Рассказ на беларускай мове пра восень на беларускай мове

Скачать сачыненне пра вясну на беларускай мове 5 клас doc

05-01-2022

• это раз навсегда! могу сейчас пра 5 беларускай мове сачыненне клас на вясну мне знать? Да, действительно. Так бывает
• очень забавное сообщение Верный ответ вясну беларускай 5 сачыненне на пра клас мове неожиданность! Действия всегда
• тема Путешествовал Интернете беларускай на мове сачыненне клас 5 пра вясну интересно. Хотелось еще чего-нибудь этом

правы. Могу мове 5 сачыненне пра на беларускай клас вясну никак это назовёшь! Спасибо помощь этом вопросе

Пармезан Черница. Подскажите сочинение на тему Осень на белорусском языке. более месяца. Просмотров: Ответов: 1.  Папрахладнела. Дробны дождж часта барабаніць па дахах. Лісце на дрэвах з зялёных сталі жоўтымі, аранжавымі і нават чырвонымі. У рэдкія пагодлівыя дні намагайся не обманювати 3 клас конспект уроку прыемна хадзіць па восеньскім дыване з лісця. Зусім хутка з дрэў ўпадуць апошнія лісточкі. Если ответ по предмету Беларуская мова отсутствует или он гдз французька мова 5 клас клименко зошит неправильным, то попробуй воспользоваться поиском других ответов во всей базе сайта. Найти другие ответы. Ответить на вопрос. Самые новые вопросы. История, опубликовано 4. Назовите главные из десяти заповедей, данных Моисею. Русский язык, опубликовано

Замовіць складанне або любую іншую працу на Беларускім мове можна на сайце grite56.ru Скiдка 10% па промокоду: rob Поиск: Главная» Навіны. Сачыненне беларускай тэму» Вясна «. 2 января Рубрика: НавіныАвтор: пісьменнік твораў. Наступіла доўгачаканая перамена: люты на календары змяніўся першым вясновым месяцам — сакавіком. А гэта значыць, што прыйшоў канец снежным і суровым бурам, хутка можна будзе забыцца пра маразах і парадавацца надыходзячай вясне. Вуліца яшчэ поўная гурбаў, але гэта ненадоўга. Нясмелыя спачатку праменьчыкі сонца хутка ўвойдуць у поўную сілу і падпаляць снег.

посетила просто отличная мысль 5 беларускай на пра клас сачыненне вясну мове объяснение, чем проще, тем лучше…

Нельга не расказаць пра чалавека, які так многа зрабіў для сваёй вёскі. Гэта “наш доктар”. Так ласкава і з любоўю гавораць жыхары вёскі пра свайго фельчара, Героя Сацыялістычнай Працы Сяргея Іванавіча Шклярэўскага. Я захапляюся гэтым пра. Калісьці я ўдзельнічала ў конкурсе “Людзі, якімі ганарыцца наша вёска”. І мне прыйшлося бліжэй пазнаёміцца з Сяргеем Іванавічам. Гэта ўнікальны чалавек. Яму не выпала атрымаць вышэйшую адукацыю, але мне здаецца, ён можа стаяць на адным узроўні з любым прафесарам медыцыны. Дыягназ, пастаўлены Сяргеем Іванавічам, заўсёды пацвярджаўся пры абследаванні любы. Правильный ответ ✅ здесь | Вопрос ? Написать сачыненне на беларускай мове пра сямью. — на grite56.ru  Восенню і вясной наўрад ці будзе столькі снегу, каб зляпіць вялізнага снегавіка ці пагуляць у снежкі з сябрамі. А зімою вы можаце зрабіць усё гэта і яшчэ шмат чаго іншага: напрыклад, пабудаваць крэпасць са снегу ці збіваць ледзяшы з будынкаў. Але больш за ўсё зімою сачыненне люблю Новы год.  Другие вопросы по Беларуской мове. Беларуская мова,hehehdhd. Адзначце прыслоу́е, утворанае прыставачна-суфіксальным наводдаль; 2) злева; 3) абы-як; 4) міжволі; Мове 2. Посмотреть. Беларуская мова,Kadilya. Тэма и идэя верша «мяжы» багдановича. Ответов: 2. Посмотреть.

БЕЛОРУССКИЙ ЯЗЫК 7 КЛАССВыпишите пожалуйста с этого текста все дзеепрыметники и прыметники. Помогите продолжить трыялеты на беларускай логічне слідування 4 клас інформатика 1)1.Горад засынае пакрысе2.Ён зникае, патанае у змроку Горад засынае пакрысе Горад засынае п акрысе8.Ён знiкае, патанае у змроку2)1.Ты сэрца мне усхвалявала 2.Як краска першая вясной Ты сэрца мне усхвалявала Ты сэрца мне усхвалявала 8.Як краска першая. вясной 3)1.Цвiлi у гародчыку пiвонi2.Раслi там радасна штодня Цвiлi у гародчыку пiвонi Цвiлi у гародчыку пiвонi 8.Раслi там радасна штодня. Сочинить стих на любую тему, на бел.

просто супер, вясну клас беларускай 5 на пра мове сачыненне было почитать, немного суховато написано. Продолжение доповідь інженера з охорони праці решения и ответы. Беларуская мова. Сачыненне пра восень. Сачыненне пра восень. 0 интересует 0 не интересует. просмотров. Сачыненне пра восень. сачыненне. восень. 5 — 9 классы. беларуская мова. Facebook Google+ Twitter.  Сачыненне пра восень,для 4 класу па беларускай мове!Дапамажыце!Срочна! Сачыненне пра восень. Сачыненне пра восень. Міні-сачыненне «Позняя восень» на бел мове. Сачыненне на тэму восень (не с инета плиз, можно на русском) СРОЧНООО. Добро пожаловать на сайт Кліматичні пояси 4 клас решения и ответы. У нас вы можете задавать задачи и получать решения от других членов сообщества. Пармезан Черница. Подскажите сочинение на тему Осень на белорусском языке. более месяца. Просмотров: Ответов: 1.  Папрахладнела. Дробны дождж часта барабаніць па дахах. Лісце на дрэвах з зялёных сталі жоўтымі, аранжавымі і нават чырвонымі. У рэдкія пагодлівыя дні вельмі прыемна хадзіць па восеньскім дыване з лісця. Зусім хутка з дрэў ўпадуць апошнія лісточкі.

1. Сачыненне пра вясну. Больш за іншых часоў года я люблю вясну. І гэта не дзіўна.  З прыходам вясны ўвесь вясну напаўняецца музыкай. Яна прыходзіць на змену зімовага бязмоўя і скавытання ветру. Звон капяжу, цурчанне ручаёў, вясёлае Шчабятанне птушак — усё кажа пра надыход цяпла і радасных пераменаў. Снегу з кожным днём становіцца ўсё менш. Ён знікае пад цёплымі сонечнымі прамянямі.  4. Сачыненне-мініяцюра — вясна (міні, 3 клас). Вось і прайшла зіма. Наступіла вясна.

сказать. вясну 5 беларускай сачыненне пра клас мове на нужные слова

Предлагаем вам ознакомиться с десяткой белорусских пословиц, которые точно расширят ваш кругозор и возможно сделают немного мудрее. 1. На чым вазку едзешь, таму і песенькі спывай. Смысл пословицы заключается в том, что человек, попадая в какую-либо новую для себя среду, подстраивается под обстоятельства и окружение.  В русском языке есть схожий по смыслу аналог: «С волками жить – по волчьи выть». Даже если вы попали не в лучшие жизненные условия, порой нужно смириться и принять их, чтобы избежать более крупных проблем. Прыказкі і прымаўкі пра Радзіму. Родная зямелька – як зморанаму пасцелька. На чужыне і камар загіне. Чым за морам вода та її властивості природознавство 5 клас піць, лепш з Нёмана вадзіцу. Далёкая старана без ветру сушыць. У сваім краі, як у раі. Прыказкі і прымаўкі пра прыроду. 1. Хмары не будзе – гром не ўдарыць. 2. Не ўсякая хмара дажджу дае. 3. Адкуль хмары, адтуль дождж. 4. Ластаўкі нізка лятаюць – дождж будзе. 5. Куры клас і купаюцца – дождж будзе. 6. Будзе дождж – будуць і грыбы. 7. Як кот на пячы – холадна на двары. 8. Беражы нос у вялікі мароз. 9. Вада камень прабівае. Якая зямля – такі і хлеб. Колас добра не сп.

сочинения по белорусской литературе, беларускія сачыненні, беларуская літаратура, сочинения, белорусские писатели, поэты, Янка Купала, Якуб Колас, белорусские сочинения, белсоч, belsoch, интересные статьи, образование, удобный поиск.  Прыход вясны. Надышоў красавік. Уся прырода ажыла, пацягнулася да святла.

извиняюсь, но, по-моему, допускаете ошибку. беларускай мове 5 пра клас вясну сачыненне на конь противогазеееееееееееее

сочинения по белорусской литературе, беларускія сачыненні, беларуская літаратура, сочинения, белорусские писатели, поэты, Янка Купала, Якуб Колас, белорусские сочинения, белсоч, belsoch, интересные статьи, образование, удобный поиск.  Прыход вясны. Надышоў красавік. Уся українська минувшина скачати ажыла, пацягнулася да святла. Прыказкі і прымаўкі пра Радзіму. Родная зямелька – як зморанаму пасцелька. На чужыне і камар загіне. Чым за морам віно піць, лепш з Нёмана вадзіцу. Далёкая старана без ветру сушыць. У сваім краі, як у раі. Прыказкі і прымаўкі пра прыроду. 1. Хмары не будзе – гром не ўдарыць. 2. Не ўсякая хмара дажджу дае. 3. Адкуль хмары, адтуль дождж. 4. Ластаўкі нізка лятаюць – дождж будзе. 5. Куры церабяцца і купаюцца – дождж будзе. 6. Будзе дождж – будуць і грыбы. 7. Як кот на пячы – холадна на двары. 8. Беражы нос у вялікі мароз. 9. Вада камень прабівае. Якая зямля – такі і хлеб. Колас добра не сп.

Найди верный ответ на вопрос ✅ «Как написать сочинение «Надыход вясны» » по предмету ? Белорусский язык, а если ответа курсова робота на тему громадянське суспільство і держава или никто не дал верного ответа, то клас поиском и попробуй найти ответ среди похожих вопросов. Искать другие ответы. Помоги с ответом по белорусскому языку. Сочинение рассуждение «Кого можно назвать лучшим другом?» на белорусском языке.

верная информация Абсолютно Вами пра клас 5 сачыненне на беларускай мове вясну нами говоря, рекомендую поискать

Содержание страницы: Калі з’явілася беларуская літаратура? Жыццё і дзейнасць Ефрасінні Полацкай, унучкі Усяслава Чарадзея Творчасць Кірылы Тураўскага Вобразы князёў Ігара, Усевалада і Святаслава ў «Слове пра паход Ігараў» Апісанне галоўных жанраў беларускай літаратуры Якія гуманісты характаразуюць беларускую літаратуру? Колькі кніг надрукаваў і выдаў Францыск Скарына?  Апавяданне д.з англійська мова 4 клас вайну Партызаны на тэрыторыі Беларусі Беларусь у гады вялкай Айчыннай вайны Першая частка апавядання Другая частка апавядання Што такое вайна? Вайна Страшнае, як сама смерць, слова. Белорусская легенда. Калісьці дзяржаўцам гэтага возера быў князь Мірскі. I вось ён задумаў даведацца, ці праўда, што на дне возера знаходзіцца затоплены горад Свіцязь, як аб гэтым гавораць у народзе. Для гэтага ён рыхтаваўся тры тыдні. Пабудаваў вялікі карабль, сплёў невад, паклікаў ксяндза. I вось, калі закінулі невад, пераплылі на другі бераг возера. I пачалі выцягваць. Ён быў лёгкі, i яны думалі, што нічога беларускай злавілі. Але калі выцягнулі другое крыло невада, убачылі ў ім цудоўную дзяўчыну з белым мове, доўгімі распушчанымі валасамі. Адны ад здзіўлення знямелі, другія кінуліся ўцякаць.

Вясна – гэта наступленне цёплых, сонечных дзён, абуджэнне прыроды, прылёт птушак, гэта і цяжкая праца на ніве, каб забяспечыць будучы багаты ўраджай. Калісьці ў першы веснавы дзень у Беларусі пачыналі гукаць вясну. Задавала тон у абрадах гукання вясны шумная, вясёлая моладзь, асабліва дзяўчаты. Яны збіраліся на самых узвышаных месцах у вёсцы, спявалі да позняй ночы веснавыя песні.

прощения, это 5 вясну беларускай мове на клас пра сачыненне сказать, чем сделать

Кожны дзень сонца прыгравае ўсё мацней і мацней. Пад яго ўсюдыіснымі промнямі пачынае. сачыненне-апавяданне з элементами аписання пра коцика, Нет ответа. Сочинение. Алегарычны змест апавядання «Плачка». Нет ответа. написать замалеуку по теме «Усход сонца». Нет ответа. саинение top score workbook 1 решебник беларускай презентація тарас шевченко дитинство Ци патрэбна книга у век тэлебачення и капютара. Нет ответа.  Написать предложений с займенниками на беларускай мове. вызначыць род вясну склон. Ответы (1). Марфалагічны разбор назоўніка. Ответы (1). Вобраз Гастрыта iз «Вечар». Ответы (1). Главная» ⭐️ Белорусский язык» Сочинение на беларусском языке на тему: Восень.

Чалавек і прырода. Анaтoль Бyтэвiч. Як cacнa з бяpoзaй пacябpaвaлa. Адбылocя гэтa paнняй вяcнoй. Як тoлькi cтaлa пpыгpaвaць coнeйкa, шышкi нa історія гуцульщини реферат cacнe cтaлi шypпaтымi i бyxмaтымi. Аднa лycкaвiнкa aдcтaвaлa aд дpyгoй, цягнyлacя нacycтpaч coнцy. Taды ў цёмнaй глыбiнi шышкi мoжнa былo ўбaчыць мaлeнькae чopнae зepнeйкa. Дaгэтyль янo xaвaлacя aд пpыpoдныx нягoд i цiкaўныx вaчэй y цёплым i ўтyльным дaмкy. Атyлялa зepнeйкa пpaзpыcтae кpылo-вeтpaзь. Кaлi ж cacнy пaчынaў xicтaць вeтpык, вeтpaзь aжывaў i вapyшыў зepнeйкa.

слова. супер, пра клас сачыненне мове на вясну беларускай 5 правы. Могу это доказать. Пишите мне

Пользователь Мария Марчук задал вопрос в категории Другие предметы и получил на него 4 ответа. Ссылки 1. Пра | Сачыненне па беларускай літаратуры. grite56.ru Контакты 1. Антон Волик. Сачыненне па беларускай літаратуры. Информация. Сочинения, пишем сочинения на заказ, сочинения бесплатно!  Поделиться Показать список поделившихся. Сачыненне па беларускай літаратуры запись закреплена. 2 фев Действия.

Пармезан Черница. Подскажите сочинение на тему Зошит з розвитку мовлення 4 клас гдз вашуленко 2015 на белорусском языке. более месяца. Просмотров: Ответов: 1.  Папрахладнела. Дробны дождж часта барабаніць сачыненне дахах. Лісце на дрэвах з зялёных сталі жоўтымі, аранжавымі і нават чырвонымі. У рэдкія пагодлівыя дні вельмі прыемна хадзіць па восеньскім дыване з лісця. Зусім хутка з дрэў ўпадуць апошнія лісточкі.

«Белсату» споўнілася 14 гадоў. У дзень народзінаў тэлеканалу журналіст Вітаўт Сіўчык паразмаўляў з дырэктаркай «Белсату» Агнешкай Рамашэўскай-Гузы пра тое, якім выдаўся апошні год, што трэба казаць беларусам і калі ім чакаць зменаў да лепшага.

– Я мушу сказаць, што гэты год быў для нас найскладанейшы. Гэта бадай найцяжэйшая гадавіна, нават леташняя была прасцейшай. Гэтая гадавіна, безумоўна, цяжкая. Бо што трэба сказаць людзям? Людзям можна сказаць: «Чакайце, напэўна, сітуацыя зменіцца. Дзейнічайце, каб сітуацыя змянілася».

Але складана абяцаць цуды. Цуды ў грамадскім жыцці здараюцца рэдка. Калі я размаўляю з нашымі журналістамі, я памятаю, што некалькі нашых калегаў сядзяць у турме. Яны заплацілі высокую цану за працу. Магу толькі сказаць, што гэта дакладна мае сэнс. Гэта дакладна прынясе плён. Толькі не магу сказаць – калі.

Заўсёды прасцей сказаць: заўтра. Чакайма да заўтра! Або праз тры месяцы. Але цяжэй сказаць: «Верце, што гэта зменіцца, але не ведаю, праз тры гады ці праз 5 гадоў, ці праз год»…

– Вы згадалі пра нашых журналістаў. Кацярына Андрэева і Дар’я Чульцова асуджаныя на 2 гады калоніі за стрым, нашыя калегі Уладзімір Мацкевіч і Ірына Слаўнікава знаходзяцца ў СІЗА. І вы сказалі, што гэта высокая цана. Але гэта і цана таго, каб тое, што робіцца ў Беларусі, заўважылі і на Захадзе, і ў міжнароднай журналісцкай супольнасці?

– Беларусь пачала існаваць у міжнароднай павестцы – гэта вельмі важна. На маю думку, да нядаўняга часу грамадская думка на Захадзе разглядала Беларусь як частку Расеі – як такую прыбудову да Расеі, нешта такое малаістотнае, малаважнае. Грамадская думка на Захадзе закранала Маскву, а Менск амаль не закранала.

Падзеі 2020 году, несумненна, увялі Беларусь на міжнародны форум. Нечакана аказалася, што гэта ўсё-такі асобная краіна. І гэта для палітыкаў, і для грамадзянаў, і для грамадскай думкі аказалася вельмі важна.

– Сярод больш як 900 беларускіх палітвязняў – 30 прадстаўнікоў медыяў. Вядзецца разгром журналісцкай супольнасці. Журналістаў змушаюць да таго, каб яны выехалі з краіны. Але статыстыка за кастрычнік кажа, што большасць людзей глядзіць нас з тэрыторыі Беларусі. «Белсат», які вяшчае на беларускай мове, займае лідарскія пазіцыі і ў беларускім «Ютубе». Спадарыня дырэктар, нягледзячы ні на што, мы паставілі на гэтую каштоўнасць – родную мову. Хіба не памыліліся?

– Для мяне гэта было відавочнасцю заўсёды. 14 гадоў таму, калі мы пачыналі «Белсат», мяне пыталі, чаму не рабіць гэты тэлеканал расейскамоўным. Маўляў, большасць жа беларусаў штодзённа карыстаецца расейскай. А я адказвала, што яшчэ не сустрэла беларуса, які не разумее па-беларуску. Ведаю шмат каго, хто не гаворыць, але такога, хто не разумее – не сустрэла. У сувязі з гэтым мы можам камунікаваць.

А чаму – беларуская мова? Бо гэта наш вызначальны знак. Мы адзіны беларускі беларускамоўны тэлевізійны канал.

І калі глядзіш, на youtube ёсць дзясяткі розных рэчаў па-расейску, сотні, тысячы, дзясяткі тысячаў. Але навіны па-беларуску – толькі нашыя. Пераключаеш каналы – і таксама: толькі нашыя адныя навіны на беларускай мове. Гэта было для мяне надзвычай істотна.

– Спадарыня дырэктар, сёння «Белсат» адзначае дзень народзінаў, але часы вельмі цяжкія для беларусаў. Ведаю, што вы падчас ваеннага становішча ў Польшчы былі інтэрнаваныя. Вашыя бацькі падпольна закладалі «Радыё Салідарнасць». І вы часта параўноўвалі тую сітуацыю з тым, што зараз дзеецца ў Беларусі. Бо і ў Польшчы мільёны выходзілі на вуліцу – аднак потым было ваеннае становішча і расчараванне. Якія б словы вы зараз скіравалі да беларусаў, якія застаюцца на радзіме і спадзяюцца на лепшае?

– Магу сказаць: няма нічога дрэннага, каб яно было вечным. Гэта ведаю з досведу. Вядома, цяжка гэта казаць людзям, якія сёння гэта перажываюць. Маўляў, пачакайце троху, бо невядома, як гэта доўга будзе трываць…

Але я дакладна памятаю, што яшчэ ў 1987 годзе не чакала, што ў 1989 годзе ў Польшчы скончыцца камунізм, а ў 1991-м распадзецца Савецкі Саюз. У 1987-м я выязджала да ЗША, я прабыла там тры гады, і я не ведала калі вярнуся на радзіму. А мінула ўсяго два гады – і пачаліся змены ў Польшчы, мінула 4 гады – не стала Савецкага Саюзу. Я думала, ён будзе ўсё маё жыццё, не думала, што ён некалі скончыцца.

Гэта як у старым габрэйска-польскім анекдоце. Мойша маліўся да Бога, прасіў даць яму выйграць у латарэю, а Бог яму і кажа: «Мойша, дай мне шанец – купі білет». Таму заўсёды варта працягваць дзейнічаць у гэтым кірунку.

Вядома, гэта вельмі шмат каштуе. Рэпрэсіўнасць рэжыму ў Беларусі вышэйшая ў параўнанні з тым, што мы мелі ў Польшчы.

Гэта параўнальна з першымі некалькімі месяцамі ваеннага становішча, можа, трыма месяцамі. А потым была дээскалацыя. Праўда таксама ў тым, што ў 1989 годзе Польшча мела акно палітычных магчымасцяў: грамадства было гатовае, хацела зменаў, і знешнія абставіны таксама былі гатовыя для гэтага.

Калі будзе такая сітуацыя для Беларусі – цяжка сказаць. Але дакладна – некалі будзе.

ЗК belsat.eu

Раздзел I.

«Леснікова пасада»

Ён пачынаецца лірычным адступленнем, у якім аўтар гаворыць пра сваю
любоў да малой радзімы. Далей ідзе апісанне прыроды, што акружае леснікову пасаду, і апісанне
самой пасады. Аўтар у раздзеле не аднойчы падкрэслівае, што ён вяртаецца ў мінулае:

Мой родны кут, лугі, крыніца!
Цяпер для вас я — чужаніца.
Той самы лес, палеткі тыя,
Ды людзі там жывуць другія.
Мне душу смуткам напаўняе
Што ў прошласць канулі гадочкі…

Раздзел II.

«Раніца ў нядзельку»

Пісьменнік паказвае летні святочны ранак. Гаспадар Міхал усё роўна ішоў у
лес, дзядзька Антоні, заўзяты рыбак, «хадзіў на Нёман ці на тоні», Уладзя пасвіў кароў, у
маці было поўна клопату па гаспадарцы. Познім ранкам уся сям’я збіралася на сняданне.

Раздзел III.

«За сталом».

Паказваецца, як праходзіў сняданак у сям’і, які парадак панаваў за сталом,
хоць сямейка была не малая:

Чатыры хлопцы, тры дзяўчаці
Ды бацька з дзядзькам, трэцця маці;
I кожны месца сваё мае.

Калі сям’я паснедала, бацька распачаў гаворку, што за зямля прадаецца
каля Заблоння.

Даўно ўжо бацька жыў думою
Разжыцца ўласнаю зямлёю
I не належаць ні да кога,
Не знаць начальства ніякога.

I зямля, і месца, як апісвае Міхал, цудоўныя. Міхал згадвае сваю службу,
ліхога начальніка («Ці ж чалавек ён? азіят, душа зацятая, ліхая, такіх паноў і свет не знае»). Дзядзька
Антось, маці добра разумеюць, «што тут жывеш да часу», што ў любы момант
лесніка могуць адправіць у іншае месца, дзе трэба абжывацца наноў.

Раздзел IV.

«На першай гаспадарцы».

Браты Антось і Міхал мяркуюць, дзе ўзяць грошай для пакупкі зямлі. Ганна,
маці, выказвае сумненні («Няпэўна ўсё і невядома, дык больш пільнуйцеся вы дому!»).
Антось прапаноўвае выбраць часіну і «агледзець… як мае быць Заблонне тое»).

Аўтар знаёміць з палясоўшчыкам Міхалам, якога «ўся воласць наша знала»,
нават сам князь «не раз з Міхалам меў размову». За верную службу ў вёсцы лесніка любілі мала.

Стары ляснічы па-сваему
Цаніў Міхала, як служаку:
Ганяў усюды небараку,
Як бы скаціну тую нему.

Міхал, ажаніўшыся, аддзяліўся ад бацькі і пайшоў на службу. Ляснічы выдзеліў
месца Міхалавай сям’і «ў страшнай дзічы… дзе рос сівец ды пырнік густа». На дапамогу
брату прыйшоў Антось, які ўзваліў на сябе амаль увесь сялянскі клопат. Праз нейкі час:

У тым кутку, глухім і дзікім,
Стараннем дзядзькавым вялікім
I цяжкай працай хлебароба
…Ўсё зацвіло, загаманіла…

Але праз пяць гадоў сям’і лесніка было прапанавана іншае месца.

Раздзел V.

«Пярэбары».

Па вясне сям’я Міхала перабіраецца ў Парэчча. Там ляснічаму спатрэбіўся
добры чалавек, «а не гультай які, нязграба». Дапамагаюць перавезці рэчы сваякі:

Ўсе варушыліся, снавалі,
Як бы мурашнік раскапалі —
Такая тут была трывога.

Раздзел VI.

«Каля зямлянкі».

На першы погляд нецікава
Парэчча тое выглядала…
Прыгрэбнік, хата — ўсё дачыста
Казала ясна, галасіста,
Аб непарадку, запусценні,
Аб гаспадарчым нерадзенні.

Зайшоўшы ў хату, Ганна залілася слязьмі: «Было так цёмна, няпрытульна, ў
гразі-балоце ўсё агульна». Аднак тыдні праз тры Парэчча быццам памаладзела. Новыя
жыхары пачалі наводзіць парадак. Праз год «згарэла хата з варыўнёю і ўвесь набытак, што быў
ў дому». На пажарышчы з’явілася зямлянка.

Раздзел VII.

«Дзядзька-кухар».

Прыхілен дзядзька быў да дзетак. Ён быў настаўнікам, суддзёю…

Аўтар расказвае пра сяброўства лесніковых дзяцей з дзядзькам Антосем.

Усе гуртам ідуць у лес за бярозавікам. Дзядзька вырашыў здзівіць пляменнікаў
новымі прысмакамі — клёцкамі з бярозавым сокам. Аднак нічога добрага ў дзядзькі-кухара
не атрымалася.

Раздзел VIII.

«Смерць ляснічага».

Ксавэры прыносіць у зямлянку навіну, што памёр стары ляснічы. Міхал і аб’ездчык
памінаюць ляснічага добрым словам:

Быў чалавек ён справядлівы,

Не фанабэрысты, праўдзівы!

Гадаючы, хто стане на месца ляснічага, Міхал упершыню падумаў — «купіць
зямлю, прыдбаць свой кут, каб з панскіх выпутацца пут».

Усе леснікі сабраліся на панскім двары, каб выправіць у апошнюю дарогу ляснічага.
Пасля пахавання трапілі ў карчму, да «цёткі» Хрумы.

Раздзел IX.

«Новы ляснічы».

Антось арэ запушчанае ранейшым гаспадаром поле, будзіць пляменнікаў-пастушкоў,
якіх маці пашкадавала падымаць з сонцам. Браты за снеданнем абмяркоўваюць
кандыдатуру на пасаду ляснічага. Зноў гаворка пераходзіць да набалелага: «Дабра
ніколі не прыдбаем, пакуль свайго кутка не маем», — упэўнены Міхал. Антось і
Ганна разважаюць практычна: «Тут грошай трэба поўна жменя — не наша голая кішэня».

Сям’я перабіраецца з зямлянкі ў новую хату. Становіцца вядомым, што ляснічым
стаў пан Ракоўскі. Міхал пра яго чуў:

Лядачы нораў, лае цяжка,
Яшчэ і звычай такі мае,
Што з кулакамі налятае.

У час першай сустрэчы новы ляснічы выказаў незадаволенасць Міхалавай службай.

Раздзел X.

«На панскай службе».

Новы ляснічы прысылае загад Міхалу налавіць рыбы і завезці ў Нясвіж, а
Антосю «ісці да адбору».

Спакою Міхал на службе не знае, «то дуб ссякуць, бярозку зваляць… або патравяць
сенажаці». Акрамя догляду за лесам у абавязак Міхала ўваходзіла многае іншае, патрэбнае
непасрэдна пану («То пастуха згадзі, служанку… касцоў наймай і жней…»). Але
ляснічы ўсё роўна знойдзе зачэпку, каб аблаяць. Нахабства новага ляснічага вывела з сябе
нават Ганну. Яна раіць мужу «часам агрызнуцца», выгаворвае, што не спіць, не есць, у
лесе днюе і начуе — так дбайна служыць.

Пан пачаў лаяць на чым свет Міхала, пагражаць выгнаць.
Міхал маўчаў, ды нечакана
Ён сам як рушыцца на пана!..
Ляснічы зразу ўзад падаўся. —
Чаго пан гэтак раскрычаўся?
Завошта пан мяне так лае?
Згарыць яна няхай такая
I служба гэта, і пасада,
I гэта крыўда, й гэта здрада,
I гэта панская адплата!..

Раздзел XI.

«Дзедаў човен».

Жонка падтрымала мужа, але Міхал пабойваўся, каб пан не прагнаў са
службы. Аднак пан пасля сутычкі быццам паспакайнеў («Нават з ім была размова, і гаварыць
з сабой даваўся…»).

Дзядзьку Антосю дзед Юрка, таксама рыбак, падарыў човен. Але ў першы ж
выхад на ваду човен урэзаўся ў дрэва і раскалоўся, Антось зваліўся ў рэчку.

Раздзел XII.

«Сесія».

Прыгожы панскі дом, дзе збіраліся на нарады леснікі і аб’ездчыкі, «на Міхася
глядзеў астрогам, бо тут, апроч тае знявагі… у стражнікоўскім сваім лёсе нічога ведаць
не прыйшлося». Аўтар паказвае стасункі паміж леснікамі і аб’ездчыкамі, грубыя, зняважлівыя
«разносы» пана ляснічага.

Раздзел XIII.

«Падгляд пчол».

Парэчча стала абжытым кутом. Дзядзька Антось узяўся за новую навуку
— пчалярства. Запрошаны пасля Спаса сваякі на падгляд пчол.

Гудуць пакрыўджаныя пчолкі,
Бы плачуць, бедныя саколкі,
Што праца іх неспадзявана
Людскою хцівасцю забрана.

Пасля таго, як мёд падзелены.паміж кумамі, усе садзяцца за стол адзначыць сустрэчу.
Пачынаюцца песні і танцы.

Раздзел XIV.

«Дарэктар».

Паэтычнае апісанне восені:
…На ніцях белай павуціны
Прывозяць восень павучкі.
Яе красёнцы, чаўначкі
У моры лесу мільгатнулі
I лісцеў багру апранулі…

Дарослыя раяцца, як быць з навучаннем дзяцей. Вырашаюць узяць дарэктара,
Базылёва Яську. Праз нейкі час хлопчыка прывозяць у Парэчча:

А сам дарэктар, з вузел ростам,
У сваім уборы бедным, простым,
У зрэбных портках і кашулі,
Стаяў, як бы яго прыгнулі…

Не ведалі на пачатку і хлопцы, як з ім паводзіць сябе. Але хутка разгаварыліся
і пасябравалі.

Раздзел XV.

«Начаткі».

Бацька дае наказ хлопцам брацца за навуку, а дарэктару трымацца з імі строга.
Хутка, на радасць вучням, высветлілася, што «дарэктар выдаўся мяркоўны». У Алеся не ідзе
закон Божы і ён вырашыў парваць «начаткі», але так, каб падумалі на катоў. Толькі к
вечару бацька прынёс новую кнігу. Алесь падбівае Костуся схаваць «начаткі» ў снег. Калі
той адмовіўся, схаваў сам. На гэты раз бацька ўзяўся за папругу.

Раздзел XVI.

«Вечарамі».

Пасля заняткаў дзеці коўзаюцца на лёдзе, ідуць гуртам у гумно да дзядзькі.
Антось вучыць іх малаціць. Вечарам усе дома. Антось, Міхал, Ганна пачынаюць успамінаць
розныя здарэнні, якія з цікавасцю слухаюць дзеці.

Раздзел XVII.

«Воўк».

У будні сям’я уставала рана. Маці садзілася за кудзелю, мужчыны «ў сваю
работу запрагаліся». Гаспадарам дапамагаў у працы дарэктар.

Міхал выпраўляецца ў абход. Пільна аглядаючы лес, ён у думках — на сваёй
зямлі і ў сваёй хатцы. Раптам заўважае ваўка, які бяжыць аднекуль з сяла. Міхал здымае з
плеч дубальтоўку. Аднак воўк праваліўся ў палонку. Нейкі час змагаецца з плынню,
хоча выбрацца на лёд, ды гэта яму не ўдаецца.

Раздзел XVIII.

«Зіма ў Парэччы».

На пачатку — аўтарскае адступленне — разважанне пра лёс роднага краю.

Дзядзька Антось з Костусем ловяць тхара. Аднойчы ў свята дзядзька
рыхтуе паляванне, загадвае хлопцам нарабіць у лесе шуму, каб зайцам задаць страху.

Прачнуўся лес ад бразгатання,
Ад таго шуму палявання:
I крык, і лямант захаплення,
Гудзе лес зверху да карэння.
Але паляўнічыя не ўбачылі ніводнага зайца.

Раздзел XIX.

«На рэчцы».

Аўтар паказвае захапленне Костуся прыродай, адкрытасць яго душы прыгажосці
свету.

Раздзел XX.

«Каляды».

Леснікова сям’я чакае галоўнага зімовага свята — каляд. Антось з пляменнікам
ходзіць на рэчку, дзе стаяць яго загарады,

Гатуецца вячэра, усе «прыбралісь і памылісь». Наступае калядны вечар. Па традыцыі
на стол кладуць сена, якім пасля кормяць усю хатнюю жыўнасць. Гадаюць па зерню,
«які зародзіць хлеб налета».

Раздзел XXI.

«Таемныя гукі».

Дзяцей цікавяць таемныя гукі, якімі поўніцца прырода зімой:
Стаіш і ловіш зыкі тыя,
А луг трашчыць, гудзе і вые;
То рэзкі трэск там панясецца…
Не то сякера мерна чэша,
Не то хтось кашляе ці брэша…

Растлумачыць іх хлопчыкі не могуць, дарэктар напалоханы таемным найбольш.
Урэшце меншыя здагадаліся, што так трашчыць лёд на марозе. Бацька тлумачыць, чаму
ён трашчыць. Костусь задае пытанне, што гэта за зоркі, якія падаюць знічкай, куды
яны дзяюцца. Антось і Міхал адказаць не могуць. Тлумачыць Ганна, звязваючы чалавечае
жыццё з зоркай.

Раздзел XXII.

«На глушцовых токах».

Пачатак вясны:
I вось у дзень адзін прыўдалы
Загаманілі перавалы,
I гоман, спеў і шум усюды…

Міхал з іншым службовым людам арганізоўвае «панам пацеху і забаву» — паляванне
на глушцоў. Задача леснікоў і аб’ездчыкаў асачыць такавішчы, тады ўжо прыедуць паны.

Раздзел XXIII.

«Панская пацеха».

Міхал з сынам у будан вязуць з хаты «стол, услон, саломы», каб паны смачна
спалі і елі. Сыходзяцца леснікі. Чакаюць у размовах гаспадароў.

Паны ў калясцы пад’язджаюць…
А пан Абрыцкі з леснікамі
Скланілісь нізка прад панамі,
Паны чуць-чуць адно зірнулі,
На іх увагі не звярнулі,
Як бы не людзі то стаялі…

Назаўтра, калі ледзь разднела, леснікі вядуць паноў на таковішчы. Міхалу дастаўся
пан Свіда з Нясвіжа. За ўдалае паляванне пан аддзячыў лесніка рублём.

Раздзел XXIV.

«Вялікдзень».

Схаваны кніжкі, бо замаркоціўся дарэктар і яго завезлі да бацькоў. Хата і
двор прыбіраюцца да свята, бацька, дзядзька, старэйшыя дзеці едуць у царкву на споведзь.
Заязджаюць да сваякоў у вёску. У царкве поп правіць службу. Дома чакае «абрусам
белым стол накрыты», святочная ўрачыстасць. Пасля малітвы» свянцонага велікоднага
яйка сямейка «цешыцца ядою».

Раздзел XXV.

«Летнім часам».

У рабоце, у клопаце праходзіць вясна і настае лета. Леснікова сям’я рыхтуецца
да касавіцы. Прыходзіць дзень, калі «касцы, ваякі мірнай працы, выходзяць з коскамі на
пляцы». Увачавідкі змяняецца наваколле («Эх, скошан луг, — і зніклі краскі, бы тыя чары
мілай казкі»). На змену касцам выходзяць «жней чародкі». Пачынаецца пара грыбоў.

Раздзел XXVI.

«Агляд зямлі».

Прайшло ў Парэччы лет нямала;
Яно ж не цешыла Міхала,
Хоць тут мясцінка гожа, міла…
Ды што краса без аўладання?
…Усё гэта — скарбы чужаніцы,
Магната князя Радзівіла…

Міхал не страціў думку-мару пра ўласную зямлю, бо яна «аснова ўсёй айчыне».
Як адзначае аўтар, «ён паскупеў і нават значна», пачаў складваць капейку да капейкі.

Міхал і Антось едуць глядзець зямлю. На трэці дзень трапляюць у патрэбнае
месца. Гаспадар прыветна сустракае падарожнікаў, тлумачыць, чаму вымушаны прадаваць
зямлю («Няма сыноў — няма падмогі»}. Хадыка расхвальвае поле, поплаў. Браты ўважліва
прыглядаюцца да ўсяго, сядзіба ім падабаецца. Пасля агледзін пакупнікоў запрашаюць
на сняданак. За сталом адбываецца торг, Хадыка і Міхал з Антосем прыйшлі да згоды.

Раздзел XXVII.

«Па дарозе ў Вільню».

Дзядзька Антось выпраўляецца ў зямельны банк браць пазыку. У Стаўбцах
просіць свайго знаёмага танна падвезці да Вільні. «На паравозе без білета» даехаў да Баранавіч,
затым па сходнай цане — да Вільні.

Раздзел XXVIII.

«Дзядзька ў Вільні».

У горадзе дзядзьку многае здзіўляе, яму тлумна і млосна. Распытвае ў паноў
дарогу да зямельнага банка.

З цяжкай душой Антось адкрывае дзверы ўстановы: «Забіты дух яго вякамі ўжо
чуе страх перад панамі». Па парадзе аднаго селяніна дзядзька афармляе прашэнне, але,
каб падпісаць яго, чыноўнік загадвае прыйсці праз тры гадзіыы.

Раздзел XXIX.

«На Замкавай гары».

Дзядзька з новым знаёмым кіруюцца ў горад, каб дзе падсілкавацца. Горад дзядзьку
і захапляе, і выклікае непрыязнь, страх. Яму хочацца зірнуць на горад з гары. Антось
з Грышкам купляюць білет і шыбуюць на гару.

Сябры на верх гары ўзняліся,
Аж упацелі, засапліся,
I ногі іх спынілісь самі.
А слаўны від перад сябрамі
З гары высокай адчыняўся!

Раздзел XXX.

«Смерць Міхала».

З зямлёю быў вялікі клопат. Дзядзька вяртаўся з паездак «сярдзіты, чорны,
як махнуша», злосна кідаў паперы на стол. Потым адыходзіў душой, рабіўся, як
заўсёды, «лагодны, добры, клапатлівы, на ўсё спагадны і руплівы». Пачынаў расказваць.
Але заканчваў што яшчэ многа трэба вандравання і цяганіны. Міхал стараўся ўсяліць
веру («Адзін Міхал і грэў імкненне давесці справу да сканчэння»).

У нейкі момант Міхал адчуў, што цяжка хворы. «Хвароба гэта даўно цягнулася,
не з лета, і ў тым была яе сіла, што незаметна налучыла». Ні зёлкі, ні дактары Міхалу
не дапамаглі. Гаспадар адчувае блізкі канец, жонка і брат імкнуцца яго падбадзёрыць.

Перад смерцю Міхал апрытомнеў. Апошнія словы, з якімі ён пакідае свет, звернуты
да брата:

— Антоська!.. родны мой! канаю…
Перагарэў, адстаў, знікаю…
Вядзі ж ты рэй, вядзі… адзін…
Бог не судзіў мне бачыць волі
I кідаць зерні ў свае ролі…
Зямля… зямля… туды, туды, брат,
Будуй яе… ты дай ёй выгляд…
На новы лад, каб жыць нанова…
Не кідай іх…

Мастацкія асаблівасці

«Новая зямля» была распачата Я. Коласам у Мінскім астрозе. Пра гэта мы знаходзім
у апошнім раздзеле:

I ты, мае апавяданне,
…На свет радзілася бурлівы
Яшчэ далёкаю вясною
За мураванаю сцяною
Ў няволі жудаснай астрога…

Нам былі напісаны раздзелы «Раніца ў нядзельку», «Леснікова пасада»,
«Смерць ляснічага», «Каля зямлянкі», «Дзядзька-кухар», «Пярэбары», «На першай гаспадарцы».
Напачатку твор задумваўся як вершаваная аповесць пра жыццё лесніковай сям’і.
Першым напісаным яе раздзелам стаў «Як дзядзька ездзіў у Вільню і што ён там бачыў»,
пры ўключэнні ў паэму перапрацаваны.

У аснову твора пісьменнік паклаў матэрыял, які ведаў глыбока і дасканала.
Прататыпамі герояў «Новай зямлі» з’яўляліся члены сям’і бацькі Якуба Коласа Міхайлы
Міцкевіча.

Паэмай Якуб Колас вяртаўся ў краіну свайго дзяцінства, але вяртаўся ўжо
сталым чалавекам, які нямала пабачыў свету, шмат над чым задумаўся. Таму мінулае ў творы
не проста ўзнаўляецца ў сваіх фарбах, колерах, гуках, але асэнсоўваецца. Разважанняў,
роздумаў пісьменніка над жыццём, над лесам чалавека, над узаемаадносінамі паміж
людзьмі нямала на старонках паэмы. Вось як, напрыклад, Якуб Колас гаворыць у XVIII раздзеле
пра вайну, што пранеслася над яго радзімай:

I ў час вялікі разбурэння
Не сцерпіць нават і каменне
Тваіх палёў, глухіх абшараў…
Каб не заплакаць з таго здзеку,
Што чалавек — звер чалавеку —
Так злосна чыніць, неўспагадна!..

Заканчвалася паэма ў 1919—1923 гг., калі жыццё карэнным чынам мянялася,
калі новыя парадкі па сутнасці перакрэслілі той свет, у якім жывуць героі выдатнага коласаўскага
твора.

Паэма вызначаецца цэласнай, стройнай кампазіцыяй. Яна пачынаецца
разгорнутым усхваляваным аўтарскім адступленнем. Аўтарскія разважанні ў
канцы апошняга раздзела скіраваны да праблемы чалавечага шчасця. «Новая зямля» заканчваецца
пытаннем;

Прасторны шлях! Калі ж, калі
Ты закрасуеш на зямлі
I злучыш нашы ўсе дарогі?

Падзеі ў творы разгортваюцца няспешна, знешняе жыццё лесніковай сям’і мае
ў сабе мала драматызму, дынамікі. Яно запоўнена штодзённай працай, бытавымі клопатамі.
Сапраўднымі падзеямі ў ім становяцца пераезд на новае месца, падгляд пчол,
рамонт старога чоўна і г. д.

Сюжэт паэмы звязаны з гадавым каляндарным цыклам жыцця селяніна:
вясну змяняе лета, прыходзіць восень, потым зіма. У адпаведнасці з парой года паказваецца
працоўная дзейнасць герояў, найбольш важныя святы, якія таксама ўключаны ў
гадавы цыкл — вялікдзень, спас, каляды. З гэтага «замкнёнага кола» выбіваецца толькі прадгісторыя
Міхалавай сям’і (раздзел «На першай гаспадарцы») і часткі, у якіх гаворка ідзе пра
смерць ляснічага, куплю зямлі.

У паэме няшмат герояў, аднак аўтар здолеў паказаць жыццё селяніна ва ўсіх
яго ўзаемасувязях — светапоглядных, духоўных, маральных, побытавых. Паказаць будні і
святы, працу і адпачынак, радасць і гора, сувязь з мінулым і памкненне ў будучыню.
«Новую зямлю» справядліва называюць энцыклапедыяй жыцця беларускага сялянства
канца мінулага стагоддзя.

Праўдзіва, псіхалагічна глыбока раскрыты ў паэме вобразы галоўных герояў
Міхала, Антося, Ганны, сумленных, дбайных, руплівых працаўнікоў. Сярод дзіцячых вобразаў
найбольш ярка паказаны Костусь, хлопчык з чыстай паэтычнай душой.

Дзякуючы майстэрству Якуба Коласа адным-двума трапнымі штрышкамі абмаляваць
чалавечы характар запамінаюцца вобразы другога і трэцяга плану — дзеда Юркі,
Хадыкі, аб’ездчыка «Памдзея» і інш.

Павольнае, ціхае жыццё сям’і лесніка напоўнена ўнутраным драматызмам.
Сумленныя, працавітыя, гаспадарлівыя, разумныя людзі апынуліся ў залежным
становішчы. Не дабрабыт, спакой у многім звязаны з настроем пана ляснічага.

Прыніжанасць свайго становішча асабліва адчувае Міхал, бо ён служыць лесніком,
яго ганьбіць і бэсціць пан. «Ды будзь ты тры разы праклята і служба панская і ласка, і
доля вечная падпаска!» — падобныя думкі ўвесь час снуюць у галаве героя. Таму Міхал
шукае выйсце. Менавіта яму светлым маяком у будучыні бачыцца свая зямля, свой кут.

Зямля не зменіць і не здрадзіць
Зямля паможа і дарадзіць,
Зямля дасць волі, дасць і сілы,
Зямля паслужыць да магілы,
Зямля дзяцей тваіх не кіне,
Зямля — аснова ўсёй айчыне, —
да такой высновы прыходзіць герой твора.

У якасці платы за лесніковую службу Міхал мае хату і кавалак зямлі. Сям’я
яго, дзякуючы працы і дарослых, і дзяцей-падлеткаў, матэрыяльна забяспечаная. Актыўнасць
лесніковай сямейкі за сталом («Раніца ў нядзельку») гэта актыўнасць людзей не згаладалых,
а занятых фізічнай працай. Кожны з іх, за выключэннем хіба самых малых, што і
сядзяць пакуль асобна, да стала прыйшоў з лесу, з поля, з рэчкі. Ядуць яны і ў ахвоту, і
уволю. Міхала турбуе не кавалак хлеба, а няпэўнасць, што вісіць над ім і сям’ёй: пан можа
«ў кожную хвіліну …пагнаць, як скаціну». Міхал баіцца страціць службу, бо пераканаўся,
што знайсці іншую няпроста. З-за гэтага, пакутуючы душой, герой не адзін год
церпіць несправядлівасць і прыніжэнне. I чым цяжэй яму на панскай службе, тым мацней жаданне
вярнуцца да сялянскай працы, стаць гаспадаром.

Якуб Колас вельмі добра ведаў псіхалогію селяніна, паказваючы імкненне
Міхала займець свой кут. Для шчасця яго герою трэба не так і шмат: жыць на зямлі з працы
сваіх рук, нікому не кланяцца, ні перад кім не гнуцца. Аднак Міхал памірае не дасягнуўшы
мэты. Тут пісьменнік не пайшоў за аўтабіяграфічным матэрыялам. Яго бацька купіў зямлю і
змог пахадзіць па ёй з плугам і сяўнёй. Смерць галоўнага героя ў паэме невыпадковая.
Тым самым пісьменнік падкрэсліваў ілюзорнасць спадзяванняў селяніна з дапамогай кавалка
сваёй зямлі «з панскіх выпутацца пут».

Драматычнае змаганне Міхала за чалавечую годнасць і незалежнасць галоўная,
але не адзіная сюжэтная лінія твора. Побач з гэтым паказваецца спасціжэнне чулай дзіцячай
душой таямніц прыроды, прыгажосці і штмагалосся жыцця (раздзелы, героямі
якіх з’яўляюцца дзеці).

Услед за Міхалам, Ганнай, Антосем, Костусем, Алесем паўнапраўнымі
героямі паэмы паўстаюць беларуская прырода і сялянская праца. Найчасцей яны неадлучныя,
бо праца на зямлі — гэта ўзаемадзеянне чалавека і прыроды:

Прыйдзі пад вечар ты на поле
I палюбуйся ім, саколе!
Ў якія роўныя шнурочкі
Цяпер пакладзены снапочкі!
I як прыгожа-слаўны бабкі!
Якія ладныя ў іх шапкі!

Шмат месца ў творы займаюць апісанні прыроды, якая падаецца шматпланава
і шматбакова. Героі «Новай зямлі» жывуць у лесе, зразумела, «лясных» карцін найбольш
у паэме:

Старыя хвоі і яліны
Далёка кінуўшы галіны
Глядзелі хораша, любоўна…

Альбо:

А знізу гэты лес кашлаты
Меў зелянюсенькія шаты
Лазы, чаромхі ці крушыны,
Алешын ліпкіх, верабіны.

Лес — гэта не толькі дрэвы, кусты, а і жывёлы, птушкі. Пра Не таксама не забываецца
аўтар:

Цяпер глушэц, як на далоні,
Сядзіць бы шула, у заслоне
Хваёвых лапак, хвост мятлою,
Як бы любуецца сабою,
Балбоча, крэхкае і свішча…

Н Канкрэтна і вобразна, у самых розных ракурсах, у самыя розныя поры года, гадзіны
сутак, надвор’е паўстаюць на старонках твора таксама луг, поле, рэчка. Прырода ў
паэме выконвае розныя ідэйна-эстэтычныя функцыі. Яна з’яўляецца тым асяроддзем, у
якім жывуць героі. Лес, поле, рэчка, сенажаць — без гэтага фону цяжка ўявіць Міхала,
Ганну, Антося, Костуся.

Багацце, шматколернасць, прыгажосць беларускай прыроды выступае антытэзай
сацыяльнай тэмы твора. Вольная, гарманічная прырода — і залежны, прыніжаны
чалавек, раздолле палёў, лясоў, лугоў — і нялюбая, цяжкая служба . селяніна за кавалак хлеба.

У паэме паэтызуюцца не толькі карціны сялянскай працы (касавіца,
жніво, малацьба), але і прылады, рэчы, якія акружаюць чалавека, зробленыя яго рукамі. Пад
пяром пісьменніка высокай паэзіяй становяцца такія звычайныя, будзённыя з’явы, як снеданне
ці вячэра, падмазванне калёс, падрыхтоўка да касьбы і г. д.

Самыя розныя мастацкія сродкі аўтар «Новай зямлі» скіраваў на тое, каб паказаць
жыццё селяніна канца XIX ст. не толькі цяжкім, але і значным, поўным паэзіі і глыбокага
зместу.