2020/2021
навучальны год
28 красавіка
ПАЗАКЛАСНАЕ ЧЫТАННЕ на тэму «Хлеб — усяму галава»
Прапанаваныя творы:
Анатоль
Астрэйка. «Размова аб прафесіях».
Васіль Вітка.
«Хто што робіць».
Артур
Вольскі. «Сталяры».
Віктар
Гардзей. «Мой тата — трактарыст».
Сяргей
Грахоўскі. «Касманаўты».
Хведар
Гурыновіч. «Маленькая даярка».
Васіль
Жуковіч. «Выбіраю прафесію».
Хведар Жычка.
«Рэгуліроўшчык».
Валянцін Зуб. «Як Толік
праславіўся».
Кастусь
Кірэенка. «Вучуся ў таты».
Уладзімір Ліпскі. «Медсястра».
Мікола
Маляўка. «Як дом будавалі».
Змітрок
Марозаў «Тата ў Ромы —
аграном».
Міхась
Пазнякоў. «Побач з татам».
Павел
Пруднікаў. «Будаўнік».
Даір
Слаўковіч. «Калі растуць агуркі».
Мікола
Чарняўскі. «Змайстравалі сані».
Сяргей Чыгрын.
«Памочніца».
Станіслаў
Шушкевіч. «Казка-быль пра рэпку».
Да
ўрока неабходна:
1) прачытаць як мага больш твораў;
2) падрыхтаваць ВЫРАЗНАЕ ЧЫТАННЕ аднаго
з вершаў:
1 рад (каля
акна) — «Казка-быль пра рэпку» С.Шушкевіч
2 рад — «Тата ў Ромы
аграном» З.Марозаў
3 рад — «Размова аб
прафесіях» А.Астрэйка
3) зрабіць МАЛЮНАК пра адну з
прафесій з верша В.Віткі «Хто што робіць?
1 рад (каля акна) — з першага слупка
2 рад — з другога слупка
3 рад — з трэцяга слупка
4) прачытаць апавяданне У.Ліпскага «Медсястра» і СКЛАСЦІ ПЛАН у дзённік чытача.
7 красавіка
ПАЗАКЛАСНАЕ ЧЫТАННЕ на тэму «Вясновы дзень год корміць»
Прапанаваныя творы:
Алесь Бачыла. «Мама».
Антон
Бялевіч. «Вясёлка над полем».
Зоська Верас. «Сонейка
грэе».
Васіль Вітка.
«Вялікдзень».
Янка Галубовіч. «Не пакінулі ў бядзе», «Салодкі
кляновік», «Вясна».
Міхась
Даніленка. «Голас вясны».
Васіль
Жуковіч. «Гуканне вясны».
Анатоль Зэкаў. «У вясны тры сыны».
Клаўдзія Каліна. «Песня
вясны».
Якуб Колас. «Першы гром»
Паўлюк
Прануза. «Ручаёк».
Юрась Свірка. «Свята».
Уладзімір
Ягоўдзік. «Бусел»,
«Вялікая сініца і яе сястрыца»,
«Два браты — вераб’і».
Мікола
Хведаровіч. «Ластаўкі», «Пралескі».
План падрыхтоўкі: 1) прачытаць як мага больш твораў
2) навучыцца ВЫРАЗНА чытаць і вусна знайсці ЎСЕ прыметы вясны, якія ёсць у
вершы
вершы
1 рад (каля акна) — «Вясёлка
над полем» А.Бялевіч
2 рад — «Пралескі»
М.Хведаровіч
3 рад — «У вясны тры
сыны» А.Зэкаў
3) падрыхтаваць ПАДРАБЯЗНЫ пераказ твора Я.Галубовіча «Салодкі
кляновік»
4) уважліва прачытаць, СКЛАСЦІ і запісаць у дзённік чытача ПЛАН да апавядання
Я.Галубовіча «Не пакінулі ў бядзе»
5 сакавіка
ПАЗАКЛАСНАЕ ЧЫТАННЕ на тэму «Шануй бацьку з маткай, другіх не знойдзеш»
План падрыхтоўкі:
1) прачытаць як мага больш
твораў;
2 )
умець пераказваць апавяданне М.Даніленкі «Самыя дарагія
падарункі»;
3) навучыцца ВЫРАЗНА
чытаць верш У.Дубоўкі «Пра
дзеда і ўнука»;
4) скласці і
запісаць у дзённік чытача план да казкі «Стралец і рыбак»;
5) уважліва прачытаць апавяданне А.Васілевіч «Мая гаспадарка» і быць гатовымі да тэста па яго змесце.
12 лютага
ПАЗАКЛАСНАЕ ЧЫТАННЕ на тэму «Добраму вучыся змалку»
Прапанаваныя творы:
Эдзі
Агняцвет. «Ледзянцы».
Генадзь
Аўласенка. «Як мухаморы вайну пачыналі».
Алесь Бачыла. «Колькі кот
набіў пасуды».
Артур Вольскі. «Хачу служыць».
Сяргей Грахоўскі. «Хто вітаваты?».
Беларуская
народная казка «Людзей слухай, а свой розум май».
Леанід Качанка. «Певень і вішні»
(казка)
Уладзімір
Мазго. «Света з Інтэрнэта».
Пятрусь
Макаль. «Пакліч у госці сонца».
Іван
Муравейка. «Шкадлівы камень»
Паўлюк Прануза. «Добры дзень».
Даір
Слаўковіч. «Віншаванне».
15 студзеня
ПАЗАКЛАСНАЕ ЧЫТАННЕ на тэму «Зімовы дзянёк, што камароў насок»
Прапанаваныя творы:
Артур
Вольскі. «Калядкі».
Янка Галубовіч. «Шышкі пад снегам».
Ніл Гілевіч. «Верабей».
Віктар
Дайліда. «Добрая фея».
Міхась
Даніленка. «Ключы бабулі Зімы», «Зімовая азбука».
Васіль
Жуковіч. «Старажытны звычай».
Янка Журба. «Дзед
Мароз».
Клаўдзія
Каліна. «Люты», «Зімовы дуб».
Уладзімір
Карызна. «Гуканне Дзеда Мароза».
Якуб Колас.
«Дзед-госць», «Зіма».
Адам Русак. «Сінічка».
Кандрат
Крапіва. «З Новым годам».
Аляксей Пысін. «Пісьмо птушак».
Алесь Ставер. «Зіма».
Васіль Хомчанка. «Елка з белымі
кветкамі».
Мікола
Чарняўскі. «Ёлка-вясёлка», «Ліса-калядоўшчыца».
Аўласенка. «Хто як зімуе».
План падрыхтоўкі:
1) Прачытаць
як мага больш твораў па тэме
2) Знайсці памылкі ў творы Г.Аўласенкі
«Хто як зімуе» і ведаць, якіх звяроў і птушак неабходна
памяняць месцамі ў гэтым апавяданні.
3) Падрыхтаваць падрабязны пераказ з
выкарыстаннем плана і апорных слоў (у дзённік чытача):
·
хлопчыкі
— К.Каліна «Зімовы дуб»
·
дзяўчынкі — К.Каліна
«Люты» (да слоў «То марозам прыцісне, то завеяй у вочы
сыпне.»)
4) Падрыхтаваць
выразнае чытанне вершаў:
·
хлопчыкі
— Н.Гілевіч «Верабей»
·
дзяўчынкі
— А.Русак «Сінічка»
2 снежня
ПАЗАКЛАСНАЕ ЧЫТАННЕ на тэму «Жывая кніга прыроды»
Прапанаваныя творы:
Эдзі
Агняцвет. «Рэчка, рэчанька».
Лідзія
Арабей. «Мікіткаў сон».
Алесь
Асіпенка. «Прыгожая лісіца».
Змітро
Бяспалы. «Маленькая маці».
Іван Вярыга. «Сустрэча».
Іван Грамовіч. «Жаваранак».
Міхась
Даніленка. «Журка».
Уладзімір
Дубоўка. «Шануйце ўсё жывое».
Кастусь Жук. «Зямныя
лекары».
Васіль
Жуковіч. «Слухай родную прыроду».
Рыгор Ігнаценка. «Лістапад».
Павел Кавалёў. «Дзіва-птушачка».
Уладзімір
Мазго. «Лайдак і Шпак».
Рыгор Няхай. «Белая
бярозка».
Міхась
Пазнякоў. «Бярозка».
Алесь
Пальчэўскі. «Крыўда»
Генадзь
Пашкоў. «Добрым будзь!».
Пятро Рунец. «Ліпка».
План падрыхтоўкі:
1) прачытаць як мага больш твораў і ўмець прыводзіць прыклады добрых учынкаў, якія здзейснілі героі твораў або да якіх заклікаюць аўтары;
2) 1 варыянт — прачытаць твор Р.Ігнаценкі «Лістапад»
+ выканаць у дзённіку чытача малюнкавы ці звычайны план да яго і падрыхтаваць падрабязны пераказ (можна карыстацца сваім планам);
2 варыянт — прачытаць твор У.Дубоўкі «Шануйце ўсё жывое»
+ выканаць у дзённіку чытача малюнкавы ці звычайны план да яго і падрыхтаваць падрабязны пераказ (можна карыстацца сваім планам);
3) навучыцца выразна чытаць адзін з вершаў;
4) абавязкова прачытаць апавяданне П.Рунца «Ліпка» .
30 кастрычніка
ПАЗАКЛАСНАЕ ЧЫТАННЕ на тэму «Прыгажэйшая на свеце — беларуская зямля»
Прапанаваныя творы:
Эдзі
Агняцвет. «Зямля з блакітнымі вачамі»
Васіль Вітка. «Беларусь»
Артур
Вольскі. «Роднае слова» (казка), «Беларусь — мая Радзіма», «Беларусь»
Авяр’ян.
Дзеружынскі. «Я спяваю, ты спявай!»
Васіль
Жуковіч. «Няма даражэйшай »
Анатоль Караленка. «Гарывада»
Уладзімір
Караткевіч. «Родная зямля». «Кацёл з каменьчыкамі»
Уладзімір
Карызна. «Наша Беларусь», «Гэта Радзіма»
Мікалай Мятліцкі. «На роднай мове»
Міхась Пазнякоў. «У родным краі»
Пімен Панчанка.«Песня пра Мінск»
Міхась Рудзішкін. «Дуб»
Віктар Швед. «Я нарадзіўся беларусам»
Уладзімір Ягоўдзік. «Слуцкія паясы»
Анатоль
Клышка. «Францыск Скарына, альбо Як да нас прыйшла кніга» («Зала
сарака», «У
слаўным горадзе Полацку»).
Якуб Колас. «Родныя
вобразы».
Легенда
«Адкуль пайшлі беларусы».
План падрыхтоўкі:
1) прачытаць як мага больш твораў па тэме;
2) вывучыць на памяць адзін з наступных
вершаў:
А.Вольскі «Беларусь»
А.Дзеружынскі «Я спяваю, ты спявай»
В.Швед «Я нарадзіўся беларусам»
3) вучні 1-га рада (каля акна)
— рыхтуюць і запісваюць на асобных невялікіх лістках паперы 2-3 пытанні да
казкі «Роднае слова»;
вучні 2-га рада — рыхтуюць і запісваюць на асобных невялікіх
лістах паперы 2-3 пытанні да твора А.Караленкі
«Гарывада» ;
вучні 3-га рада — рыхтуюць і запісваюць на асобных невялікіх
лістах паперы 2-3 пытанні да твора У.Ягоўдзіка «Слуцкія
паясы» .
Пытанні могуць пачынацца з пытальных слоў:
ХТО? ШТО? ДЗЕ? КАЛІ? ЯК? КУДЫ? КОЛЬКІ? ЯК ЗВАЛІ?
АДКУЛЬ? ЧАМУ? НАВОШТА? ДЛЯ ЧАГО? ЯКАЯ? КАГО?КІМ? КАМУ? АД ЧАГО?
На ўроку ўсе паперкі з
пытаннямі будуць складзены ў капялюш, пасля чаго вучні класа будуць выцягваць
пытанне і адказваць на яго. Таму ўсім неабходна добра ведаць змест
дадзеных твораў.
7 кастрычніка
Прапанаваныя творы:
А. Бутэвіч. «Прыгоды лісціка-карунчыка»;
А. Вольскі. «У верасні»
В. Вярба. «Гусі клічуць у вырай»
Я. Галубовіч. «Восень»
Н.Гілевіч. «Здарэнне ў арэхах»
В. Жуковіч. «Адляцелі
жураўлі»
У. Дубоўка. «Мядзведзь»
Р. Ігнаценка. «Баравікі ў хусцінках»,«Грыбнік»;
К. Каліна. «Стракатая сойка» (казка)
Я. Колас. «Восень» («Восень» — верш, «Восень»
— апавяданне);
І. Навуменка. «Падранены журавель», «Пачыналася восень»;
С. Шушкевіч. «Лістапад».
Некаторыя творы можна чытаць ТУТ
План падрыхтоўкі:
1. Прачытай як мага больш твораў па тэме;
2. Падрыхтуй або выразнае чытанне верша (на выбар), або вывучы адзін з вершаў на памяць, або кароткі пераказ твора (на выбар).
3.
Да аднаго з прачытанных апавяданняў (пажадана не апісання) зрабі малюнак так, каб іншыя вучні
змаглі здагадацца, якое апавяданне адлюстравана;
4.Прынясі
на ўрок свой чытацкі дзённік!
16 верасня
ПАЗАКЛАСНАЕ ЧЫТАННЕ
на тэму «Чароўны свет
маленства»
Прапанаваныя творы:
Э. Агняцвет. «Грамацеі», «Параска і
падказка», «Свята кнігі».
Я. Бяганская. «Цяжкая задача».
А. Вольскі. «Непералётны вырай».
М. Гіль. «Першы настаўнік».
А. Дзеружынскі. «Балбатуха Міла».
М. Дукса. «Скарга кнігі», «Хітры дзённік».
А. Жук. «Урок».
Я. Купала. «Юрачка».
У. Корбан. «Тры вучні».
В. Лукша. «Тэлефон».
М. Пазнякоў. «Мая бібліятэка».
А. Русак. «Мой сябра».
В. Хомчанка. «Коска».
У. Юрэвіч. «Караблік».
А. Якімовіч. «Аб чым спрачаліся кнігі?».
План
падрыхтоўкі:
1. Выбяры і прынясі
на ўрок самую цікавую кнігу па тэме.
2. Падрыхтуй або выразнае
чытанне верша (на выбар), або вывучы адзін з вершаў на памяць (калі верш
вялікі, можна вывучыць частку, не менш 12 радкоў), або кароткі пераказ твора
(на выбар).
3. Намалюй малюнак.
4. Прынясі на ўрок свой чытацкі дзённік.
Пилипка-сынок. Якимович Алесь. Белорусские народные волшебные сказки. скачать. Белорусская народная волшебная аудио сказка «Пилипка-сынок», белорусский вариант известного у разных народов сюжета волшебной сказки о ведьме. Жили муж и жена. Детей у них не было. Однажды муж вырубил из ольхи полено, принёс домой и говорит жене: — На, поколыхай.- Стала жена полено в колыбели колыхать, припевая: — Люли-люли, сынок, с белыми плечами, с чёрными очами.- На третий день в колыбельки оказался сынок. Назвали его Пилипкой. Стали муж и жена ухаживать за Пилипкой, а когда он вырос, попросил тату (от.
Слушайте онлайн белорусскую сказку Пилипка-сынок.Аудио сказку Пилипка-сынок можно скачать в формате mp3. Пилипка-сынок — белорусская аудиосказка , которую вы можете слушать онлайн или скачать. Аудиокнига Пилипка-сынок в формате mp3, из сборника сказок Сказки народов мира.
Слушайте сказку «Пилипка-сынок» из собрания сочинений аудиосказки народов мира для детей. Эту и любую другую аудиосказку вы можете послушать онлайн или сохранить у себя в формате mp3. Сказок очень много, и сложно подобрать ребенку хорошую аудиосказку, чтобы он мог послушать ее перед сном. Мы советуем сказку для детей на ночь «Пилипка-сынок». Эту детскую сказку будет удобно слушать онлайн на планшете или мобильном телефоне, так как сайт специально делался для того чтобы папы и мамы могли дать послушать лучшие аудиосказки детям совершенно бесплатно, тем более собранных со всех уголков .
Жили муж и жена. А детей у них не было. Горюет жена: некого поколыхать, некого утешить. Пошел однажды муж в лес, вырубил из ольхи полено, принес домой и говорит жене: — На, поколыхай. Положила жена полено в колыбель и давай колыхать, песенки напевать. — Люли-люли, сынок, с белыми плечами, с черными очами. Колыхала день, колыхала второй, а на третий глядь — лежит в колыбели мальчик! Обрадовались муж с женой, назвали сынка Пилипкой и стали за ним ухаживать. Подрос Пилипка и говорит отцу: — Сделай мне, тата, золотой челнок, серебряное веслышко — хочу рыбу ловить. Сделал ему отец золотой челнок, серебряное веслышко и отправил на озеро рыбу ловить.
Автор Неизвестен. Здесь можно скачать бесплатно «Автор Неизвестен — Пилипка-сынок» в формате fb2, epub, txt, doc, pdf. Жанр: Сказка. Так же Вы можете читать книгу онлайн без регистрации и SMS на сайте LibFox.Ru (ЛибФокс) или прочесть описание и ознакомиться с отзывами. На Facebook В Твиттере В Instagram В Одноклассниках Мы Вконтакте.
Жылі мужык і жонка. А дзяцей у іх не было. Жонка бядуе: няма каго ёй калыхаць, няма каго гадаваць… Аднаго разу мужык пайшоў у лес, высек з алешыны палена, прынёс дахаты і кажа жонцы: — На, калышы. Палажыла жонка палена ў калыску ды давай калыхаць і ката спяваць: — Люлі, люлі, сынок, з белымі плячыцамі, з чорнымі вачыцамі… Калыхала дзень, калыхала другі, на трэці бачыць: замест алешынкі ляжыць у калысцы хлопчык!
Сказка Пилипка-сынок читать: Жили муж и жена. А детей у них не было. — Пилипка-сынок, выходи на бережок, съешь пирожок! Подплывет Пилипка к берегу, выбросит из челна рыбу, а сам съест пирожок и опять на озеро. Проведала старая ведьма баба Яга — костяная нога, как мать кличет Пилипку, и порешила его со свету сжить. Взяла она мешок и кочергу, подошла к озеру и начала кликать: — Пилипка-сынок, выходи на бережок, съешь пирожок! Пилипка подумал, что это мать, и подплыл. А баба Яга подцепила кочергой челнок, вытащила на берег, схватила Пилипку и — в мешок.
Выслухаў мядзведзь казку і адарваў сабе хвост. Так з таго часу і жыве з куртатым хвастом. Піліпка-сынок. Жылі мужык і жонка. А дзяцей у іх не было. Зарадаваліся мужык і жонка, назвалі сынка Піліпкам і сталі яго гадаваць. Падрос Піліпка і кажа бацьку: — Зрабі мне, тата, залаты чоўнік, срэбранае вясельца — хачу рыбу лавіць. Бацька зрабіў яму залаты чоўнік, срэбранае вясельца ды выправіў на возера лавіць рыбу. Сынок як лавіць ды лавіць — дзень ловіць і ноч ловіць. Нават і есці дахаты не ідзе: вельмі ж добра рыба ловіцца! Маці яму сама абед насіла. Прынясе да возера і кліча: — Піліпка-сынок, плыві пад беражок, з’еш піражок! Піліпка падплыве да берага, высыпле з чоўна рыбу, а сам з’есць піражок ды зноў на возера.
Бесплатная загрузка Пилипка Сынок Mp3. У нас есть mp3 файлы готов слушать и скачивать . Чтобы начать загрузку вам нужно нажать на [Скачать] кнопка. Мы рекомендуем первую песню под названием Пилипка-сынок — белорусская народная сказка.mp3 с качеством 320 кбит/с. ПІЛІПКА-СЫНОК — беларуская народная казка. Размер: 14.19 MB 192 Kbps. Слушать.
Аннотация. Пилипка-сынок. Объявления. Загрузка. Где купить? Нравится книга? Поделись с друзьями! Другие книги серии «Белорусская сказка». Комментарии к книге «Пилипка-сынок». Комментарий не найдено. Чтобы оставить комментарий или поставить оценку книге Вам нужно зайти на сайт или зарегистрироваться. главная | форум | контакты | карта сайта | правила | privacy policy. 2011 — 2018.
У нас вы можете скачать или слушать онлайн Піліпка Сынок Беларуская Народная Казка бесплатно в высоком качестве. Скачивай новинки и популярные треки без ограничений. Здесь Вы можете скачать Піліпка Сынок Беларуская Народная Казка. Также рекомендуем скачать бесплатно mp3 песню ПІЛІПКА СЫНОК беларуская народная казка размером 13.60 MB. Слушайте онлайн и скачивайте mp3 в высоком качестве. Слушают. Піліпка Сынок Беларуская Народная Казка.
Піліпка — Слушай и скачивай музыку онлайн! . Беларуская народная казка Падчарыца и чорт Залатая яблынька беларускія народныя казкі. 11.93 MB 00:09:04 34. Слушать.
Якимович, Александр Иванович. Пилипка-сынок : Белорус. нар. сказка. [Для дошк. возраста] / Обраб. А. Якимовича; Худож. В. Слаук. — Минск : Юнацтва, 1983. — [21] с. : цв. ил.; 33 см. Изд. также под загл.: Филипка—сынок На обл. авт. не указан Белорус. NL Белор 15/18. Электронный заказ. 10 $a Пилипка-сынок $b Белорус. нар. сказка. [Для дошк. возраста] $c Обраб. А. Якимовича; Худож. В. Слаук. 260.
Піліпка — Слушай и скачивай музыку онлайн! . Беларуская народная казка Падчарыца и чорт Залатая яблынька беларускія народныя казкі. 11.93 MB 00:09:04 34. Слушать.
Cлушайте онлайн и cкачивайте песню Піліпка Сынок Беларуская Народная Казка размером 4.54 MB и длительностью 3 мин и 27 сек в формате mp3. Скачать mp3. Скачать видео. Слушают. Трюки На Машинах 23. Ginuwine Friendly Skies. Ariana Grande Somewhere Over The Rainbow Live At One Love Manchester.
Сказка пилипка сынок для самых маленьких. 07:53 10.38 mb 1K. Слушать Скачать. Ганарыстая варона беларуская народная казка сказки онлайн детямэ. 06:10 8.12 MB 237. Слушать Скачать. Для вашего поискового запроса Піліпка Сынок Беларуская Народная Казка мы нашли 50 песен, соответствующие вашему запросу. Теперь мы рекомендуем загрузить первый результат ПІЛІПКА СЫНОК беларуская народная казка который загружен Центр Ремёсел Новополоцк размером 13.60 MB, длительностью 10 мин и 20 сек и битрейтом 192 Kbps. Обратите внимание: Перед загрузкой вы можете послушать любую песню, наведите курсор и нажмите «Слушать» или «Скачать» для загрузки mp3-файла высокого качества.
Сказка пилипка сынок Для самых маленьких. Валентина Ройз. Views 768Year ago. Беларуская народная казка — «Піліпка-сынок». Чытае кіраўнік народнага тэатра лялек «КапялюШ» Андрэй Рэцікаў. 5:06.
Cкачать Kazka Pilipka Synok Pilipka Казка Піліпка Сынок Піліпка With English Subtitles mp3 размером 9.10 MB бесплатно на высокой скорости и в хорошем качестве. Главная. Kazka Pilipka Synok Pilipka Казка Піліпка Сынок Піліпка With English Subtitles. Слушать. Загрузил: Spakoj Eu Siarhiej Kalejeŭ Biełaruś.
Сказка Пилипка-сынок читать: Жили муж и жена. А детей у них не было. Горюет жена: некого поколыхать, некого утешить. Пошел однажды муж в лес, вырубил из ольхи полено, принес домой и говорит жене: Положила жена полено в колыбель и давай колыхать, песенки напевать. — Люли-люли, сынок, с белыми плечами, с черными очами. Обрадовались муж с женой, назвали сынка Пилипкой и стали за ним ухаживать. Подрос Пилипка и говорит отцу: Сделал ему отец золотой челнок, серебряное веслышко и отправил на озеро рыбу ловить. — Пилипка-сынок, выходи на бережок, съешь пирожок! Подплывет Пилипка к берегу, выбросит из.
Смотреть видео онлайн Народная казка_Пiлiпка — сынок. Длительность видео: 8 мин и 20 сек. Просмотров: 9. Добавил: Alla Rusak. Видео добавлено: 06 апреля 2020. в хорошем качестве. Смотрите видео онлайн на Providosiki.ru. Смотрите сериалы бесплатно, музыкальные клипы, новости мира и кино, обзоры мобильных устройств. [email protected] — Почта для жалоб и предложений.
У судзе Ленінскага раёна горада Гродна 22 чэрвеня пачалося разбіральніцтва па крымінальнай справе ў дачыненні да Таццяны Кашко. Яе абвінавачваюць у артыкуле 369 КК РБ (абраза прадстаўніка ўлады) у дачыненні да Віталія Стасюкевіча (намесніка начальніка грамадскай бяспекі УУС Гарадзенскага аблвыканкама). Суддзя Пятрова праігнаравала патрабаванне Таццяны весці працэс на беларускай мове; дзяржабвінаваўца Шчарбіна спрабавала даказаць, што Кашко добра валодае рускай мовай, а экспертыза абразы праведзеная тым, хто «лічыць беларускую мову недамовай». «Вясна» прыводзіць падрабязнасці першага судовага пасяджэння над Таццянай.
- Таццяна Кашко каля будынка суда
Барацьба за права выкарыстоўваць родную мову ў судзе — і “крамы тут усюды на рускай”
У самым пачатку судовага працэсу, падчас устанаўлення судом асобы абвінавачанай Таццяна адразу заявіла, што не разумее рускую мову і хадайнічала аб вядзенні пасяджэння на беларускай.
Суддзя: “Обвиняемая, назовите суду вашу фамилию, имя, отчество”.
Суддзя: “Я вас не разумею, я не разумею расейскай мовы і адразу заяўляю хадатайніцтва, каб…”
Суддзя [перабівае]: “Мы до ходатайства еще дойдем”.
Кашко: “… каб справа вялася па-беларуску! Я вас не разумею. Задавайце мне пытанні па-беларуску”.
Суддзя: “Назовите фамилию, имя, отчество.”
Кашко: “Задавайце мне пытанні па-беларуску, на другой мове я адказваць не буду!”
Суддзя: “Делопроизводство ведется на русском языке. Отказываетесь называть фамилию, имя отчество?”
Кашко: “Я заяўляю, што я, Таццяна Кашко, законапаслухмяная грамадзянка…”
Суддзя [перабівае]: “Надо соблюдать порядок в судебном заседании и подчиняться распоряжению председательствующего”.
Кашко: “Я вас не разумею!”
Тое, як гэта выглядала, слухайце тут:
Суддзя вырашыла абвясціць перапынак на 15 хвілін «па тэхнічных прычынах». Вярнуўшыся, суддзя больш не стала ўдакладняць у абвінавачанай яе асабістыя звесткі, а проста зачытала іх з матэрыялаў крымінальнай справы, матывуючы гэта тым, што яны там ёсць. А затым працягнула весці працэс на рускай мове. Таццяна заявіла суддзі адвод па прычыне моўнай дыскрымінацыі і спаслалася на артыкул 2 Усеагульнай Дэкларацыі Правоў Чалавека. Акрамя таго, напярэдадні пасяджэння, 21 чэрвеня, Таццяна даслала ў суд хадайніцтва аб вядзенні пасяджэння па-беларуску. Абарона Таццяны яе падтрымала:
«30 снежня, пасля затрымання Кашко, яна неаднаразова хадайнічала, каб усе працэсуальныя дзеянні праводзіліся на беларускай мове», — распавяла абарона. Так і было — да таго моманту, пакуль Таццяна не атрымала статус абвінавачанай. Але згодна з Крымінальна-працэсуальным кодэксам, абвінавачаны мае права выкарыстоўваць сваю родную мову, адзначыла абарона.
Пацярпелы Стасюкевіч з хадайніцтвам Таццяны Кашко не пагадзіўся (тут і далей усе удзельнікі працэсу, акрамя Таццяны, гаварылі па-руску):
«Я лічу, што гэта ўсё, адназначна, надумана, з адзінай мэтай прыцягнуць больш увагі сродкаў масавай інфармацыі і з судовага паседжання ператварыць падабенства цырка».
Дзяржабвінаваўца таксама палічыла, што працэс не варта весці на беларускай — бо ў краіне дзве афіцыйныя мовы.
«З матэрыялаў крымінальнай справы ўгледжваецца, што Кашко вучылася ў рускамоўнай школе і мае вышэйшы бал па рускай мове, — аргументавала сваю пазіцыю дзяржабвінаваўца. — Пражывае на тэрыторыі горада Гродна ўсё жыццё, фактычна тут большая частка насельніцтва размаўляе… ну крамы тут ўсюды фактычна на рускай мове. Плюс да ўсяго лічу, што Кашко ў дастатковай меры ведае рускую мову, таму яе хадайніцтва варта адхіліць».
Акрамя таго, пры разглядзе пісьмовых матэрыялаў справы дзяржабвінаваўца звярнула ўвагу, што загад аб прыёме Таццяны на працу і службовыя інструкцыі (з яе подпісам) напісаны на рускай мове, а ў лісце аб адукацыі Кашко «на пытанне, якой мовай яна валодае, пазначана, што яна валодае беларускай і рускай».
Памаўчаўшы некалькі хвілін, суддзя вырашыла адхіліць хадайніцтва.
“Следства большую частку займалася зборам доказаў таго, што я валодаю расейскай мовай, а не па сутнасці справы, — сказала Таццяна Кашко. — Але дакументы ні 12-гадовай даўніны ні 27-гадовай даўніны [Таццяна мае на ўвазе дакументы аб працы і адукацыі — Заўв.] не могуць сведчыць пра тое, што я валодаю расейскай мовай зараз. Навыкі валодання мовамі вельмі хутка страчваюцца пры іх невыкарыстанні”.
Гэтыя словы Таццяна сказала пасля стандартнага пытання суддзі, ці згодная яна, каб на судовы працэс выклікалі для допыту экспертку Яцэвіч, якая ў сваёй экспертызе ўгледзела прыкметы абразы пацярпелага Стасюкевіча (у канцы артыкула можна пачуць цалкам яе прамову).
Дык у чым жа абвінавачваюць Таццяну Кашко?
Паводле дзяржабвінавачання, Таццяна 20 верасня 2020 года ў тэлеграм-канале «Гродно 97%» пакінула каментар пад фота Віталія Стасюкевіча (намесніка начальніка грамадскай бяспекі УУС Гродзенскага аблвыканкама) — там ён быў сфатаграфаваны падчас нядзельных падзей у горадзе:
“У грамадзянскім адзенні ў блакітнай майцы хадзіў Стасюкевіч Віталій. Гэту адмарожаную морду я пазнала. У кампаніі такіх жа”.
- Віталій Стасюкевіч
Гэты каментар быў заўважаны праз месяц падчас агляду тэлеграм-канала шляхам увядзення ў пошукавік прозвішча «Стасюкевіч». Сам Віталь Стасюкевіч, прызнаны пацярпелым, заявіў пазоў аб матэрыяльнай кампенсацыі маральнай шкоды памерам у 2000 беларускіх рублёў, але падкрэсліў, што ў выпадку яго задавальнення гэтыя грошы хацеў бы накіраваць Гродзенскі дом дзіцяці.
«Па-мойму, гэта рэакцыя выхаванага разважнага чалавека – на агучанае выказванне пачуць абразу», — сказаў Стасюкевіч на судзе.
На гэта абарона Кашко паспрабавала ўдакладніць, якія менавіта яго прафесійныя і асабістыя якасці былі папраныя ў выказванні і што ж у ім абразлівага.
«Я не лічу патрэбным адказваць на гэтае пытанне, таму што гэтыя пытанні задаюцца выключна для абсмоктвання факту для стварэння загалоўкаў вось у гэтых жа самых телеграм-каналах», — сказаў Стасюкевіч і спаслаўся на лінгвістычную экспертызу, праведзеную Яцэвіч.
Рознасць моваў і экспертыза
“Я лічу, что гэта працэс не нада мной, а над беларускай мовай, — заявила позже Татьяна Кашко. — Гэты працэс паказаў шмат парушэнняў маіх правоў за выкарыстанне беларускай мовы і стаўленне да яе дзяржавы. Экспертам Гецэвіч было заяўлена, што яе родная мова — расейская, і пры тым яна фактычна не ведае беларускай мовы і аб’яўляе беларускую мову недамовай, якая не ўтрымліваае актуалізаваных слоўнікаў. І адкрывае новы метад: пачынае аналізаваць беларускую мову з пункту гледжання пераклада на расейскую мову. Дзе такі метад існуе? Гэта відавочна наватарства ў лінгвістыцы […] Лічу, што Яцэвіч, не знайшоўшы абразы ў беларускай мове, пераклала іх на расейскую, каб знайсці там абразы з пункту гледжання беларускай мовы”.
Адныя і тыя ж словы ў розных мовах могуць мець рознае значэнне, адзначыла Таццяна Кашко. Напрыклад, слова “жыд”— у расейскай мове гэтае слова дае выразную негатыўную ацэнку, але ў беларускай — нейтральную.
Таксама Таццяна спаслалася на тлумачальны слоўнік літаратурнай беларускай мовы 2016 года, дзе пададзена слова “морда”. А значыць яно літаратурнае слова.
Да таго ж, Таццяна адзначыла, што такія ж словы часта выкарыстоўвае і Лукашэнка. Вось некалькі прыкладаў:
У лістападзе 2020 года Лукашэнка заявіў пра студэнтаў: “Я не скажу, што яны адмарожаныя […] Некаторыя наогул вельмі здольныя людзі”. 14 снежня 2018 года Лукашэнка сказаў пра ўкраінцаў “адмарожаныя са стрэльбамі”. У 2011 назваў казету “Наша ніва” “адмарожанай прэсай”. У чэрвені 2020 года сказаў: “яны да ўлады вядуць радыкальную, адмарожаную апазіцыю”. І шмат іншых прыкладаў.
Акрамя таго, Таццяна Кашко ў сваім выступе распавяла, як пры затрыманні АМАПаўцы падверглі яе фізічнаму гвалту, а супрацоўнік аператыўнага вышуку ўдарыў яе па твары. Працэс над Таццянай працягнецца 29 чэрвеня 2021 года ў 10.30, а ніжэй “Вясна” прыводзіць поўны выступ Таццяны на судзе:
Viasna96 · Выступ Таццяны Кашко на судзе: працэс не нада мной, а над беларускай мовай