродазнаўчанавуковых ведаў і асветніцтва ў гэтай галіне. Педагагічную спадчыну Зізанія складаюць філалагічныя, лексікаграфічныя працы. Гэта Буквар, напісаны разам з братам Стэфанам Зізаніем (Вільня, 1596), Граматыка Лаўрэнція Зізанія — першая друкаваная граматыка славянскай мовы (Вільня, 1596). Аднак не ўсе працы пабачылі свет. Многія застаюцца неапублікаванымі да гэтага часу, пераканана даследчыца. У рукапіснай традыцыі вядомы яго пропаведзі, але цэлы шэраг твораў Зізанія не захаваўся да нашых дзён, і пра іх мы ведаем па ўскосных крыніцах. Рэдагаваў і перакладаў з грэчаскай мовы «Гутаркі на 14 пасланняў святога апостала Паўла» Іаана Златавуста (1623) і тлумачэнні на апакаліпсіс Андрэя Кесарыйскага (1625). Працаваў над Вялікім катэхізісам (1627). Кнігу надрукавалі, а пасля тыраж быў амаль цалкам знішчаны. Але некалькі экзэмпляраў захавалася. Даследчыца адзначае, што на сёння вядома пра 5 экзэмпляраў Вялікага катэхізіса Зізанія. 4 з іх — у Маскве (3 — у Расійскай дзяржаўнай бібліятэцы, 1 — у аддзеле рукапісаў гістарычнага музея) і 1 — у навуковай біблітэцы Казахскага нацыянальнага педагагічнага ўніверсітэта імя Абая ў Алматы.

Тайна веткаўскай пляцёнкі

Багатую спадчыну мінулых стагоддзяў захоўвае Веткаўскі музей стараверства і беларускіх традыцый імя Шклярава. Увагі заслугоўвае адмысловы плецены арнамент у рукапісах XVI—XIX стст. На аналізе ранніх беларускіх рукапісаў з калекцыі веткаўскага музея спынілася намеснік дырэктара па навуковай рабоце гэтай установы Галіна Нячаева: «Веткаўскі збор старадрукаў маецца ў навуковай бібліятэцы Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта, трапіў туды ў выніку экспедыцыі 1970 гг. І там сярод кніг, якія мы разам з калегай вывучалі ў 2019 годзе, тыя, якія разглядаем сёння. Вось Апостал першай паловы XVII ст. Кніга паходзіць з тэрыторыі ВКЛ: мяжа Беларусі і Украіны». Цікавасць уяўляе рукапіс з калекцыі Гомельскага музея (1830-я гады), дзе паказана літара «Ю» ў адмысловым арнаменце: частка літары ў асацыятыўным выглядзе ўяўляе мумію. Гэта таксама прыклад плеценага арнаменту. Чырвоным евангеллем называюць супрацоўнікі выданне са сваёй калекцыі XVI ст: там спалучаецца старадрукаўскі арнамент з пляцёнкай. «Яна падверглася гравітацыі — крыжоваму паходу готыкі, паколькі балканская пляцёнка са свабодных петляў тут ужо малюе крыжы прамаканцовыя», — каментуе дзіўную з’яву Галіна Нячаева. Адно Евангелле з веткаўскага музея супрацоўнікі назвалі Евангеллем з драконамі, бо там ёсць мініяцюра драконаў (першая палова XVII ст.) і заўважныя гатычныя рысы ў пляцёнцы. Гэта гравюрны стыль. Тут можна ўбачыць кірыліцу, якая роднасная скарынаўскім шрыфтам, — антыкву — еўрапейская з’ява.

Рукапіс 1806 года майстра Сімяона Кавалёва дэманструе цікавую выяву. На пляцёнцы сядзяць сава і сокал. Па заходніх слоўніках гэтыя птушкі расшыфроўваюцца як альфа і амега з усімі багаслоўскімі сэнсамі. Так пляцёнка выяўляе сэнс прамудрасці.

Колас у Лондане

За межамі нашай краіны ёсць установа, якая клапатліва зберагае спадчыну Якуба Коласа. Беларуская бібліятэка і музей імя Ф. Скарыны ў Лондане — адзін з галоўных цэнтраў беларусазнаўства за мяжой. 15 мая гэтая ўстанова адзначыць 50-гадовы юбілей. Пра рукапісную і друкаваную спадчыну Якуба Коласа ў фондах гэтай бібліятэкі расказала Марыя Міцкевіч, унучка Якуба Коласа па бацьку і Янкі Маўра — па маці: «Шмат гадоў папаўненнем калекцыі займаўся Аляксандр Надсан. Самае каштоўнае тут — рукапісы Коласа. Вось вершы “Водгулле”, “Доля батрачкі”, “Поле”. Самы цікавы рукапіс — верш “Антону Луцкевічу”, бо ёсць частка, якая ніколі не друкавалася. Вось уступ да паэмы “Сымон музыка”, аўтограф Коласа “Падумайце аб дзецях”, артыкул “Мова Лынькова па рамане «На чырвоных лядах»” (упершыню надрукаваны ў 1934 г). Яшчэ цікавы дакумент — ліст да Аляксандра Вазнясенскага ад 7 красавіка 1940 г.». Марыя Міцкевіч таксама згадала, што 15 мая — 100 гадоў з моманту вяртання Коласа на радзіму пасля Першай сусветнай вайны. У бібліятэцы ў Лондане захоўваюцца першыя выданні Коласа: «Водгулле» (1922), «У палескай глушы» (1923), «Сымон музыка» (1925), «На прасторах жыцця» (1926). Прадстаўлены і эмігранцкія выданні: напрыклад, «Новая зямля» (Мюнхен, 1952), «У палескай глушы» (Мюнхен, 1957) і іншыя. Можна прасачыць творчасць Якуба Коласа ў перыядычных эмігранцкіх выданнях: газета «Раніца» (Берлін), газета «Беларус» (ЗША), часопісы «Моладзь» (Парыж), «Барацьба» (Штутгарт), «Беларускі свет» (ЗША) і іншыя. Пра эмігранцкія выданні Якуба Коласа, у прыватнасці «Сымона музыку», падрабязна распавёў старшы навуковы супрацоўнік Дзяржаўнага літаратурна-мемарыяльнага музея Я. Коласа Аляксандр Крыжэвіч.

Беларускія рарытэты ў Самары

Знаходкі і адкрыцці ў кніжнай спадчыне — заўсёды добрая навіна, асабліва што датычыцца помнікаў старажытнай кніжнай культуры. Агляд стараверскіх выданняў беларускіх друкарань другой паловы XVIII— пач. XIX ст. з фонду Самарскай універсальнай навуковай бібліятэкі (Расія) зрабіла Ларыса Сташанкова, галоўны бібліёграф аддзела рэдкіх кніг гэтай установы. Спіс беларускіх кніг уключае 31 выданне ў колькасці 35 экзэмпляраў. Пяць выданняў датаваны канцом XVI—XVII стст. Астатнія кнігі стараверскія. Шэсць кніг з гэтага пераліку выдадзены ў Вільні, у друкарні Троіцкага манастыра ў 1768—1802 гг. Гэта дзве Псалтыры, Евангелле вучыцельнае, Евангелле Тэтр, Шэстаднеў служэбны, Слова пра лжэпрарокаў і лжэнастаўнікаў.

Усцешна, што кніжныя зборы беларускага паходжання раскрываюць свае адрасы ў свеце. Для даследчыкаў гэта падстава для чарговага паглыблення ў неабсяжны свет кнігі і, адпаведна, нагода для новых сустрэч на кнігазнаўчых чытаннях.

Наталля СВЯТЛОВА

Фота аўтара

Источник