Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Сочинения свободная тема урожай осенью, как правило, наступает время собирать последний долгожданный урожай. то, что сажали весной и летом, наконец-то
  • Сочинения
  • Свободная тема
  • Урожай

Осенью, как правило, наступает время собирать последний долгожданный урожай. То, что сажали весной и летом, наконец-то начинает приносить свои дары. Люди в деревнях и на фермах трудятся, не покладая рук, ведь им нужно успеть сделать множество работы за это время.

Урожай нужно собрать как можно скорее, ведь никто не может предугадать, когда начнутся первые ночные заморозки, поэтому во всех садах в это время всегда начинается массовый сбор урожая. Ни в коем случае нельзя пропустить нужное время сбора таких овощей, как огурцы, кабачки, капуста и свекла, так как они могут перезреть. В деревнях в эту пору работы валом. Нужно собирать пшеницу и виноград, сливы, морковь, репку, лук, мёд из ульев. А в лесу множество своих богатых плодов. Там настаёт пора собирать корзины ягод, орехов и грибов.

Я очень люблю наблюдать за тем, как мама с папой возвращаются из леса с полными корзинками плодов. На душе сразу становится так радостно, ведь это значит, что совсем скоро я смогу отведать мой любимый грибной суп. Но больше всего я люблю время сбора яблочного урожая. От высоких и стройных яблонь невозможно оторвать взгляд, а только что собранные яблоки всегда очень сочные и ароматные. Стоит просто потрясти яблоню, как с неё тут же, словно град, падают на землю вкуснейшие плоды.

Мама каждый год варит из вкусных красных яблок варенье, которого хватает, чтобы пережить целую зиму. Сборка урожая приносит только удовольствие, целый год я жду наступления осени, чтобы испробовать урожай, которым нас щедро угощает природа и которого нам хватит на очень долгое время.

Осень считается очень красивой порой, а в особенности ранняя осень, ведь это время года дарит нам столько красивых насыщенных красок, на улице ещё тепло, как летом, и светит солнце, но с деревьев уже опадают листья различных цветов: жёлтые, красные, оранжевые. Ранняя осень прелестна.

Во время осени мы наблюдаем с сентября по ноябрь цветение прекрасных осенних цветов: георгинов, астр, хризантем, соцветия флоксов и так далее. Начинают краснеть ягоды рябины, что выглядит поистине прекрасно. Природа осенью просто волшебна. Но разнообразие красок – это далеко не всё, чем может порадовать человечество осень.

Вариант 2

Урожай – слово, которое в корне своём имеет –род-, то есть, то, что родилось, появилось на земле. Чтобы получить урожай чего-либо нужно много трудиться. Иногда урожаем мы называем плоды нашего труда, не обязательно сельскохозяйственного.

Весна в этом году была тёплой, даже жаркой. Поэтому нужно было торопиться, чтобы посадить всё, что задумано. Когда трудная работа была закончена, можно было передохнуть. Всходы были разные. Однако, времени на размышление уже не было. В поле, в огороде, в саду — всюду начиналась горячая пора. Сорняки росли быстрее, чем всё остальное, особенно после полива и дождя. Лето выдалось сухим, жарким. Сотни насекомых трудились в саду, и огороде. На полях они летали утром и ближе к вечеру, когда зной немного спадал. Однако от хрущей, гусениц, бабочек-белянок, слизней спасения не было. Им не мешала жара, сухая погода и даже опрыскивания жгучим перцем и горчицей не помогали. Малина спела очень быстро, ягоды были некрупные, но очень душистые и сладкие. Они привлекали пчёл, ос, других насекомых. Юленька ходила каждое утро в сад, к кустам малины и собирала горстями ягодки. Она ела их сразу, едва помыв водой под краном возле черешни. Там было прохладно, дерево надёжно укрывало от зноя. На нём висели спелые тёмные плоды, которые были сочные и сладкие. Девочка уже их не ела, потому что черешня поспела неделю назад, и её было так много, что не успевали снимать с веток. Самые первые черешенки казались такими вкусными и ароматными, что лучше не бывает. Сварили компот, ели свежую, заморозили, варили варенье, снова компоты. Уже не хочется. Угостили соседей, а черешня всё спеет. Наливается её глянцевый бочок! Скоро лакомились фруктами только воробьи. Правда, остались они на самом верху высокого дерева с широкой кроной. Отдыхай до следующего года, черешня, спасибо тебе!

Настало время других ягод: клубника , малина, смородина. В этом году их было немного. Затем стали поспевать яблочки. Румяные, крепкие, сочные висели они на ветках, привлекая соседских ребят. Юля старалась угостить друзей и себя не забывала. Вот уже и конец июля. Что ещё спеет в саду? Висят на ветках груши, они ещё небольшие, только стали наливаться. Орехи тоже ещё нескоро поспеют, и виноградные кисточки подрастают чуть-чуть. Это всё поздние сорта и сладкими они станут только осенью.

В этом году у нас разный урожай, но мы рады тому, что выросло. Это наш труд, наша забота о матери-земле. Она и отдаёт нам то, что мы в неё вложили.

Сочинение Наш урожай

Осень пришла в этом году незаметно, еще в конце августа. Именно тогда с деревьев начали опадать первые листья. Это и стало нам знаком к сбору осеннего урожая.

Огород встретил нас тишиной, прерываемой щебетом птиц, которые еще не успели улететь в теплые края. Я медленно оглянулась вокруг. Как же тут красиво! Наш огород находился за городом, прямо около леса. Достаточно было пройти полкилометра, чтобы увидеть верхушки сосен и услышать крик филина. 

В лесу деревья были все еще зеленые, а вот у нас в огороде некоторые листья уже успели пожелтеть. Под ногами еще не хрустела листва, но трава уже понемногу начинала увядать. 

Я еще раз оглянулась вокруг. Все — таки природа осенью волшебна. Многочисленные желто — зеленые деревья создавали золотой перелив, который весело сверкал на солнце. А свежие плоды заставляли меня облизнуться. 

Вот, например, с правой стороны у нас росли яблони. Высокие, стройные и красивые они радовали глаз. Даже не приближаясь, можно было увидеть очертания сочных желтых яблок. Я уже представляла, как приехав домой, буду варить из них варенье. Рядом с яблоками росли груши и сливы. Я не любила их, но все же деревья были красивыми. Зеленоватые груши резко контрастировали с темно — фиолетовыми сливами. 

А вот слева были кусты с всевозможными ягодами: малина, смородина, черника и ежевика. Больше всего я любила ежевику. Хоть она и колючая, но чтобы собрать ее, не нужно ползать по земле, как с малиной. 

Где — то вдалеке виднелось поле с кукурузой, которое тоже принадлежало нам. Ее мы уже успели собрать неделю назад, я сама лично обрывала с нее стебли. 

А вот впереди росли овощи. Огурцы, помидоры, капуста и лук. Мама ужасно гордилась своим огородом. Недавно мы даже построили теплицу. 

А урожай в этом году выдался славный. Целый день мы провели в работе. Рвали ежевику и смородину, искали малину, выкапывали лук и капусту, собирали фрукты. Но даже от такой работы мы получали удовольствие. Ведь мы еще долго будем есть тот урожай, которым нас так щедро наградила природа. 

Также читают:

Картинка к сочинению Урожай

Урожай

Популярные сегодня темы

  • Сочинение Дороги, которые мы выбираем

    Наша жизнь состоит из множества дорог и путей, выбранных нами. Пожалуй, первым самостоятельным важным решением становится для многих из нас выбор будущей профессии

  • Сочинение на тему Сострадание активный помощник

    «Сострадание — это не чувство; скорее, это благородное расположение души, готовое к тому, чтобы воспринять любовь, милость и другие добродетельные чувства», — произнес однажды знаменитый итальянский поэт Данте Алигьери.

  • Тема любви в рассказе Куст сирени Куприна

    Куприн Александр Иванович написал одно из самых трогательных и полных чувств любви произведений, которое назвал «Куст сирени». В нём он повествует о паре Веры и Николая.

  • Хронологическая таблица жизни и творчества Достоевского

    Федор Михайлович является одним из великих классиков XIX века. Его произведения выделяются своей необычностью и уникальностью.

  • Составте рассказ о своей учёбе использую план

    Сколько бы человек не учился в школе, в каком классе, у него всегда будут любимые и нелюбимые уроки… так и у меня. Однако вкусы могут поменяться

Тэма: Ходзіць восень-чарадзейка. В. Вярба. “Восень”;М. Даніленка. “Па лясах і палях”

Мэта: Арганізаваць дзейнасць вучняў па вывучэнні тэмы “Ходзіць восень-чарадзейка” у выніку чаго вучні будуць ведаць як выказваць пачуцці любові да прыроды роднага краю;будуць умець выразна чытаць

Садзейнічаць развіццю творчых здольнасцей

Спрыяць выхаванню любові да прыроды

Абсталяванне: падручнік, малюнак жанчыны, малюнак пацерак, малюнак рабіны, лісточкі ў кожнага вучня

Ход урока

  1. Арганізацыйны момант

-Зазвінеў для вас званок.

Запрасіў вас на ўрок.

Ці гатовы вы чытаць

І пытанні задаваць?

-Добры дзень. Сядайце. Спадзяюся, што вы будзеце добра працаваць на ўроку, адзін аднаму дапамагаць.

  1. Моўная размінка

Дзі-дзі-дзі, дзі-дзі-дзі – вакол сябе паглядзі.

Дзе-дзе-дзе, дзе-дзе-дзе – восень па зямле ідзе.

-Звярніце ўвагу на тое, што гук [дз’] мяккі, і адпаведна ен будзе вымаўляцца мякка

  • Прачытайце вочкамі

  • Прачытайце шэптам

  • Прачытайце ўголас павольна

  • Прачытайце ўголас хутка

Тры дравасекі, тры дрываколы на трох дварах дровы колюць

-Звярніце ўвагу на тое, што гук [р] цверды, і адпаведна ен будзе вымаўляцца цверда

  • Прачытайце вочкамі

  • Прачытайце шэптам

  • Прачытайце ўголас павольна

  • Прачытайце ўголас хутка

  1. Праверка дамашняга задання

-Давайце праверым дамашняе заданне. Што было зададзена на дом?

(Дзеці чытаюць верш выразна)

-З якім настроем трэба чытаць гэты верш?

-Якімі словамі можна развітацца з сябрам, з мамай, з настаўніцай?

(Дзеці чытаюць тэкст “Павучковыя арэлі” ланцужком)

-Пра каго гаворыцца ў казцы “Павучковыя арэлі”?

-Хто даў павучку разумную параду?

-Як паступілі павукі з мухай?

-Дзе будзе зімаваць муха?

Гульня “Перакладчык”

-Прачытайце. Злучыце рускія і адпаведныя ім беларускія словы.

Арэлі жужжать

Кепска покарабкался

Пакараскаўся папка

Зумкаць жалко

Татка плохо

Шкада качели

Арэлі- качели, кепска-плохо, пакараскаўся- покарабкался, зумкаць-жужжать, татка- папка, шкада-жалко

Фізкультхвілінка

  1. Вывучэнне новага матэрыялу

Падрыхтоўка да ўспрымання зместу твораў

-Давайце прачытаем дыялог па ролях на с. 10. Не забывайце пра крытэрыі чытання, правільнасць і выразнасць.

  • Чытанне па ролях

-Дзеці, а каму падабаецца восень?

-А чаму яна вам падабаецца?

-А якія прыказкі і прымаўкі пра восень вы ведаеце? Як вы іх зразумееце?

Вясна красна цвятамі, а восень пладамі

Кастрычнік ходзіць па краю ды ходзіць птушак з гаю

У лістападзе гола ў садзе

-Звычайна восень –час адмірання прыроды: ападаюць лісты, высыхае трава, птушкі адлятаюць у цеплыя краіны, жывелы рыхтуюцца да зімовага сну. Усе гэта выклікае пачуцце маркоты, суму. Але гэта не заўседы так. Бо ў час “залатой” восені паветра празрыстае, вогненна-залаты дыван ахінае нашу зямлю. Сонечныя промні ярка асвятляюць яе. З’яўляецца пачуцце бадзерасці. І мы можам убачыць прыгажосць восені ва ўсей яе моцы, у залатым зіхаценні ціхага сонечнага дня.

-Разгледзьце малюнак на с. 11. Якой паказана восень? Што яна трымае ў руках?

-Гэтая дудачка называецца жалейка. Гэта народны музычны інструмент.

-Паслухайце верш і скажыце, як аўтар назваў восень?

Першаснае чытанне твора настаўнікам

-Прачытайце твор самі сабе і адкажыце, чаму аўтар называе восень чарадзейкай?

  • Дзеці чытаюць самі сабе

-Чаму аўтар называе восень чарадзейкай?

-Знайдзіце ў тэксце, што робіць восень?

-Хто дапамагае восені, зачытайце?

-Куды дзеці запрашаюць восень, прачытайце словамі аўтара?

-Чаму дзеці хочуць навучыць яе, зачытайце?

  • Выбарачнае чытанне

  • Чытанне ў парах

  • Чытанне па адным радку

Фізхвілінка

Падрыхтоўка да ўспрымання зместу твора “Па лясах і палях”

-Адгадайце загадку, каб даведацца пра гераіню апавядання, якое мы будзем чытаць:

Нясу я ўраджаі , палі зноў засяваю,

Птушак на поўдзень адпраўляю,

Дрэвы распранаю,

Ды не чапаю елак і сосен,

Бо хто я?…(Восень)

-Сапраўды, мы будзем чытаць яшчэ адзін твор пра восень . А каб вам лягчэй было зразумець, папрацуем са слоўнікам на с. 12

(Пацеркі-бусы, паказаць малюнак)

(Гронкі-гроздзи, паказаць малюнак)

(Частавацца=угощаться)

(Ззяць=сиять, сверкать, блестеть)

-Паглядзіце на с. 12, як называецца твор, з якім мы зараз пазнаемімся?

-Як вы лічыце, аб чым пойдзе гутарка?

-Я зараз прачытаю твор, а вы послухайце і адкажыце мне, якой аўтар малюе восень?

Чытанне настаўнікам тэксту М. Даніленкі “Па лясах і палях”

-Якой аўтар малюе восень?

Чытанне “ланцужком”

-Што вырашыла зрабіць восень?

-Якога колеру былі грушы і асіны?

Як выглядалі бярозы і клены?

-Што паслужыла восені люстэркай?

-Якога колеру быў асенні ўбор?

-Як выглядалі гронкі рабіны?

-Якія кветкі сабрала восень і ўпляла ў касу?

-Што несла восень у прыполе?

Чытанне “Галава-хвост”

-Як па-іншаму можна назваць тэкст?

-Як восень гасцінна запрашае нас пачаставацца? Прачытайце?

-Успомніце, калі гавораць: “Частуйцеся на здароўе!”?

-Як трэба падзякаваць за пачастунак?

  1. Замацаванне

Гульня “Перакладчык”

Перакласці на рускую мову словы: чарадзейка, жалейка, пацеркі, гронкі, чырвоны, люстэрка

  1. Падвядзенне вынікаў урока

-Якія творы мы сення чыталі?

-Чым яны падобныя між сабой? Чым адрозніваюцца?

  1. Рэфлексія

-Калі вы актыўна ўдзельнічалі ў працы на ўроку і ўсе было зразумела, прымацуйце свой лісток да кашулі Восені. Калі нічога не было зразумела, або было цяжка- прымацуйце лісток да вяночка чарадзейкі Восені

  1. Дамашняе заданне

Выразнае чытанне твораў В.Вярбы “Восень”, М. Даніленкі “Па лясах і палях”

Залатая восень на школьным двары (казка)

Скончыліся ўрокі. Наспех запіхнуўшы ў заплечнікі сшыткі, кніжкі, ручкі і алоўкі, дзеці разбягаліся па хатах. А на школьным двары красавалася залатая Восень. Усё вакол было заліта сонечным святлом, і толькі халаднаваты ветрык, абдзімаючы дзіцячыя твары, нагадваў пра тое, што не за гарамі восеньская прахалода і дажджы.
     На хаду зашпіляючы куртку, Валік бег да сваёй хаты. А чатырнаццатай гадзіне абяцалі прыйсці яго сябры – Мішка і Кірыл. Хлопчыкі вучыліся ў суседняй школе. Сёння ўсім ім яшчэ трэба будзе рабіць хатнія заданні, аднак зараз хлапчукам вельмі хочацца хоць трохі адпачыць ад вучобы.
     Ды вось і яны!
     – Прывітанне! Што будзем рабіць?
     – Як што? Пайшлі!
     Толькі цяпер Валік заўважыў футбольны мяч у руках сяброў:
     – Ура! Пагуляем трохі!
     Хлопчык памятаў строгі наказ мамы ў шаснаццаць гадзін садзіцца за ўрокі. Аднак школьныя заплечнікі дзяцей ужо звалены ў кучу на лаўцы ў скверыку каля спартыўнай пляцоўкі, а зверху на іх ляглі дзіцячыя курткі і шапкі.
     Надвор’е дзеля гульні выдалася цудоўнае! Суха, ні аблачыны на небе. Толькі шкада, што лета прайшло. Пакуль хлопчыкі гулялі, клён, які рос нападалёку ад спартыўнай пляцоўкі, скідаў і скідаў з сябе жоўтыя і барвовыя пяцівугольныя лісточкі. Яны плаўна апускаліся на зямлю прама ля ног дзяцей. Вось толькі ніхто з іх не заўважаў гэтую восеньскую прыгажосць.
     Набегаўшыся ўдосталь, моцна прагаладаўшыся, падхапіўшы заплечнікі і курткі, хлопчыкі разбегліся па хатах. Лаўка апусцела, але не зусім. Набор каляровых алоўкаў у прыадчыненай скрыначцы, які выпаў аднекуль з рэчаў, так і застаўся ляжаць тут, чамусьці нікім з дзяцей не заўважаны. Сонейка не абышло ўвагай навостраныя каляровыя алоўкі і асвяціла іх так, што яны заззялі ад задавальнення!
     – Так! – прамовіў Зялёны Аловак. – Мне тут падабаецца. Вакол столькі зялёнага колеру!
     – І мне тут падабаецца! – пацвердзіў Жоўты Аловак. – Глядзіце, колькі лістоты афарбавана ў жоўты колер!
     – І мне таксама вельмі падабаецца! – падхапіў Чырвоны Аловак.
     Кожны каляровы аловак, які выглядваў з кардоннай скрыначкі, хутка знайшоў сваякоў у яркай разнастайнасці восеньскай прыроды. Весела абмяркоўваючы ўбачаныя прадметы, алоўкі не адразу звярнулі ўвагу на таго, хто падсеў да іх на лаўку, пастукваючы драўлянай палачкай аб зямлю.
     – І хто ж гэтыя вас тут забыўся? – спытаў доўгабароды сівы дзядок у смешнай чырвона-жоўта-зялёнай шапцы, падобнай на грыб.
     – Валік забыўся, – асцярожна адказалі алоўкі. – А хто вы такі?
     – Хто я? Я дзед Дабрадзед. Абыходжу паркі, бульвары, скверы, сады і, дзе заўважаю непарадак, падфарбоўваю. Бывае, што ліст, трава ці кветка не зусім адказваюць патрабаванням спадарыні Восені. Вось яна і папрасіла мяне дапамагчы ёй у афарбоўцы лістоты ў восеньскія колеры. Сёння я ўжо абышоў пяць паркаў і бульвараў, патраціў усе фарбы, якія браў з сабой. Але вось тут, у гэтым скверы, я яшчэ бачу восеньскі непарадак. А фарбаў няма. Можа быць вы мне дапаможаце ў маёй справе. Вы ж – алоўкі і ўмееце маляваць.
     Алоўкі пераглянуліся. Вядома ж, ім вельмі захацелася паўдзельнічаць у такой добрай справе, і яны тут жа згадзіліся. Тым больш, што на час «восеньскай працы» дзед Дабрадзед зрабіў іх грыфелі чароўнымі! Зараз яны маглі размалёўваць лісце, кветкі, траву і нават неба ў дзіўныя прыгожыя і жывыя восеньскія колеры!
     Усім знайшлася работа: Жоўтаму, Чырвонаму, Бардоваму, Зялёнаму, Аранжаваму алоўкам. Карычневы і Чорны алоўкі падпраўлялі дрэнна афарбаваныя месцы на ствалах дрэваў і кустоў, а сіні і блакітны – дакрануліся да неба, каб трохі падфарбаваць і яго. Дзве гадзіны працы – і сквер ля хаты Валіка яшчэ больш заблішчэў яркімі і вясёлымі фарбамі!
     – Вось і добра! Цяпер і тут поўны парадак, – сказаў дзед Дабрадзед. – Я рады. І людзям, упэўнены, будзе прыемна глядзець на такую восеньскую прыгажосць. Дзякуй вам, алоўкі!
     – Выбачайце, мне трэба ісці. Але я не пакіну вас тут, а аднясу Валянціну. Вы ж мне падкажаце, дзе ён жыве?
     Дзед Дабрадзед узяў скрынку з каляровымі алоўкамі і, пастукваючы сваёй палкай, пайшоў у двор Валькінай хаты. Толькі не паспеў ён падысці да пад’езда, як убачыў хлопчыка. Валік, паабедаўшы і сеўшы рабіць урокі, заўважыў згубу ў сваім заплечніку і пабег яе шукаць. Сёння яму трэба было зрабіць хатняе заданне да ўроку малявання – намаляваць Восень. А калі незнаёмы дзядуля ля пад’езда вярнуў яму скрынку з алоўкамі, хлопчык узрадаваўся і адразу супакоіўся.
     У хаце, разгарнуўшы сшытак па маляванню, Валік дастаў алоўкі і паклаў іх на стол. «Яны такія розныя па колеру. Якім жа з іх маляваць Восень?» – думаў хлопчык.
     Невядома, змог бы ён правільна адлюстраваць на лісце паперы фарбы восені, калі б самі алоўкі не прыйшлі яму на дапамогу. Варта было хлопчыку ўзяць у руку адзін з іх, як на малюнку з’яўляліся выразныя і вельмі яркія прыметы Восені: дрэвы, з якіх аблятала жоўтае і барвовае лісце, бэзавыя, жоўтыя, барвовыя колеры хрызантэм, пунсовыя гронкі рабін.
     Хлопчык паглядзеў на свой малюнак і застаўся задаволены ім.
     А назаўтра Валік раней выйшаў з хаты, каб не спяшаючыся прайсціся праз сквер да школы і палюбавацца на сапраўдныя, жывыя і такія вясёлыя фарбы залатой Восені.
     
     Гэтая казка на рускай мове

8.07.14

Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Бабіна лета

Бела-бела ў полі чыстым.Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса
Над зямлёю паднялося
Многа нітак серабрыстых,
Што напрала сёння восень.

Бабіна, як кажуць, лета
Так іскрыцца сівізною,
Светлым сонейкам сагрэта,
Плыве-кружыць над зямлёю.

Неўзабаве шоўку ніці
Восень зноўку згорне ў жмені,
Будзе для зімы-сястрыцы
Ткаць прыгожае адзенне.

                          В. Швед

Багаж восені

(Гульня)

 В я д у ч ы:Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

— Восень едзе. Свята ў нас.
Адчыняйце дзверы.

А які вязе багаж?

Д з е ц і:

Зараз мы праверым.
В о с е н ь:

Раскажу я вам сама.

Часу мала страчу.

Вельмі доўгая зіма —

Шмат патрэбна харчу.

Д з е ц і:

Што прывезла, раскажы.
В о с е н ь:

Я прывезла вам мукі.

Будуць булкі, праснакі,

I кулеш, і калачы,

Пірагі і кулічы.

Д з е ц і:

Што яшчэ ёсць, пакажы?

В о с е н ь:

Ёсць капуста, агуркі,

Бульба, морква, буракі.

Д з е ц і:

Што яшчэ, спытаць дазволь?
В о с е н ь:

Гарбузы, часнок, фасоль,
Многа бобу і гароху

I сяго-таго патроху.

Д з е ц і:

Шчыры дзякуй наш прымі,
Восень-працаўніца.

Мы павінны да зямлі
Табе пакланіцца.

Ты — багатая. I мы
Блаславім прыход зімы.

В о с е н ь:

Лепей вы мяне, сябры,
Песнямі пацешце

I усе мае дары
З апетытам ешце.

                            Н. Галіноўская

Скарбонка восеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

На зямлі ― скарбонка восень.
У яе выгодаў восем.
Назапасіла грыбоў
Для вавёрак і яжоў.

***
Адыходзіць лета,
Фарбамі адзета.

***
Адбуялі краскі лета
Толькі успамін пра гэта.
І рамонкі, і ўюнкі
Помняць летнія дзянькі.

***
Зніклі з поля капы жыта.
Поле восенню спавіта.
Сена звезена з лугоў,
Конь у стойла стаць гатоў.

***
Зжатае жыта
Бусламі абжыта.

***
Шчодра восень.
За стол просім!

***
Мышы восеньскай парой
На палях вядуць разбой.

***
Восень дорыць пазалоту
І у ясны дзень, і ў слоту.

***
Мяне ўвосень моцна вабіць
Наліўны духмяны яблык.

***
Вельмі хутка, неўпрыкметку
Пралятаюць дні улетку.
Калі ўвосень шэра, брудна,
Крочаць цяжка і марудна.

***
Між бяроз, арабінаў і сосен
Прайшла чарадзейкаю восень.

***
Як сабрана ажына,
Хутка спее збажына.

***
Спі зімою без журбы,
Калі ўвосень ёсць грыбы.

***
Не змяшчаюцца ў тазы
Гадаванцы ― гарбузы.

                        Л. Сівурава

Восень

Восень падарыла
Людзям парасоны,
Лес пазалаціла
Фарбаю чырвонай.

                     Л. Дайнека

Залатая восеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Залатая восень ходзіць па гаях,

Золатам прыбрала кроны на дубах.

Пажаўцела лісце трапяткіх асін,

Чырванню палаюць гронкі арабін.

Полымем барвовым разгарэўся клён,

За раку на сосны паглядае ён.

Вельмі ён зайздросціць, бо зялёны ўбор

Нават і зімою не мяняе бор.

                                       А. Дзеружынскі

Едзе восень

Змоўкла наваколле,

Лес адгаманіў.

Едзе восень полем

На рабым кані.

Лісце сыпле ў ногі —

Высцілае шлях.

Гушкае дарога.

Мулкая зямля.

А за сінім борам —

Я разгледзеў сам —

Сядзе ў санкі скора

Белая зіма.

                     В. Рабкевіч

Восень, восень залатаяРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Восень, восень залатая

Сее радасць на зямлі,

Хмарка ў сінім небе тае,

Мкнуць у вырай жураўлі.

Ніткай срэбнай павуцінне

Ў косах сонейка блішчыць.

Што за цуднае зіхценне!

Што за ціш вакол стаіць!

Я іду лясною сцежкай,

Як па мяккім дыване.

Восень з ветлівай усмешкай

На спатканне выйшла мне.

Ярка, хораша прыбрала

Ўсюды дрэвы і кусты

I зямлю памалявала

Ў колер жоўта-залаты.

                         С. Новік-Пяюн

Лістапад Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

З буйных ліп і бяроз

Лісты валяцца.

Між павалаў і лоз

Рассыпаюцца.

Шапацяць, шалясцяць

Залацістыя,

Ўвысь галінкі глядзяць

Пусталістыя.

А як прыйдзе вясна —

Ўсё адменіцца,

І галінкі ізноў

Зазяленяцца.

                         Я. Купала

Восень Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

(урывак)

Шумяць па-асенняму

Пушча і бор;

На дрэвах, кустах —

Залацісты ўбор.

Заможная восень

Прыйшла ў калгас,

Дарамі багатымі

Радуе нас.

На полі калгасным

Вялікі ўраджай.

Ляціць аб ім слава

На ўвесь родны край.

                            Я. Журба

Колеры восені

Пафарбавала восень

Клёны

У колер жоўты

І чырвоны.

На спелых гронках

Арабіны —

Бялюткіх нітак

Павуціна.

А за сцяжынкай

Паглядзі ты —

Зялёнай руні

Аксаміты.

І немагчыма

Надзівіцца

На восень —

Цуда-чараўніцу…

                       В. Шымук

У лесеРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Мохам, ядлоўцам і смолкай

пахне ад цёплай зямлі,

колюць зялёныя голкі,

лётаюць важна чмялі.

Колькі б вы казак ні чулі,

колькі б ні зналі забаў —

лепшыя казкі і гульні —

у лесе, між елак і траў.

                              В. Вярба

ВосеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

О хараство асенніх дзён празрыстых,

Бязгутарнасць прыроды і спакой.

Урачыста полем з пушчаў залацістых

Прыйшла туга і пала над вадой.

А там застыла яснасць даляў чыстых

Над цёмнай рунню й чорнай цаліной,

І холад лёгкі ў косах прамяністых

Разліла сонца хваляй нежывой.

Наўкол сляды павольнага канання

І веліч нетутэйшага маўчання.

Прымаю корна сон зямлі азурны.

І летуціцца сцішанай душы

Такі ж спакой, халодны і бязбурны,

І адцвітанне яснае ў цішы.

                                 У. Жылка

ВерасеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

І туманныя слівы, і яблыкі — вось яны —

На саломе ляжаць у іскрынках расы,

Пахнуць мёдам і верасам сонечнай восені,

I рыпяць па дорогах цяжкія вазы.

Халадком задыміліся травы збуялыя.

З агародаў паўзуць праз платы гарбузы,

Шамаціць на іржэўніку лісце апалае,

І рыпяць па дорогах цяжкія вазы,

Аж здаецца, зямля пацяжэла за верасень,

Падабрэла, прыціхла ў асенняй красе.

Чалавек ёй з маленства да скону даверыўся, —

Пра яе і турботы, і клопаты ўсе.

I яна адарыла пладамі багатымі

Працавітыя рукі шчаслівых людзей.

Чырванеюць рабіны над новымі хатамі,

Спелы верасень з мёдам і хлебам ідзе.

                               С. Грахоўскі

ВосеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Пуста ў лузе. Толькі стогі

Парыжэўшыя стаяць,

Ды шпакі каля дарогі

Цэлы дзень адно крычаць.

Грэчка зжата. Гола ў полі.

Жыта звезена даўно.

Толькі плаваюць на волі

Кучы хмар, як валакно.

Дожджык сее беспрастанку;

Вецер свішча так, як звер…

Колькі лужын каля ганку!

А гразі, гразі цяпер!

Ссохлі травы, ўсё павяла.

Слоць, плюхота, холад, цьма.

Эх, скарэй бы закрывала

Зямлю чорную зіма!

                    Я. Колас

Залатая, асенняя раніца!..

Залатая, асенняя раніца!

Хараством ты на свеце адна.

Сонца ў пушчы глыбокай купаецца

І ніяк не дастане да дна…

Мітусіцца лісцё па аселіцы,

Як дзвіна матылькоў-мітульгі.

І ўзвее яна, і пасцелецца,

Распаветрыцца на берагі.

А яны, берагі-беражыстыя,

Не стрымаюць асенні напеў.

І ліецца, віецца сукрысты ён

І разгортваецца каля дрэў.

Залатая, асенняя раніца!

З хараством, з пекнатою — бывай!

Ужо сонца за пушчу хаваецца,

Кармазынам гарыць небакрай…

                         У. Дубоўка (скароч.)

ВосеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Над палямі хістаўся пашчэрблены месяц.

Вецер дзьмуў, і шумеў па-над Нёманам бор.

Восень вецце сухое зграбла і на ўзлессі

Падпаліла пагрэцца начлежны касцёр.

Падпаліла касцёр, прылягла у тумане,

Ды кароткім быў гэты пад зорамі сон:

Крык трывожны птушыны збудзіў яе рана,

Па зямлі ад кастра разліваўся агонь.

Загарэліся гнёзды, і іскры пажару

Пачала яна з птушкамі, з ветрам гасіць.

Толькі полымя ўжо разлілося ў імшарах,

Па лясах і палях, па курганах брусніц.

I па сённяшні дзень восень жару не можа

Пагасіць на зямлі, ходзе з краю у край,

Заліваючы ліўнямі ў полі бярозы

I цалуючы кожны рабінавы гай.

                         М. Танк

Глыбела неба, зоркі халаднелі…Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Глыбела неба, зоркі халаднелі.

Ступала восень зорнай паласой.

Апошні мёд насілі пчолы ў келлі

На санцагрэве з буйных верасоў.

За жураўліным клінам павуцінка

Плыла трывожна з восеньскай вярсты.

…Яшчэ сініцам весела адцінькаць

У голлейку пажоўклыя лісты.

А там дажджы рабінай апякуцца,

I выпадзе халодная раса…

He, не мае красёнцы гэта ткуцца,

He мой — халоднай восені пасаг.

I не мае то вусны загарчылі

Салодкім мёдам позніх верасоў…

I сняцца сны ўспамінамі чужымі.

Ступала восень зорнай паласой.

                             А. Канапелька

Хаджу па нівах, па лугах азёрных…

Хаджу па нівах, па лугах азёрных,

Начую летуценна ў будане

I думаю, чаму мне так прасторна?

I песня прылятае да мяне.

Прыносіць мне дары свае дуброва —

То верас, то крыніцу, то грыбок.

Ўліваецца, нібы ручай, у мову

Палескі нетаропкі гаварок.

Злятае па дасвецці галубіным

То рыжы ліст, то жоўта-залаты.

Упалі задуменна на платы

Даспелыя ружовыя рабіны.

Хаджу па нівах, па лугах азёрных,

Начую летуценна ў будане.

Я думаю, чаму мне так прасторна?

I песня прылятае да мяне.

                      Я. Янішчыц

ЛісцеРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Восень прайшла пералескамі,

Па няголеным ржышчы ніў,

Чырвонымі арабескамі

Лісце лес ураніў.

Глянь на зямлю залатую,

Пяшчотную, сумную, чыстую,

Нехта па ёй вандруе,

Ў паветра ўзнімаючы лісце.

Струменьчыкам тонкім лісце.

Медзь на азёрах сплывае,

Сум у небе імглістым…

Як песня, з галін злятае

Лісце, лісце,

Залацістае лісце,

Сто лісцяў,

Дзесяць лісцяў,

Ліст.

                  У. Караткевіч

ВосеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Надакучыла восені

Паннай быць залатою,

Пажадала застацца

Дзеўчыной маладою.

Той калінкаю кволай,

Сумнай і закаханай,

Прыгажуняй рабінай,

У каралі прыбранай.

Палявою бярозкай,

Віхраста прычэсанай,

І той песняй журботнай,

У вырай панесенай.

Адкупілася восень

Дарагімі дарамі.

Развіталася з просінню

Праліўнымі дажджамі,

Туманамі грыбнымі,

Вятрамі галоснымі,

Кучаравымі хмарамі

Ды скрыпучымі кроснамі.

Да наступнага году!

Да багатага ўроду!

Да ўбораў мядзяных!

Да вяселляў жаданых!

                             Л. Полазава

Восень ціха прыварожвае…Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Восень ціха прыварожвае

Залатою шчымлівай парой.

Лісцяў-кветак мігценне прыгожае

Ашчаджае вястун-лістабой.

Ён сваё яшчэ возьме напоўніцу,

Скіне з дрэваў убранне на дол.

А пакуль сэрца радасцю поўніцца —

Фарбаў-водбліскаў цэлы прыпол.

                                          У. Мароз

ВосеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Восень абсыпала дрэвы

Жоўтым прыгожым лістком,

Восень сабрала пасевы

З поля пагодным дзяньком,

Збожжа ў гумно накладала,

Бульбу ссыпала ў мяхі,

Ў косы цыбулю сплятала,

Вешала іх ля страхі.

Лушчыла ў торбы сланечнік,

Мак, і хвасолю, і боб.

Восень у клопаце вечным,

Хай дапаможа ёй Бог!

                   І. Багдановіч

Колеры восеніРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Пафарбавала восень

Клёны

У колер жоўты

І чырвоны.

На спелых гронках

Арабіны —

Бялюткіх нітак

Павуціна.

А за сцяжынкай

Паглядзі ты —

Зялёнай руні

Аксаміты.

І немагчыма

Надзівіцца

На восень —

Цуда-чараўніцу…

           В. Шымук

Асенні малюнакРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Як охра, пажаўцела восень,

Зямля рыхтуецца к зіме.

Мільгне на небе раптам просінь,

А вецер золкі дзьме ды дзьме.

Туман малочны лістапада

Пакрыў палі, пакрыў лугі,

Чарнеюць ля дарог прысады

Ад халадоў і ад тугі.

                        М. Сабалеўскі

Едзе восеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Змоўкла наваколле,

Лес адгаманіў.

Едзе восень полем

На рабым кані.

А за сінім борам —

Я разгледзеў сам —

Сядзе ў санкі скора

Белая зіма.

            В. Рабкевіч

Лісцё ў кастрычніку ляціць…Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Лісцё ў кастрычніку ляціць

На мокрую траву.

Ля весніц клён стары стаіць,

Схіліўшы галаву.

Пяюць вятры, нясуць яны

Халодны змрок і сум.

І сцелюць лісцяў дываны —

Асеннюю красу.

Цябе любіў я і люблю,

Мой звонкі лістапад.

Бы ў грудзі, грукае ў зямлю

Антонаўскі апад.

На ўзлёце крылле распусціў

Знясілены вятрак.

Ён жорны цэлы век круціў,

Стаміўся, небарак.

Калючы дождж яго дзяўбе,

А ён з-пад самых зор

Глядзіць, паставіўшы сябе

Вятрам наперакор.

                    М. Хведаровіч

Залатая восеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Дзіўныя пажары

запаліла восень —

Полымем вясёлым

лісце занялося.

Запалалі клёны,

дуб стары шугае,

Між галля вавёрка

факелам мільгае.

На паляне дымна —

ды не дым віецца:

Тумановы засціл

размятае вецер.

А вялізны жоўты грыб

стаіць у бляску —

Быццам бег пажарнік

і згубіў тут каску.

Восень прыйшла

да нас на палеткі,

Восень прыйшла ў лясы.

Амаль не цвітуць ужо кветкі

I птушак маўчаць галасы.

Ізноў заімжэў дожджык зрання,

Вецер у шыбіны дзьме…

Восень прыйшла на світанні,

Кліча мяне да сябе.

Дрэвы стаяць, а пад імі —

Жоўтыя скрозь дываны,

Дрэвы дыханне стаілі —

Чагосьці чакаюць яны?..

Неба ўсё ніжай і ніжай,

Сонца зусім не відаць.

Толькі за птушкамі ў вырай

Думкі на поўдзень ляцяць.

                       К. Герлоўская

КастрычнікРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Завіруха залатая

З дрэў лістоту абмятае.

Рассцілае дываны,

Дзе ні глянь —

Ляжаць яны.

Ты пазыч мне, клён, клён,

Свой убор да

летніх дзён.

Ён такі залаты —

Адвяду ў ім халады.

Прыйдзе шчодрая вясна —

Верне твой убор яна.

Пачакай, бяроза, трошкі, —

Дай лісця свайго тры ношкі.

Дай лісця свайго ты трошкі —

Я рабінцы ўкрыю ножкі.

Дай, асіннік, лісце, дай,

Што зраблю з ім — не пытай:

Вогненнае, быццам медзь,

Будзе ўзімку траўку грэць…

Прыйшлі Пакровы:

«Ці ўсе да зімы гатовы?..»

Апусцелі ніва, луг,

Гул работ на іх прыглух.

Перабраліся дары

З град у хаты, на сталы.

Лён трашчыць, ляціць кастрыца:

«Хто ўкалоцца не баіцца?..»

Трэ, ляскоча церніца:

«Лён кашуляй вернецца…»

Заміргалі ў небе зоркі:

«Не забылі пра вячоркі?..»

                      М. Чарняўскі

КастрычнікРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Ад дрэва да дрэва ідзе пехатой

Кастрычнік, мастак адмысловы,

I фарбай бурштынавай

і залатой

Распісвае

кроны дубровы.

Зірні на ягонае

ўмельства і спрыт,

На колераў зваблівы россып,

Зірні, як заззяў,

запалаў краявід

На сінім мальберце нябёсаў.

                                А. Мінкін

Залаты лістападРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

У лясах, на балоце

Ліставей,

Лістапад.

I стаіць у пяшчоце

Залацісты сад.

Павуцінай затканы

Сенажаці,

Лугі.

Лёг на лес, на паляны

Сіні водсвет смугі.

Лісце з шэлестам льецца

На траву,

На чабор.

Зелянейшым здаецца

Ад святла ціхі бор.

Клін ляціць жураўліны

Над зямлёй

Наўскасяк.

Заірдзелі каліны,

Пажаўцеў беразняк.

Каля клёнаў барвовых

Вецер кружыць лісты.

У гаях,

У дубровах

Лістапад залаты.

               В. Гардзей

КастрычнікРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Кастрычнік барваю

Прыбраў

Дубы, асіны

I рабінкі;

Лісты ён з дрэў

Параскідаў

На ўзлескі,

Вузкія сцяжынкі.

Хмурліва, зябка

Па начах,

Цярусіць дождж,

Нібы праз сіта,

Пажоўклі травы

На палях,

I толькі

Зелянее жыта.

Ды часам

Выпадуць дзянькі…

Блакіт і сонца.

Ранак звонкі.

I разам з Янкам

Хлапчукі

Ідуць у лес

Збіраць зялёнкі.

            А. Дзеружынскі

Адыход летаРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Зноў верасня чутны здалёку крокі —

З узлескаў, лугавін і бальшакоў,

Бо дні такія чыстыя і крохкія,

Як шапачкі ў тугіх баравікоў.

Астыла лета. Ды яшчэ не верыцца,

Што больш не будзе

Цёплых летніх дзён.

I хочацца, забыўшыся на верасень,

За летам паімчацца наўздагон

I клікнуць, каб яно хоць азірнулася,

I папрасіць,

Каб зноў назад вярнулася

I пасвяціла, хоць адзін дзянёк…

А верасень за ўсіх дзяцей турбуецца,

Як першакласнік радасны, хвалюецца,

Трасе, як грушу спелую, званок.

                                                Ю. Свірка

Верасень

Чарадзейны Верасень

Заквітнеўся верасам.

Голле дуба-волата

Ён прыбраў у золата.

На рабінках быццам кралі.

Гэта — ягады-каралі.

А кляновае адзенне —

Фарбаў рознае адценне.

Як у хустачках дзяўчынкі,

Чырванеюць дзве асінкі.

Чарадзейны Верасень

Расквітнеўся верасам.

                    Э. Агняцвет

Лісток

Звонкі лісток адарваўся ад клёна

I пакаціўся, пабег па зямлі.

А на палянцы жоўта-зялёнай,

Быццам на струнах, іграюць чмялі.

Верас ліловы, як на цымбалах,

Ціха трымціць увесь дзень дацямна.

Колеры лета рабіна сабрала,

I чырванее на сонцы яна.

Як я люблю вераснёвыя дзівы!

Ходзяць па лесе вятры-трубачы.

Толькі грыбы паглядаюць маўкліва —

Песням патрэбны свае слухачы.

                                            Э. Агняцвет

Верасень

Ехаў Верасень па верас

На кабылцы цёмна-шэрай.

Шпарка воз каціўся ўлегцы,

Тузаў Верасень за лейцы.

А за ім сядзеў сынок,

У руках трымаў званок.

Як наскаквалі на пні,

Ён званіў у цішыні.

Забаўляў малога звон:

«Прэч, сум!

Прэч, сон!..»

Верас, верас, верасок —

Назбіралі ўдвух вазок.

З лесу ехалі дахаты —

Сын заснуў, закалыхаты.

Як узбіліся на брук —

Ён, званок той,

Выпаў з рук…

Зёлкі Верасень прывёз,

Сын жа выліў рэчку слёз:

Да змяркання праблукаў,

А званка не адшукаў.

Кажа Верасень сынку:

Не тужы ты па званку.

Павяду на першы ўрок —

Знойдзеш, ведаю, званок.

                    М. Чарняўскі

Верасень

Ціха верасень тчэ павуцінкі,Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Лета бабіна ў мроях сваіх…

Спеюць бэры, антонаўкі, пуцінкі,

Цішынёй наталяецца слых.

Школы ўсе ажылі, загудзелі,

А вяргіні, нібыта шары,

Пасля свята званка зноўку селі

Каля школы і ў кожным двары.

Перад бурай, напэўна, зацішша,

Прадчуванне няяснай тугі…

Па-над хатамі ластаўкі ўвішна

Развітальныя робяць кругі.

                                  П. Саковіч

Адлёт жураўлёўРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Белыя валокны

Сцелюцца над долам.

Не спяваюць птушкі,

Сціхнуў лесу шолам.

Сцелюцца валокны,

Тчэцца павуціна —

Блізка, блізка восень,

Смутная часіна!

Зажурыцца неба,

Схованае ў хмары,

I агорнуць сэрца

Нейкі жаль і мары.

Замірае лета,

Заціхаюць далі,

Сірацее рэчка,

Халадзеюць хвалі.

                   Я. Колас

Позняя восеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Сонца ўлетку шчыравала,

Прытамілася, відаць,

Мяккіх хмараў прычакала

І пайшло адпачываць.

Шзры дробны дождж цярусіць,

Лісце плаває ў вадзе.

Адляцелі ў вырай гусі,

Восень з кульбаю ідзе.

Прыляціць з-за лесу хутка

Вецер колкі і сухі,

Потым коўдраю бялюткай

Лягуць срэбныя снягі.

                     М. Пазнякоў

Хто мастак?Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Ён даспелы, ён румяны,

Быццам пэндзлем маляваны —

Ажно ззяе на галінцы.

Запыталася Галінка:

— Хто цябе расфарбаваў?

Яблык з дрэва адказаў:

— Мой мастак —

Сама прырода:

Песціла мяне паўгода.

Быў я ў маі белым цветам,

Завяззю зялёнай летам,

Наліваўся, падрастаў

І румяны ўвосень стаў.

                       Я. Хвалей

Прылятай, жураўлік!

Паўлік над пракосамі

Разглядае сінь:

— Што мне, дзед, у восені

Сёння папрасіць?

Як над вёскай плаває

Жураўліны клін,

Папрасі ў жураўліка

Кошык журавін.

І сябрам па бубачцы

Ягады раздай.

Хай усё адбудзецца,

Што ні загадай.

Як паходзіш з кошыкам

Ты сярод людзей,

Журавінка кожная

Стане саладзей.

Журавінным водарам

Ад прысад дыхне.

Стане восень шчодрая

Мілай удвайне.

І сплыве журба твая

Аж за небакрай.

Ты свайго жураўліка

З выраю чакай…

Прылятай,

Жураўлік!

Падрастай,

Наш Паўлік!

              Г. Бураўкін

Дзень добры, восень!

Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Расу на травы ніжа

Пад вечар цішыня.

А сонца ніжай, ніжай

I халадней штодня.

Трапеча аблачынка

У белай чарадзе,

Як школьніца-дзяўчынка,

Што ў першы клас ідзе.

Папрацавала лета —

Збірала дзень пры дні

У бэрах і ранетах

Скарбонкі цеплыні.

I нас цяпер, увосень,

Не спудзяць халады —

Як сонца, мы падносім

Да губ сваіх плады.

Смяёмся мы шчасліва:

Да новых весніх дзён

Нас будзе грэць рупліва

Багаты летні плён.

                       П. Макаль

ВосеньРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Паляцела лета
З птушкамі на поўдзень.
Hi травы, ні кветак,
Пуста ў агародзе.

Вецер гоніць лісцік,
Скурчаны, счарнелы.
Коціцца кудысьці
Ён, асірацелы.

Голы сад знямелы
Да сябе не кліча,

Неба пацямнела
I цяпла не зыча.

                Н. Галіноўская

Верасень

Пад развітальны крык бусліны

У світцы з лісця, з павуцінак

Купчыха восень воз багаты

Вязе бадзёра, зухавата.

Тут лета дбайнага даніна —

I агародніна, і садавіна,

I ад хваробаў лекі-зёлкі,

Тут фарбы лета і вясёлкі.

У свірне ціха дрэмле збожжа.

Дзень нараджэння Маці Божай.

Прымае вернікаў царква.

У школах вучыцца дзятва.

Мастачка-восень адмыслова

Надасць прыродзе выгляд новы,

А потым лісце долу скіне —

I будзе спаць, як на пярыне.

                             Н. Галіноўская

КастрычнікРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Неба дыхае вятрамі,

Кружыць лісця карагод.

I частуюць нас дарамі
Поле, сад і агарод.

Не пазнаць любімы скверык —
Нібы жоўты церамок.

Адчыняе яго дзверы
Ключ — бярозавы лісток.
Нарасціў асенні дожджык
Падзялёнак, маслякоў.

I яны гатовы ў кошык,
Запрашаюць грыбнікоў.

             Н. Галіноўская

Лістапад

У садах, у полі чыста.Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Дождж ліецца, як праз сіта.

Хмары ў небе шчыльнай сеткай

Прапускаюць сонца рэдка.

А яно цяпер так нізка.

Свішча ў коміне вятрыска.

Лісцік скурчаны, счарнелы

Вяла коціцца, нясмела.

Дзень санлівы і кароткі.

Вераб’ёў снуюць чародкі

I імкнуцца да жытла —

Хочуць ежы і цяпла.

               Н. Галіноўская

Запрашаю на грыбыРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Верасок, верасок,

Не хавай мой грыбок

Назбіраю грыбоў,

Занясу іх дамоў.

Рады бабка і дзед:

Будзе смачны абед.

Калі ласка, сябры,

Да мяне на грыбы!

              Н. Галіноўская

ЯблыкіРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

У кошыку яблыкі

Розных сартоў.

Я назаву іх.

Ты слухаць гатоў?

Пепін, шафран,

Баравінка,

Цітаўка, крымка,

Пуцінка,

Цыганка, антонаўка,

Белы наліў,

Штрыфель, ранет.

А вось гэты забыў.

Мама на яблык

Зірнула:

— Каштэлі.

Дзеці з ахвотаю

Яблыкі елі.

           Н. Галіноўская

Павуцінка

Хусцінка з павуцінак

Вісіць паміж галінак.

На кожнай павуцінцы

Па кропельцы-расінцы.

Гараць расінкі-шарыкі

На сонцы, як ліхтарыкі.

                 Н. Галіноўская

Кіслінкі-журавінкіРассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Сцяжыначка-сцяжынка,

Куды нас прывяла?

Збірайце журавінкі,

Іх восень вам дала.

Кіслінкі-журавінкі,

Чырвоныя бакі,

Бяруць у кош дзяўчынкі,

Бяруць і хлапчукі.

                Н. Галіноўская

У вырай

У вырай ляцяць жураўлі.

Далёка ад роднай зямлі.

Як дакранецца да іх толькі —

Балюча колюцца іголкі.

Бярозак тонкія галінкі

Скідаюць жоўтыя хусцінкі,

I кружыць, гушкае іх вецер…

Сумуе лес па звонкім леце.

                      Н. Галіноўская

Дзень добры, школа!

Восень дзяцей сустракае.

Дзень добры! — вітае здалёк.—

Гатовы да школы? — пытае.

Гатовы! Чакаем званок!

I лета падносіць букеты:

Віншую з заняткамі вас!

Сігналіць на старце ракета —

У вырай збірацца мне час.

Выдатных адзнак вам, бывайце! —

У небе крычаць жураўлі.—

Зімой нас шукайце на карце,

Вясной — на радзімай зямлі.

Дзень добры, любімая школа!

Мы дружныя будзем з табой!..

I восень з усмешкай вясёлай

Ідзе урачыстай хадой.

                       Н. Галіноўская

Воплескі даланёю

адною:

лунае

кляновы ліст над зямлёй.

Так убачыў выдатны паэт Алесь Разанаў, які нядаўна сышоў ад нас, восеньскую пару…


Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Здавалася б, час, калі ўсё сцішваецца ды вяне… А нахтненне паэтаў ды пісьменнікаў якраз квітнее.

Вядомы даследчык Алесь Бельскі падлічыў пры складанні частотнага паказальніка асноўных пейзажных тэм, вобразаў і матываў беларускай літаратуры, што ў 10 320 творах 150 паэтаў вясна згадваецца 978, восень — 908, зіма — 615, лета — 313 разоў.

Як бачыце, восень амаль даганяе вясну па запатрабаванасці ў літаратараў… Хоць бачаць яе па-рознаму. Алесь Адамовіч пісаў сябру Янку Брылю ў 1957 годзе на Нарач: «У нас тут ні то восень, ні то атамная радыяцыя — поскудзь, а не пагода. Можа, у вас там каля вялікай вады тое, што з неба льецца, не так ужо перашкаджае жыць».

І каб пейзажы за вокнамі гэтай парой не наганялі нуду, як на аўтара вышэй працытаванага ліста, давайце падсвецім іх фантазіяй класікаў.

Восень натхняльная

Дарэчы, чаму для літаратараў восень — пара плённая, даў адказ Уладзімір Караткевіч у рамане «Нельга забыць». Аднакурснік галоўнага героя, паэта Андрэя Грынкевіча, па Літаратурным інстытуце, латыш Яніс, мае рэальны правобраз — гэта паэт Еранім Стулпан, які сябраваў з Караткевічам падчас вучобы на Вышэйшых літаратурных курсах у Маскве. Пра яго гаворыцца наступнае:

«Яніса амаль цэлы месяц не было ў Маскве. Быў у Рызе. Сам зняволіў сябе ў Доме творчасці і пісаў там новую паэму. Яму лепей за ўсё пісалася позняй восенню, у лістападзе, калі над зямлёю нізкае шэрае неба, туман ляжыць на верхавінах дрэў і нават апалая лістота паспела згубіць свой залаты колер і стаць грыфельна-шэрай.

Ён проста быў моцны і жыццярадасны чалавек. А такія любяць восень. І любяць працаваць увосень, таму што ў астатнія поры года жыць хочацца больш, чым пісаць».

Зрэшты, у гэтым рамане шмат восеньскіх пейзажаў, якія робяцца фонам для развіцця нялёгкай любоўнай гісторыі:

«Дзень выдаўся ясны і празрысты для сярэдзіны лістапада. Сквер, пабіты ранішнікамі, толькі сям-там трапятаў паасобнымі, счарнелымі ўжо, лісцямі. І ўмыта, прасветлена-сумна ляжала над белымі лужынкамі, над пацямнелымі з сонечнага боку храпамі шэрай мёрзлай зямлі, над нежывымі дрэвамі халоднае блакітнае неба.

У Андрэя было нялёгка на душы. Нялёгкай была нядаўняя гісторыя з Ірынай, шкада было Ганны».

Восень гаротная

Калі вясна для многіх беларускіх паэтаў — сімвал адраджэння, то восень служыла найлепшым фонам для плачу аб гаротным жыцці мужыка. У паэме Янкі Купалы «Адвечная песня», дзе сімвалічна апісаны год таго беларускага мужыка, раздзел «Восень» пачынаецца так:

«Досвітак. Ток. Бледна курыцца на сцяне газоўка. Мужык малоціць. Цэп гудзе. Яму, глуха заводзячы, падцінае вецер. Дзверы адчыняюцца, уваходзіць Восень. У адной руцэ трымае пук усялякіх павялых зёлак, у другой — пусты мех».

Мужык давай, як яму належыць, скардзіцца:

Восень, ясная пані,

Глянь! я лгаць не хачу —

Да паўзімкі не стане,

Як лічу, не лічу.

Няма штосьці ўмалоту,

Ды і што малаціць?

Копкі дзве акалоту,

Грэчкі з возік ляжыць.

А паколькі ў сям’і сямёра дзетак, будзе зіма галоднай… І восень «выходзіць. На дварэ вецер вые штораз мацней. Каплі сцюдзёнага дажджу шлёпаюць аб гнілыя сцены. Мужык набірае ў рэзгіны вязку саломы і ідзе даваць скаціне. Дзверы са скрыпам зачыняюцца».

Восень, якая дае надзею

Затое ў паэтэсы Канстанцыі Буйло восень — сімвал жыццёвых выпрабаванняў, якія не зламаюць моцнага чалавека.

Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Што ж, выпрабаванняў хапала: першы зборнік юнай Канстанцыі «Курганная кветка», які выйшаў у 1914-м, рэдагаваў Янка Купала… Наступны выйшаў у 1950-м. Паміж гэтымі датамі — нараджэнне сына, страта мужа ў сталінскіх лагерах, другое замужжа, жыццё далёка ад радзімы… Гэты верш Буйло напісала ў 1966-м як пэўны жыццёвы падрахунак:

Сарвала восень

з дрэваў лісце,

Іх вецер круціць у віры,

Як лёс круціў людзей

калісьці

У далёкай, сумнае пары.

А вось не сумна мне

сягоння,

Бо, дзе трымаліся лісты,

Пупышкі ў рост сук голы

гоніць,

І ён не мёртвы, як кастыль.

Ўсё, што жывое,

будзе жыва.

А вецер мёртвае мяце…

Вясною, з новых сіл

прылівам

Наш сад магутна зацвіце.

Так і душа… Не дайся болю

І думы гордыя спялі, —

І не загіне, вер, ніколі

Ўсё, што ты зробіш

на зямлі.

Восень рэфлексіўная

Герой аповесці Максіма Гарэцкага «Дзве душы» — гэткі тыповы беларус, які рэфлексуе над сваім месцам у жыцці… З яго нараджэннем звязаная таямніца ў стылі антычных трагедый: маці, простая жанчына, немаўлём памяняла яго з панічам: «І душа дваіцца. Дзве душы. Тая, што плакала і жалілася на другую, нашто яна мучыць яе падманкамі, цяпер цвярдзее, але робіцца нядобраю, набірае ўсё болей нейкай калянасці і нават жорсткасці».

Максім Гарэцкі — майстар псіхалагічнага пейзажу, гэта ж ён не аб прыродзе — аб людской душы піша:

«Бывае так, што сярод холаду, шэрасці, пустэльнасці і нуды асенняй прыроды, сярод прыкрага надвор’я самай познай восені на небе неяк неўпрыцям прагаліцца маленькі сіненькі лапічак — адзін, другі, трэці. Вось ужо не малая частка неба вызваляецца з-за хмар, сіняя, радасная; яшчэ лёгка плывуць па яе берагох прыгожыя фарботы цёмных пасяродку і белых наўкол болачак. Яшчэ вісіць чорная, палавая туча далёка-далёка над лесам, як слова яна там дужа добра ўчапілася. А зірніце, зірніце скарэй, як вун там шпарка перасунулася астатняя срэбная хмарка цераз сонца; бліснуў з неба першы сноп светлага калосся на крыллі пруда-ветрака; перабег залатой пасцілкаю цераз папоў сад — і ўсё весялеець, робіцца прыгожым; ціхенька варухнуліся галінкі на старой бярозе, убачыўшы сонца, і мякчэйшай хоча быць мёрзлая груда пад нагамі дзяўчыны, што схапіла вёдры, бяжыць вады, бяжыць і нечага смяецца, а сонейка забылася, забавілася, любуецца на дзявоцкае прыгажство.

Бывае так.

А там ізноў — шэрая нуда».

Восень хвалюючая

Гераіня «Палескай хронікі» Івана Мележа Ганна Чарнушка, вясковая дзяўчына, перажыўшы расчараванне ў каханні, страціўшы дзіця, таксама адкрывае ў сабе здольнасць да рэфлексіі. Выбірае бульбу, аж пальцы чорныя, а сама мроіць…

«У лагодным сонечным святле гарэлі сумным адвечным полымем ліпы і бярозы каля хат, дрэвы ў недалёкім лесе. Як сівізна ад былога, ад перажытага, бялела ўсюды павуціна. Яна вісела ў паветры, абчэплівала павялы і пасохлы бульбоўнік, калы і жэрдкі вакол агародаў, пажоўклыя кусты. Усё агартаў спакойны, стары як свет смутак, смутак развітання з цяплом, з летам, набліжэння слаты, халадоў.

На душы ў Ганны ўсе гэтыя дні было самотна і трывожна, не адыходзіў ціхі, цягучы жаль. Душы хацелася шкадаваць — шкада было і добрага, ужо аслабелага сонца, і голых, бедных палёў, і яркіх агністых дрэваў, што вось-вось павінны былі страціць сваю красу.

«Што ето са мной?» — дзівілася не раз яна сваёй чуласці. Раней яна ніколі не адчувала так восені, была безуважная да гэтай пары, нібы і не заўважала. Чаго ж цяпер так хвалюе яе апошняя пяшчота цяпла, згалеласць палёў, смутак асенніх дзён? Чаму ж усё гэта адгукаецца ў сэрцы маркотнай, няўціхнай журлівасцю?»

Восень расстайная

Героі рамана Івана Шамякіна «Трывожнае шчасце» ўвосень мусяць развітацца — Пятра прызываюць у армію, яго маладая жонка Саша, фельчарка, застаецца на працы ў вёсцы. Расстанне яшчэ больш горкае, бо Саша чакае дзіця.

Прататыпамі герояў былі сам Шамякін і ягоная жонка, Марыя Філатаўна, раман у вялікай ступені аўтабіяграфічны. Пасля гэтага расстання няхутка давядзецца ім убачыцца. Пачнецца вайна… Маладыя сужэнцы не будуць нават ведаць адно пра аднаго, ці жывыя… Марыя народзіць дачку, якую бацька ўпершыню пабачыць толькі праз некалькі гадоў.

«Яны выйшлі ў поле.

Бярозы на могілках стаялі ў жоўтым полымі.

Каляіны дарог былі засыпаны апалым лісцем. На агароджы, на бадай што голых ужо вішнях, на прыдарожным быльнягу вісела павуцінне бабінага лета.

Пятро хацеў радавацца. Ён жа многа чытаў у розных кнігах, у часопісах, бачыў у кіно, як радуецца моладзь, калі адыходзіць у армію. Чаму ж у яго няма гэтай радасці? Ён падумаў, што, відаць, гэты смутак, які сціскаў яму сэрца, навеяны восенню…

«Навошта прызываюць увосень, калі нават прырода смуткуе, так пуста навокал… павуцінне?.. Няхай бы гэта было вясной, калі ўсё зацвітае, ажывае… Весела было б…»

Ён проста шукаў апраўдання свайму смутку, бо яму было сорамна — хіба ён горшы за іншых? Хіба не імкнуўся ён яшчэ са школьных год у армію, не хацеў паступіць у ваенную школу? Не, ён таксама з гонарам і радасцю ідзе выконваць свой пачэсны грамадзянскі абавязак! А настрой гэты ад таго, што цяжка пакідаць Сашу… Яна застанецца адна сярод чужых… Хутка гэтая бязлесная раўніна пакрыецца снегам. Стане яшчэ больш сумна. Яна адна будзе сядзець доўгімі вечарамі, а ўдзень — хадзіць да хворых…

Рассказ пра восень на беларускай мове для 2 класса

Поле перад імі ляжала роўнае, голае, толькі з аднаго боку позірк цешыла маладая рунь азіміны, а з другога — як кінуць вокам — цягнуліся шэрая пожня і чорная ралля. Ніводнай жывой істоты, калі не лічыць адзінокага трактара, што поўзаў удалечыні, на схіле ўзгорка, чорным жуком».

Восень з дымам бульбоўніка

У Рыгора Барадуліна, майстра метафары, пра восень напісана вельмі шмат нечаканага і цудоўнага… Менавіта ён увекавечыў самы звыклы для беларусаў, амаль сакральны восеньскі пах:

Калі разыходзяцца лета

з восенню палюбоўна,

а бульбянішча на зіму яшчэ

не пераворана,

зграбаюць у кучы,

паляць бульбоўнік.

Іскры лятуць і блякнуць

патухлымі зорамі.

Дым спачатку рвецца

ўгару,

ды перадумвае

неўзабаве, —

мабыць, лагчынай прайсці

захацелася.

Барана, што ляжыць

дагары зубамі,

як вожык той абчаплялася

лісцем зжаўцелым.

Сланечнік галаву цяжкую

праз частакол прасунуў,

грэецца —

холад даймае патрошку.

Лятуць журавы над Ушачай

з курлыканнем сумным,

ляціць наўздагон ім ціхае:

«Пуцём-дарожкай!»

На возе едзе мох баравы,

запалы лістам, ігліцай,

дым следам ідзе,

і конь галавою матляе

стомлена.

З раніцы хмурыцца,

хмарыцца,

пад вечар — імгліцца.

Журавель над студняй

прыгнуўся —

нізка пад восеньскай

столлю.

Я гэты ціхі дым

на смак

і навобмацак

ведаю,

яго я ні з чым не паблытаю,

любой парою,

дзе б ні быў,

адусюль

па ім, як ганчак па следу,

дарогу дадому знайду,

да матчынага парога.

Згадзіцеся, чытаючы, нават адчуваеш той непаўторны пах вогнішча…

Так што няхай добрая беларуская літаратура дапаможа вам не сумаваць гэткай восенню!

Людміла РУБЛЕЎСКАЯ

Фота Анатоля КЛЕШЧУКА

  • Рассказ православного видевшего ад и рай встреча с вечностью
  • Рассказ правда и кривда читать
  • Рассказ поэт аверченко читать
  • Рассказ почему плачет синичка
  • Рассказ почему я люблю осень для 2 класса составить рассказ